Сен келишинг олдидан барчамиз сени кутиб олишга ўзгача тайёргарлик кўрардик.
Келишингга оз кунлар қолганда юрагимизни ажиб ҳислар қамраб оларди.
Келганингни илк кунлариданоқ барчамиз масжидларга шошардик.
Сен келгач, тонгларимиз ўзгача отадиган, Қуёш ўзгача нур сочадиган бўларди.
Сен келгач, масжидлармииз намозхонларга тўлиб кетарди.
Сен келганингдан сўнг таҳажжуд ўқиладиган пайтда барчамиз уйғоқ бўлардик.
Сен келгач, барча намозларга, хусусан, бомдодга жуда кўп кишилар чиқадиган бўлишди.
Сен келганингда, ҳамма бир-бирини эъзозлар, яхшиликларни тинимсиз қиларди.
Сен борлигингда, уйимизда, ризқимизда, пулларимизда, вақтларимизда барака бор эди.
Сен келганингда, овқатланадиган пайтимиз ажиб хурсандчиликда ўтарди.
Сен борлигингда, масжидга боришни ўйлаб, тезроқ овқатланишга ҳаракат қилардик.
Сен борлигингда, ҳар куни масжидга борардик.
Сен борлигингда, ҳар куни Қуръон ўқирдик ва тинглардик.
Сен борлигингда ҳар куни мавъиза тинглардик.
Сен шу ердалигингда, уйимизга келадиган меҳмонлар ўзгача кайфиятда бўлишарди.
Сен борлигингда, ҳамма диндошларимизнинг юзларидан ажиб нурлар тараларди.
Сен борлигингда, барчамизнинг ибодатга бўлган рағбатимиз ортиб, гуноҳлардан узоқ юришга уринардик.
Сен борлигингда, фақирлар, етимлар, бева-бечораларнинг қозонлари ҳам гўшт билан қайнаб, уйларида тўкин-сочинлик, юзларида миннатдорлик ва шукроналик табассуми бор эди.
Сени ҳурмат қилиб, бир-биримиз билан урушмасдик, талашмасдик.
Сен кетишга шунақа тез шошилардингки, ҳатто кетиш пайтинг келиб қолганини сезмай ҳам қолардик.
Сенинг кетишингни истамай, ич-ичимиздан сиқилардик.
Қанийди кетмасанг, ёнимизда доим бўлсанг деган фикрлар, хаёллар оғушида бўлардик.
Кетадиган кунинг ичимиздан йиғи келиб, юракларимиз ўртаниб, эзилардик.
Кетаётганингда барчамиз маҳзун бўлиб, “Яна келишингни кўрармикинман?! деган хавотирли савол хаёлимизни банд этарди.
Сен кетдинг-у, уйимиздаги, ризқимиздаги файзу барака камайгандек.
Сен кетдинг-у, масжидларимизда одамлар камайиб қолди.
Сен кетдинг-у, таҳажжуд пайтида саноқли кишиларгина уйғонадиган бўлиб қолди.
Сен кетдинг-у, масжидларга бомдод ва бошқа намозлар учун жуда оз одам борадиган бўлиб қолди.
Сен кетдинг-у, ейиш-ичишларимизда тартиб йўқолди.
Сен кетдинг-у, бир-биримизни алдаш, ҳақорат қилишлар аввалгидек давом эта бошлади.
Сен кетдинг-у, фақирлар, етимлар, бева-бечораларнинг аҳволи яна оғирлашиб, юзида маъюслик кўрина бошлади.
Қанийди сен келсанг-у, масжидларимизда яна одамлар кўп бўлса, барча намозлар қаторида бомдод ва хуфтонларга жамоат кўпроқ чиқса, тунлари кўпчилик уйғоқ бўлиб ибодат қилса, Қуръон доим ўқилса, қариндошлар холидан кўп-кўп хабар олинса, бир-биримизга мурувватларимизни аямай қилсак.
Сени соғинганмиз, барчамиз соғинганмиз, интизор бўлиб кутяпмиз, тезроқ келақол... Рамазон!
