Кечирувчанлик руҳга дори ва баданга роҳатдир. Қалбларни ёритувчи эзгулик шуълалари айнан кечиримлиликдан порлайди. Оғриган чеҳраларга розилик табассуми билан боқсангиз, улар ёришади, шод бўлади.
Гоҳида сизга ёмонлик қилган одамни кечириш қийиндек кўринади, у хоҳ дўстингиз, яқинингиз бўлсин, хоҳ ишдаги ёхуд дарсдаги шеригингиз бўлсин. Кечириб юбориш сизни ҳиқду адоват туйғуларидан халос этиб, ўрнига роҳат ва хотиржамлик каби ширин туйғуларни олиб келади.
Кечирувчан бўлиш асло ҳурматингизни йўқотишингизни англатмайди, ҳақларингиздан кечганингизни ҳам ёки хорликка рози бўлганингизни ҳам билдирмайди. Бунинг тамоман акси!
Бошқаларнинг айбига кўз юмиш роҳат ва хотиржамлик эшикларини очади ҳамда муҳим ишларга қўл уришингизга имкон яратади. Одамларнинг ёмонлигини, ҳар хил гап-сўзларини ўйлаб, сиқилиб юрмайсиз.
Имом Шофеий раҳимаҳуллоҳ бир шеърида шундай дейди:
Узоқ бўлгач кек-адоват таъмидан,
Халос бўлдим душманчилик ғамидан.
Қалбингизни мусаффо айланг, уни гина-адоват ҳисларидан покланг, бундай ёмон туйғулар қалбингизга ўрнашишига қўйиб берманг!
Кимда-ким сизга нисбатан хатога йўл қўйса, ҳаққингизни поймол қилса, унинг яхши хулқларини, олий сифатларини ёдга олинг. У билан ўтган яхши хотираларни, сизга берган ёрдамларини эсга олинг. Бу уни кечиришингизда, унга яна бир бор имконият беришингизда сизга қўл келади!
У билан ўртангизда бўлган можаронинг тафсилотларини ўйлаб, вақтингизни кетказманг. Зеро бу муаммони ҳал қилиб бермайди, уни чигаллаштиргани қолади.
Кимдир сизни танқид қилса, мавзуни шахсиятга бурманг, масалага эътибор қаратинг ва фикрингизни унга очиқ-равшан тушунтириб беринг.
Ғазаб билан ҳукм қилманг, чунки ғазаб ўз фикрингизни тўғри, бошқаларнинг фикрини хато деб билишга олиб боради.
Ғонидий айтади: “Биз шахсларга душман эмасмиз, хатоларга душманмиз”.
Кечирувчанликни оналардан, оталардан, жуфти-ҳалолларимизнинг муҳаббатидан, дўстларимизнинг вафосидан ўрганишимиз мумкин. Улар дунёни шодлик ва саодатга тўлдирадилар. Одамлар орасида меҳр-муҳаббатни ёядилар.
Яна шуни билингки, яхши одамлар келишмовчилик бўлган пайтда жаҳл устида қўпол гапларни гапириб, қасд олишни ваъда қилишлари мумкин, лекин қасд олишга фурсат бўлганда қалблари юмшаб: “Ким афв этиб ислоҳ қилса, унинг ажри Аллоҳнинг зиммасидадир” (Шўро сураси, 40-оят), деб айтадилар.
Яратувчимиз Аллоҳнинг кечиримиданда каттароқ кечирим борми?! “Авф этсинлар, ўтиб юборсинлар. Аллоҳ сизларни мағфират қилишини хуш кўрмайсизларми?! Аллоҳ ўта мағфиратли, ўта раҳмли Зотдир” (Нур сураси, 22-оят).
Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга юриш ҳам ғанимат эди. Бунақанги имконият бўлиб қолса, саҳобалар дарров ундан фойдаланиб қолишар, имкониятни қўлдан чиқаришмас эди. Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳунинг саодатига қаранг!
Бир куни у Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга кетаётиб сўради:
- Ё Расулаллоҳ! Шундай амални айтингки, у мени жаннатга киритиб, дўзахдан узоқлаштирсин! Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар:
- Жуда ҳам катта ишни сўрадинг. Бу иш Аллоҳ осон қилган кишига осондир: Аллоҳга ибодат қилиб, Унга ҳеч нарсани шерик қилмайсан; намозни қоим қиласан; закотни берасан; рамазон рўзасини тутасан, Байтуллоҳни ҳаж қиласан! Сўнг яна дедилар:
- Эй Муоз! Сенга яхшиликлар эшигини кўрсатайми? Рўза қалқондир, садақа сув оловни ўчиргани каби хатоларни ўчиради, кишининг кеча қоронғусида ўқиган намози... - деб ушбу оятни ўқидилар: «Уларнинг ёнбошлари ётар жойдан йироқ бўлур. Улар Роббларига қўрқув ва умидворлик ила дуо қилурлар ва ўзларига ризқ қилиб берганимиз нарсалардан инфоқ қилурлар» (Сажда сураси, 16- оят).
Сўнгра яна дедилар:
- Эй Муоз! Сенга барча ишларнинг боши, устуни ва энг юқори чўққиси нималигини айтайми? Ишларнинг боши Ислом. Унинг устуни намоз. Юқори чўққиси эса, Аллоҳ йўлидаги жиҳоддир!
Сўнгра яна дедилар:
- Эй Муоз! Буларнинг барчасининг асосини айтайми?
- Айтинг, эй Аллоҳнинг Расули!
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам тилларини ушлаб:
- Мана буни тий! - дедилар.
Муоз розияллоҳу анҳу деди:
- Эй Аллоҳнинг Набийси! Биз айтаётган гапимиз туфайли ҳам тутиламизми?
Набий алайҳиссалом дедилар:
- Онанг сени йўқотсин, Муоз!
Инсонларни ёмон тиллари дўзахга юзтубан қулатмаса, бошқа нима қулатади?!
Тилнинг суяги йўқ, аммо ҳар қандай суякни синдириши мумкин. Қанча-қанча кишилар кимнингдир ҳазил тариқасида айтган қўпол гапи учун кечаси билан ухлай олмасдан, тўлғаниб чиқади. Мажлис тарқалиб кетиши мумкин, аммо айтилган гап пичоқ сингари унинг қалбида санчилган ҳолатда қолади!
Қанча-қанча қизларга келган совчилар қўшнилар айтган биргина ёмон таърифни эшитиб, жим қайтиб кетади. Аслида, у қизлар ҳасадгўй қўшниларнинг бўҳтонидан покиза эди!
Чақимчиларнинг, «бўлса, кўролмайдиган, бўлмаса, беролмайдиган» кишиларнинг дастидан қанча-қанча инсонлар ишидан, бола-чақасининг ризқидан ажралади!
Ёлғон гувоҳлик берувчи биргина сўз билан қанча-қанча мерослар тортиб олинади, одамлар ҳаққидан маҳрум қилинади. Ҳақлар ноҳақ ўзлаштирилади!
Ҳасад, кин-адоват туфайли айтилиб олов ёқилган биргина чақимчилик билан қанча-қанча дўстлар ажралиб кетишади. Дўстлик душманликка айланади. Муҳаббатга тўла қалблар оқибатда адоватга тўлади!
Гапимизга, қаламимизга ва ижтимоий тармоқлардаги ёзувларимизга, кишиларга раддиялар беришимизга назар солайлик. Аввало ўз саҳифамизни тўлдираётганимизни унутмайлик.
Ахир инсонларни дўзахга ёмон гаплар киритмаса, нима киритади?!
«Набавий тарбия» китоби асосида тайёрланди