1961 йилда Тунис президенти Ҳабиб Бурқиба ишчиларга қарата қилган нутқида, ишлаб чиқаришни орттириш учун Рамазонда оғиз очишни, рўза тутмаслик кераклигини айтади ва бу масалани аввало ўзи амалда бажариб, Рамазоннинг кундуз куни телевиденияда шарбат ичиб кўриниш беради. Кейин бу гапига одамларни ишонтириш учун фатво қидиришга тушади, уламолардан ушбу масалада фатво чиқаришларини талаб қилади.
Ўша пайтда Тунис уламоларининг забардаст икки вакили – Шайх Абдулазиз Жуаййит (1960 йилгача Тунис бош муфтийси бўлганлар) ҳамда Зайтуна университети катта устози, Тунис бош муфтийси Шайх Муҳаммад Тоҳир ибн Ошур раҳматуллоҳи алайҳимо Бурқибанинг “рўза тутиш ишлаб чиқаришни камайтириши” ҳақидаги даъвосини рад этадилар, у истаган фатвони чиқаришдан бош тортадилар.
Кейин Шайх Муҳаммад Тоҳир ибн Ошур ҳазратлари эфир орқали чиқиш қилиб, сўзларини Аллоҳ таолонинг Бақара сурасидаги “Эй иймон келтирганлар! Сизлардан аввалгиларга фарз қилинганидек, сизларга ҳам рўза фарз қилинди. Шоядки тақводор бўлсангиз”, деган 183-оятини ўқиш билан бошлайдилар ва “Аллоҳ рост айтди ва Бурқиба ёлғончи! Аллоҳ рост айтди ва Бурқиба ёлғончи! Аллоҳ рост айтди ва Бурқиба ёлғончи!” деб уч бор таъкидлайдилар. Шундан сўнг Рамазонда узрсиз оғиз очиш ҳаром экани, ким шу ишни қилса, диндаги заруратан маълум нарсани инкор қилган бўлиши ҳақида фатво берадилар ҳамда Бурқибанинг “Рўза ишлаб чиқаришни камайтириши” ҳақидаги даъвосини ботил қиладилар.
Шайх Абдулазиз Жуаййит эса “Рамазонда оғизни очишга рухсат берувчи узрлар” номли фатволарини тақдим этадилар. Унда Рамазон ойида оғзини очишга Қуръон оятига кўра беморлар, мусофирларга рухсат берилиши, соғлом ишчилар эса рўза тутишлари вожиб экани, кишининг чарчашига, толиқиб, ишга ярамай қолишига рўза эмас, балки кечаси кам ухлаш, керагича дам олмаслик сабаб эканини баён қиладилар.
Шайх Муҳаммад Тоҳир ибн Ошур ҳамда Шайх Абдулазиз Жуаййитнинг бу фатволаридан кейин Тунис ҳукумати гунг (соқов) бўлиб, мазкур даъвосидан ортга чекинди.
Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади
حدثنا العباس الدوري نا يعلى بن عبيد نا موسى هو الجهني عن مصعب بن سعد عن أبيه قال: جاء أعرابي النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم فقال: يا رسول الله: علمني كلاما أقوله قال :”قل لا إله إلا الله وحده لا شريك له الله أكبر كبيرا والحمد لله كثيرا وسبحان الله رب العالمين لا حول ولا قوة إلا بالله العزيز الحكيم“. قال: هؤلاء لربي فما لي قال: قل: اللهم اغفر لي وارحمني واهدني وارزقني.
Мусъаб ибн Саъд отасидан ривоят қилади: “Бир аъробий Набий соллаллоҳу алайҳи ва ъалаа олиҳи васалламнинг олдиларига келиб: “Эй, Аллоҳнинг Расули, менга бир калимани ўргатинг, мен уни айтиб юрай”, деди.
“Лаа илааҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу, Аллоҳу акбар кабийро, валҳамдулиллааҳи касийро, субҳааналлоҳи Роббил ъааламийн, лаа ҳавла ва лаа қуввата иллаа биллааҳил ъазийзил ҳакийм”, деб айт! дедилар.
У: “Булар Аллоҳ учун, мен учунчи?” деди. “Аллоҳуммағфирлий, варҳамний, ваҳдиний, варзуқний”, дегин”, деб айтдилар”.
Калима ва дуонинг маъноси: Ёлғиз Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ, Унинг шериги йўқ. Аллоҳ буюкдир, энг буюкдир, Аллоҳга кўп ҳамд бўлсин. Оламлар Робби пок деб ёд этаман. Куч ҳам, қувват ҳам фақат Азизу Ҳаким Аллоҳ биландир.
Аллоҳим, мени мағфират қил, менга раҳм қил, мени ҳидоятга бошла ва менга ризқ бергин.
Абу Саид Ҳайсам ибн Кулайб Шошийнинг
“Муснади Шоший” асаридан
Даврон НУРМУҲАММАД таржимаси