Нозимжон Ҳошимжон
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Инсон қалби гоҳ у тарафга, гоҳ бу тарафга ўзгариб туради: савобли иш қилганида, қалби яйрайди, дили чексиз қувончга тўлади. Гуноҳ-маъсият кирлари эса дил ойнасини хиралаштиради. Оқибатда қалб қораяди, кўнгли хижил бўлади.
Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Темирга сув тегса занглайди. Худди шунга ўхшаб қалбларни ҳам занг босади", дедилар. Шунда: "Ё Расулуллоҳ, унинг жилоси нима?" деб сўралди. У зот: "Ўлимни кўп эслаш, Қуръон ўқиш", дедилар.
Қалб худди темир каби занглайди. Темирга сув тегса, сиртини занг босади. Гуноҳлар йиғилиб йиғилиб қалбни занглатади, дилни қорайтиради, кўнгилни ғаш қилади. Қалб қорайиши оқибатида инсон шуури ўтмаслашади, меҳр-оқибат туйғуси киши билмас тарзда кўтарилиб боради.
Мазкур ҳадисда айтилишича, ўлимни эслаган, Қуръон ўқиган одамнинг қалби занглардан тозаланади. Қандай қилиб, дейсизми? Гап шундаки, ўлимни эслаган кишининг ўткинчи дунёга хоҳиши сўнади. Ўлимни эслаган, охиратни ўйлаган инсон гуноҳлардан тийилади, нафаси кириб-чиқиб турганида Парвардигорига тезроқ тавба қилишга шошилади, ўзини ислоҳ қилади. Инсон ўлимни эслаганда лаззатлар парчаланади, ҳакалаб отиб турган нафс хоҳишлари сал бўлсаям жиловланади. Бир кунмас-бир кун дунёни тарк этишини билган киши оқибатли бўлади, бир иш қилишдан олдин охирини ўйлайди, мулоҳаза юритади.
Юқоридаги ҳадисда айтилишича, Қуръон тиловати қалбдаги зангларни кетказади. Ҳақиқатан, Қуръон ўқиш билан қалб яйрайди, кўнгил таскин топади. Мўмин банда қироатдан бир дунё маънавий озуқа олади. Шу йўсин қалбни қоплаган занг қурумлари аста-секин тозаланиб боради. Бежизга "Қуръон қалбга малҳам, дилни тозалайдиган илоҳий даво", дейилмаган.
Маълумки, темирга доим ишлов бериб турилмаса, кўп ўтмай занглайди. Худди шунга ўхшаб, Қуръон ўқилмаса, дилни занг босади. Ҳамиша Қуръон ўқийдиган инсон қалбига гард юқмайди. Тиловат билан жилоланган қалби ойнадек ярқираб туради.
Ҳозирги "замонавий" одамларнинг кўпи дунёга ҳирс қўйиш дарди билан оғриган. Кишилар орасида ўзаро ишонч, садоқат, вафо, меҳр-оқибат камайиб кетаётгандек. Бизнингча, бунинг сабаби битта: ўлимни унутиш, Қуръон ўқимаслик.
Айрим одамларга ўлимни эслатсангиз, охиратдан гап очсангиз: "Қўйинг, яхши мавзуда гаплашайлик!" дея сўзингизни бўлади. Ўлимни эслаш ёмонми?! Ҳар кимнинг бошида бор-ку бу савдо! Ўлимдан қочиб-қутулиб бўлмайди. Шунинг учун ўлимга тайёргарлик кўриш керак. Қандай қилиб, дейсизми? Ўлимга ҳозирлик солиҳ амаллар билан бўлади, қоронғи гўрни ёритувчи Қуръон тиловати билан бўлади. Қуруқ кафанлик олиб ёки қабристондан ўзи учун алоҳида жой ажратиб қўйган одамни охират сафарига ростмана шай деб бўлмайди.
Толибжон домла Хурсанмуродов,
Ҳадис илми мактаби ўқитувчиси.
Али ибн Ҳусомиддин Муттақий Ҳиндий. "Канзул уммол фи сунанил ақволи вал афъол". – Байрут.: Муассасатур рисолат, 1989. - Б. 210.