Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
15 Январ, 2025   |   15 Ражаб, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:23
Қуёш
07:47
Пешин
12:37
Аср
15:37
Шом
17:22
Хуфтон
18:40
Bismillah
15 Январ, 2025, 15 Ражаб, 1446

Нега зебраларни йўл-йўл чизиғи бор?

19.08.2019   4390   2 min.
Нега зебраларни йўл-йўл чизиғи бор?

Олимлар бу ҳақда узоқ вақтлардан бери бош қотиришади. Бугунгача тадқиқотчилар томонидан зебраларнинг йўл-йўл чизиғи йиртқичлардан асрайди, иссиқда совутади ва совуқда иситади деган фикрлар ҳам берилган.

Бироқ, бу фикрлар ҳам аниқ далилларга асосланмаган. Фақат, яқиндагина зоологлар, сўнги изланишлар натижасида зебраларнинг оқ-қора чизиғи қандай вазифани бажариши ҳақида умумий хулосага келишди.

Маълум бўлишича ушбу Африка ёввойи отларида заҳарли ҳашоратлар, айниқса сеце пашшасига нисбатан ҳимоя қатлами ва трипаносомаларга қарши иммун тизими мавжуд эмас экан. Бу эса агар зебраларни касаллик тарқатувчи зарарли ҳашаротлар ёки сеце пашшаси чақса, қисқа муддат ичида тўда, касаллик туфайли қирилиб кетарди дегани.

Меҳрибон ва Раҳмли бўлган Зот Аллоҳ таоло ушбу ночор жониворни ҳам Ўз раҳматидан холи қолдирмади. Зебраларни, турли  зарарли, шилқим, ўлимга олиб борувчи касалликлар тарқатадиган ҳашоратлардан сақланиш учун ЙЎЛ-ЙЎЛ, оқ-қора чизиқли тус билан ҳимоялаб қўйди. Қандай дейсизми? Олимларнинг таъкидлашларича сеце пашшаси ва бошқа ҳашоратлар йўл-йўл чизиқлар ёнида йўлини йўқотиб йиқилар ёки нотўғри қўнишга учраб, ҳалок бўлар экан. Шу сабаб улар зебраларга мутлақо яқинлашмас экан.  

Аллоҳга ҳамдлар бўлсинки, Ўзи яратган жонли ва жонсизларнинг барчасида олам-олам ҳикматларни мужассам этди.

Аллоҳ таоло Ўзининг барча махлуқларини яшаш шароити ва турмуш тарзигача ўзаро мутаносиб ҳолда яратган.

“Яратган зот Ўзи билмасмиди? Ва У дақиқларгача билувчи ва хабардор зотдир”. Мулк сураси, 14-оят

Маълумот учун: Сеце пашшаси (Глоссина) – тропик ва субтропик Aфриканинг нам ўрмонларида тарқалган. Бир қанча турлари оғир касаллик қўзғатувчи трипаносомаларни юқтиради (касалликдан ҳар йили минглаб кишилар ҳалок бўлади). Сеце пашшасига қарши ҳар хил пестицидлар ёрдамида олиб борилган кураш чоралари унчалик самара бермади, лекин флора ва фаунага катта зиён етказди.

Онгсиз, забонсиз бир, ёввойи махлуқники шунча ҳикмат ила, зарарлардан ҳимоя қилиб қўйган Зот, Ўзига халифа ўлароқ яратган биз бандаларни ҳам барча хавф-ҳатарлардан асраб, авайлайди. Фақатгина, Унинг розилиги ва муҳаббатини истаб яшасак бўлгани.

                                                                                    

 Саидаброр Умаров

 

 

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Аёлимсиз дунёдаги энг заиф инсонман

13.01.2025   2292   3 min.
Аёлимсиз дунёдаги энг заиф инсонман

Мен уйланган эдим. Аёлим паст бўйли, нимжон қоматли ва менга нисбатан кичик жуссали эди.
Мен эса Аллоҳни инояти ила спортчиларга хос қоматга эга, мушакларим бақувват ва салобатли эдим.
Хотинимнинг бўйи пастлиги учун мен унга кўп маротаба ҳазил-мазаҳ қилиб жиғига тегар, унинг устидан кулар эдим. Масалан, баъзан бирор нарсанинг ортига яшириниб олиб, у келганда қўққисдан олдида пайдо бўлиб қўрқитар эдим. Баъзан эса, унинг кундалик хотираларини қайд этиб борадиган дафтарини олиб, бўйи етмайдиган жойга қўйиб қўяр эдим ва бўйи пастлиги учун ололмай қийналаётганини кўриб ҳузурланиб кулар эдим.
Гоҳида телевизор кўраётганида, гоҳида эса, кечки овқатни тайёрлаётганида уни ҳар хил усулларда безовта қилиб ҳазил-мазаҳ қилар эдим.
Мен ҳазиллашиб уни безовта қилишни жуда яхши кўрар эдим, чунки унинг мендан қасос олишга урингани, лекин бунга кучи етмаганини кўриш ҳам менга завқ бағишлар эди.
Аввал бошида хотиним бундан ёқимли кайфият олганини кўрар эдим. Лекин вақт ўтиши билан у менинг болаларча қилиқларимдан безиб қолаётганини сеза бошладим.
Бир куни ишга бориш учун уйқудан эрта турдим. Қарасам, у нонушта тайёрлаётган экан. Ҳар доимгидек, уни ҳазиллашиб қўрқитдим. Шунда у қаттиқ қўрқув билан:
Бу гал кечқурун уйга қайтганингизда, мени топа олмайсиз, — деди.
Мен уни ҳазиллашаяпти деб ўйладим, чунки ҳар сафар уни қўрқитганимда у шунақа таҳдид қилар эди.
Бироқ кечқурун уйга қайтиб келганимда, у йўқ эди. Уни чақирдим, у жавоб бермади. Яна ва яна чақирдим, аммо у ҳеч нарса демади.
Ҳамма ерни қидириб чиқдим, лекин уни топа олмадим. Охири ошхонага кириб, бир қоғозга кўзим тушди. Унда:
Ўзингизни асранг, мен энди қайтмайман, — деган ёзувни кўрдим.
Шунда оёқларим бўшашиб, боса олмай қолдим. Бутун бошли танам қувватсизланиб, ўтириб қолдим, ўзимни ҳудди устимдан муздек сув қуйгандек ҳис қилдим.
Ўша пайтда мен дунёдаги энг заиф инсонлардан бирига айландим.
Ўша кичиккина жуссали, нозиккина хотиним менинг асосий қувват манбаим бўлганлигини, усиз мен ҳеч ким эмас эканлигимни англадим.
Деворга суянганча ўтириб, ҳудди онасини йўқотган гўдак боладай йиғладим...

Бир пайт овқатланиш столи остида қандайдир нарса қимирлаётганини кўриб қолдим ва ўша ердан паст овоздаги кулги эшитилди.
Ҳа, у эди! У ўша ерга яшириниб олган экан.
Шунда мен унга ўзимни отдим ва уни қаттиқ бағримга босиб қучоқлар эканман, кўзларимдан шашқатор ёш оқар эди.
У эса мени қўрқитишни уддалай олганидан қувониб ўзини кулишдан тия олмас эди.
Шундай қилиб, ўғрини қароқчи урди деганларидек, ўзимнинг ҳийлам ўзимга қарши ишлади. Шундагина тушундимки, ўша кучсизгина аёлимсиз мен дунёдаги энг заиф инсон эканман.

Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