15 Январ, 2025, 15 Ражаб, 1446
15 Январ, 2025, 15 Ражаб, 1446
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган:
إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ
“Албатта, Биз ҳар нарсани ўлчов билан яратдик” (Қамар сураси, 49-оят).
Ҳа, Аллоҳ таоло кичик атомдан тортиб улкан галактикаларгача, умуман, бутун борлиқни аниқ ўлчов ва ҳисоб билан яратган. Ер юзида ҳаётнинг мунтазам равишда давом этишининг асосий сабабларидан бири ана шу ўлчовли қилиб яратилганидир. Ҳамма нарса ўлчовлидир. Бу оламда бирор нарса йўқки, шу ўлчовдан ташқарида бўлса. Келинг, сўзимизга оид мисолларни кўриб чиқсак:
Аллоҳ таоло оғирлиги 4-5 тонна келадиган филга кийикнинг оёғини берганда нима бўларди? Оёқлар танани кўтара олмай, синиб кетган бўларди. Бундай улкан вазнли жонзот учун мана шундай устундек оёқлар керак. Шунингдек, филлар чангалзорларда яшайди. Кийикникидек оёқ чангалзорда турли ўсимликлар, лианаларга ўралиб, юриши қийинлашарди. Катта оёқлар билан эса бемалол ўсимлик устини босиб, эзиб, юриб кетаверади.
*****
Бордию кийикка филнинг оёғини берганда нима бўларди? Кийик бу оғир вазнли оёқни кўтаришга қийналиб, юра олмаган бўларди. У сакраб-сакраб юра олиши, йиртқичлар ҳамласидан тезда қоча олиши учун унга мана шундай ингичка, нозик оёқлар керак.
*****
Агар Аллоҳ таоло тарвузни дарахтда ўсадиган қилиб қўйганида, тарвузлар пишган пайтларда ўша дарахт остидан ўтаётган одамларнинг бошига катта тарвуз тушиб, кўп талафотларга олиб келарди. Қолаверса, оғир вазнли тарвузларни дарахтдан узиб олиш анчагина муаммо келтириб чиқарарди. Аллоҳ таолонинг марҳаматини қарангки, тарвузлар ердаги пайконларда ўрмалаб униб-ўсади, пишиб етилади. Уларни узиб олиш, йиғиб-териш ҳам муаммога сабаб бўлмайди.
*****
Кемирувчилар кўп бола туғади. Аммо болаларининг кўп қисми узоқ яшамай ўлиб кетади. Оз қисмигина тирик қолади. Агар барча болалари ўлиб қолмай, узоқ яшаганида, дунёда кемирувчилар сони кўпайиши ҳисобига кўп ноқулайликлар юзага келарди.
*****
Бўрилар, оқ айиқлар кам бола кўради. Аммо улар узоқ яшайди.
*****
Итлар кўп туғади, аммо болаларининг аксари кичиклигида ўлиб кетади.
*****
Қўйлар кам туғади, аммо болалари узоқ яшайди.
*****
Шу тарзда жонзотлар ўртасида мувозанат сақланади.
*****
Арслон, қоплон, бўри каби йиртқич ҳайвонлар фақат касал, қари кийик, ҳўкиз каби ҳайвонларни овлайди. Бу эса кийиклар, ҳўкизлар ва бошқа ўлжа бўладиган жонзотлар тўдасида касаллик тарқалишининг олди олинишига сабаб бўлади.
*****
Йиртқич қушларнинг тумшуқлари қайрилган бўлади. Бу эса уларга ов қилинган ўлжа гўштини узиб-узиб ейиши учун қулайликка сабаб бўлади.
*****
Йиртқич бўлмаган қушларнинг тумшуқлари эса тўғри шаклда бўлади. Бу эса уларга дон ва майда ҳашаротларни териб-териб ейишга имкон беради.
*****
Оқ айиқ ва пингвинларнинг териси қалин, шаффоф ва ёғли бўлиб, бу эса уларга терининг сув билан намланмаслиги, натижада уларнинг музлаб қолмаслигига, умуман, совуқ иқлимда қийналмай яшашига имкон беради.
