1961 йилда Тунис президенти Ҳабиб Бурқиба ишчиларга қарата қилган нутқида, ишлаб чиқаришни орттириш учун Рамазонда оғиз очишни, рўза тутмаслик кераклигини айтади ва бу масалани аввало ўзи амалда бажариб, Рамазоннинг кундуз куни телевиденияда шарбат ичиб кўриниш беради. Кейин бу гапига одамларни ишонтириш учун фатво қидиришга тушади, уламолардан ушбу масалада фатво чиқаришларини талаб қилади.
Ўша пайтда Тунис уламоларининг забардаст икки вакили – Шайх Абдулазиз Жуаййит (1960 йилгача Тунис бош муфтийси бўлганлар) ҳамда Зайтуна университети катта устози, Тунис бош муфтийси Шайх Муҳаммад Тоҳир ибн Ошур раҳматуллоҳи алайҳимо Бурқибанинг “рўза тутиш ишлаб чиқаришни камайтириши” ҳақидаги даъвосини рад этадилар, у истаган фатвони чиқаришдан бош тортадилар.
Кейин Шайх Муҳаммад Тоҳир ибн Ошур ҳазратлари эфир орқали чиқиш қилиб, сўзларини Аллоҳ таолонинг Бақара сурасидаги “Эй иймон келтирганлар! Сизлардан аввалгиларга фарз қилинганидек, сизларга ҳам рўза фарз қилинди. Шоядки тақводор бўлсангиз”, деган 183-оятини ўқиш билан бошлайдилар ва “Аллоҳ рост айтди ва Бурқиба ёлғончи! Аллоҳ рост айтди ва Бурқиба ёлғончи! Аллоҳ рост айтди ва Бурқиба ёлғончи!” деб уч бор таъкидлайдилар. Шундан сўнг Рамазонда узрсиз оғиз очиш ҳаром экани, ким шу ишни қилса, диндаги заруратан маълум нарсани инкор қилган бўлиши ҳақида фатво берадилар ҳамда Бурқибанинг “Рўза ишлаб чиқаришни камайтириши” ҳақидаги даъвосини ботил қиладилар.
Шайх Абдулазиз Жуаййит эса “Рамазонда оғизни очишга рухсат берувчи узрлар” номли фатволарини тақдим этадилар. Унда Рамазон ойида оғзини очишга Қуръон оятига кўра беморлар, мусофирларга рухсат берилиши, соғлом ишчилар эса рўза тутишлари вожиб экани, кишининг чарчашига, толиқиб, ишга ярамай қолишига рўза эмас, балки кечаси кам ухлаш, керагича дам олмаслик сабаб эканини баён қиладилар.
Шайх Муҳаммад Тоҳир ибн Ошур ҳамда Шайх Абдулазиз Жуаййитнинг бу фатволаридан кейин Тунис ҳукумати гунг (соқов) бўлиб, мазкур даъвосидан ортга чекинди.
Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади
Абу Бакр розияллоҳу анҳунинг муҳаббати
Буюк саҳобий Абу Бакр розияллоҳу анҳу бундай дейдилар: “Биз ҳижратда эдик. Мен жуда чанқаб турган эдим. Озгина сут олиб келиб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга узатдим ва: “Ё Аллоҳнинг Расули, ичиб олинг”, дедим. Расулуллоҳ ичдилар-у, менинг чанқоғим қонди”.
Бу гаплар айнан ҳақиқат. Абу Бакр розияллоҳу анҳу чин дилдан шундай дедилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ичдилар ва Абу Бакр розияллоҳу анҳунинг чанқоқлари қонди. Бу муҳаббатнинг гўзаллигини ҳис қила оляпсизми? Бу ўзгача, хос бир муҳаббатдир...
Савбон розияллоҳу анҳунинг муҳаббати
Пайғамбар алайҳиссалом дастёрлари Савбон розияллоҳу анҳунинг олдида кун давомида бўлмадилар. Набий алайҳиссалом қайтиб келганларида Савбон розияллоҳу анҳу у зотга қараб: “Эй Аллоҳнинг Расули, мени ёлғиз ташлаб кетдингиз”, деди-да, йиғлаб юборди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Шунга йиғлаяпсанми?” – дедилар. Савбон розияллоҳу анҳу: “Йўқ, Расулуллоҳ! Лекин жаннатда сизнинг ва ўзимнинг мартабамни ёдга олиб қўрқиб кетдим. Аллоҳ таолонинг мана бу ояти эсимга тушди: «Кимда-ким Аллоҳ ва Пайғамбарга итоат этса, ана ўшалар Аллоҳнинг инъомига эришган зотлар, яъни, пайғамбарлар, сиддиқлар, шаҳидлар ва солиҳ кишилар билан биргадирлар. Улар эса энг яхши ҳамроҳлардир»[1]. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Хурсанд бўлавер! Сен ҳам ўзинг муҳаббат қўйганлар билан биргасан”, дедилар.
Савод ибн Ғозийянинг муҳаббати
Савод ибн Ғозийя Уҳуд ғазоти кунида қўшиннинг марказида турарди. Набий алайҳиссалом қўшинга қарата: “Сафларни ростланглар, тўғри туринглар!” – дедилар. Қараб борар эканлар Набий алайҳиссалом Савод розияллоҳу анҳунинг тўғри турмаганини кўриб: “Ростлангин, эй Савод!” – дедилар. Саҳобий: “Хўп”, деди-ю, бироқ тўғирланмасдан тураверди. Пайғамбар алайҳиссалом у томонга яқинлашиб, қўлларидаги мисвоклари билан саҳобийнинг биқинига ниқтаб: “Савод, тўғри тургин!” – дедилар. Савод: “Оғриттингиз, Расулуллоҳ! Аллоҳ таоло сизни ҳақ ила юборган бўлса, энди мен сиздан ўч олишим учун имкон беринг”, деди. Пайғамбаримиз алайҳиссалом қоринларини очиб: “Қасосингни олвол, Савод”, дедилар. Савод розияллоҳу анҳу эгилиб қоринларини ўпа бошлади ва: “Ё Аллоҳнинг Расули, бугун шаҳидлик кунидир, шунинг учун ҳам охирги онларимда танам сизнинг муборак танангизга тегиб қолишини хоҳладим”, деди.
Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: “Минбар ясалмасидан аввал Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам хурмонинг танасига суяниб хутба қилар эдилар. Бир муддат ўтиб, минбар жойлаштирилганидан сўнг Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам минбарга кўтарилдилар. Шунда ўша хурмо танасидан (ёш боладай) ўксик овоз чиқди. Уни, ҳатто биз ҳам эшитдик. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам келдилар-да, унга қўлларини теккиздилар. Зум ўтмай у тинчиб қолди” (Имом Бухорий ривояти).
Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.
[1] Нисо сураси, 69-оят.