Британиялик астроном олим Жеймс Жинс ҳиндистонлик мусулмон аллома Иноятуллоҳ Машриқийнинг إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاء (“Аллоҳдан бандалари ичидан фақат олимларигина қўрқарлар”) оятини тиловат қилганини эшитганда, додлаб юборди ва:
“Нима? Нима деяпсан? Аллоҳдан фақат олимлар қўрқадилар? Ажабланарли! Жуда ажойиб-ку! Ахир бу (яъни, Аллоҳдан фақат олимлар қўрқиши) эллик йиллик изланишларим натижасида аниқлаган нарсам-ку! Муҳаммадга бу ҳақиқатнинг хабарини ким берган? Ушбу оят ростдан ҳам Қуръонда борми? Агар шундай бўладиган бўлса, унда мен гувоҳлик бераманки, албатта, Қуръон Аллоҳнинг ҳузуридан унга (Муҳаммадга) ваҳий қилинган китобдир!” деди.
Хўш, Иноятуллоҳ ким эди?
Аллома Иноятуллоҳ Машриқий 1888 йилда Ҳиндистоннинг Амритсар шаҳрида туғилган. У 18-19 ёшларида математика фани бўйича магистрлик дипломига эга бўлади. У Ислом олими, математик ва сиёсатшунос сифатида фаолият юритади.
Олим 30 ёшга етганда, Қуръони Каримни аниқ ва табиий фанлардан фойдаланиб тафсир қилишга киришади ва 36 ёшида тафсир китобининг биринчи жилдини якунига етказади. Ишни битиргач, Нобель мукофотини бериш бўйича ҳайъат уни ҳам Нобель мукофотига номзодлар рўйхатига киритади. Мукофотни бериш учун ёзган тафсирини инглиз ёки француз тилига таржима қилишини шарт қилиб қўйишади. У тафсирни урду тилида амалга оширган эди. Олим ҳайъатнинг шартини эшитгач, «Урду тилини ҳурмат қилмайдиган мукофотни олишни истамайман» дея уни олишдан бош тортади.
1963 йилда Покистоннинг Лаҳор шаҳрида вафот этган.
Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Ҳаё зинокорлик ва бузуқлик йўлидаги энг катта тўсиқдир. Лекин қайси банда зино йўлига юрса, энг аввал ундан ҳаё жавҳари кетади ва беҳаёлик унинг табиатига айланади. Ҳадиси шарифда шундай ворид бўлган:
إِذَا لَمْ تَسْتَحِ فَاصْنَعْ مَا شِئْتَ
«Ҳаё қилмасанг, у ҳолда хоҳлаганингни қилавер» («Саҳиҳул Бухорий»).
Аллома Хаттобий раҳматуллоҳи алайҳ бундай дейдилар: «Бу ҳадисдан маълум бўладики, инсонни гуноҳдан тўхтатадиган нарса унинг ҳаёсидир. Қачон ҳаёнинг тақозоси талабига кўра инсон амал қилишни тарк этса, у ҳолда у ҳар қандай гуноҳга журъатли бўлиб қолади» («Фатҳул Борий», 10/641).
Инсон агар ҳаёни маҳкам тутса, унинг феълида яхшилик ғолиб туради. Бордию беҳаёликка мубтало бўлса, ёмонлик ғолиб келади. Айнан ҳаё инсонни шаҳват йўлига юришдан тўсади. Унутмаслик керакки, бузуқликнинг энг ёмон зарари беҳаёлик, уятсизлик шаклида зоҳир бўлади.
Гўзал ахлоқдан маҳрум қилади
Зинонинг яна бир зарари шуки, қайси инсон шу ёмон йўлда юришни одат қилган бўлса, у ахлоқ-одоб масаласида энг паст даражага тушиб кетади. Силаи раҳм қилиш ўрнига қариндошлик ришталарини узади. Дағал муомалага одатланади. Ўзгалар ила қўпол муомала унга оддий ҳолат бўлиб туюлади. Очиқ юзлилик ўрнига хўмраяди. Дилозорлик, фаҳш сўз айтиш, сўкиш-сўкиниш каби иллатлар айни зино ва бузуқликнинг натижасидир. Покиза ахлоқнинг асоси тўрт нарсадан иборат: ҳикмат, шижоат, иффат ва адолат («Иҳёу улумиддин»).
Зинокор ва бузуқилар иффатдан маҳрумдирлар. Бу йўлда юришга одатланган инсонда на ҳикмат бўлади, на шижоат. Улар иффатларини йўқотиб бўлган ва адолатдан буткул узоқ бўлади. Улар гўзал ахлоқ неъматидан маҳрум бўлади. Бу маҳрумликлар жуда катта зиёндир.
«Бадназарлик ва зинодан сақланиш» китоби асосида тайёрланди