*****
Денгиз суви шўр. Агар сув чучук бўлганида, балиқлар тез фурсатда ачиб, ўлиб қолган, сувнинг ўзи ҳам айниб кетган бўларди. Шўр сувдаги балиқ худди тузланган гўшт демакдир. Гўшт тузлаб қўйилганда айнимай, эскирмай тургани учун балиқлар яшайдиган муҳит сувлари ҳам тузли сувдир.
*****
Ичимлик суви эса ширин. Агар инсон тўхтовсиз шўр сув ичаверганда, ўпка ва ҳазм қилиш аъзолари қисқа муддатда ишқор таъсирида едирилиб, инсон ҳалок бўлган бўларди.
*****
Энди ўзимизни олиб кўрайлик. Агар кўзимиз битта, оғзимиз иккита, қулоғимиз учта, қўлимиз оёғимиз ўрнида, оёғимиз орқамизда, бошимиз белимизда бўлганида қандай кўриниш ва машаққат юзага келарди?! Тасаввур қилишнинг ўзиёқ даҳшатли, тўғрими?! Жуда хунук манзара бўлиши кўз олдимизга келди, шундай эмасми?!
Роббимиз Ўзининг Каломида шундай марҳамат қилади:
لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ
“Батаҳқиқ, Биз инсонни энг яхши суратда яратдик” (Тийн сураси, 4-оят).
*****
Ҳа, азизлар, Аллоҳ таоло бизга Меҳрибондир. У барча нарсани гўзал суратда, мувозанат ва ҳикмат ила яратган.
Ҳар бир жонзотнинг тана аъзоларини ўзига мослаб яратган Буюк Мусаввир Зот – Аллоҳ таоло барча айбу нуқсонлардан покдир!
Нозимжон Ҳошимжон ва Саидаброр Умаров тайёрлади
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Оиша розияллоҳу анҳо Уҳуд жангида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дуч келган мусибатни кўриб, Расулуллоҳнинг ҳаётларидаги энг оғир мусибат шу бўлса керак, деб ўйлаган эканлар. Лекин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам “Эҳ Оиша, бу қавм менга кўп озорлар етказди”, дедилар. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам кофирлар туфайли кўп қийинчиликларга, маҳзунликларга дуч келдилар. Бу шу қадар оғир мусибат бўлган эканки, ҳатто мушриклар сабаб чеккан изтиробларининг бирида Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламни юпатиш учун Жаброил алайҳиссаломнинг ўзи келган экан.
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам мушрикларнинг қилган ишлари туфайли қип-қизил қонга беланиб, маҳзун бўлиб ўтирганларида Жаброил алайҳиссалом келиб, «Ё Аллоҳнинг Расули, сизга Аллоҳнинг оят-мўъжизаларидан кўрсатайми?» дедилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам «Ҳа», дедилар. Жаброил алайҳиссалом ортларидаги дарахтга ишора қилиб, «Дарахтни ёнингизга чақиринг», деди. Расулуллоҳ дарахтни чақирган эдилар, у бирдан ҳаракатга келиб, у зотнинг қаршиларига келиб тўхтади. Жаброил алайҳиссалом Расулуллоҳга «Жойингга қайт денг», деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам буюрган эдилар, дарахт жойига қайтиб кетди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам «Бўлди, кифоя!» дедилар».
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам “Бўлди, маҳзунлигим ариди, Роббимга ишончим бардавом, қалбим хотиржам бўлди”, демоқчи бўлдилар.
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Оиша розияллоҳу анҳога ҳаётларидаги энг оғир, энг қайғули ҳодиса Ақаба куни бўлганини айтдилар.
Бу – Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Тоифга борган кунларидир. Бу воқеа ҳам маҳзунлик йили бўлган эди. Бундан олдин Макка мушриклари Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламни, саҳобаларни Абу Толибнинг маҳалласида уч йил қамал қилиб, уларга борадиган озиқ-овқатни, сувни тўсиб, атайлаб очарчилик билан исканжага олишди. Мусулмонлар уч йиллик қамалдан ҳолдан тойиб, эндигина чиққанларида Расулуллоҳнинг ҳимоячилари бўлмиш амакилари Абу Толиб, бироз ўтиб эса Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг дардларига дармон бўлиб яшаган сирдошлари, жуфти ҳалоллари Хадича розияллоҳу анҳо вафот этиб қолдилар.
Макка мушриклари фурсатдан фойдаланиб, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга, у зотнинг саҳобаларига азиятни кучайтириб юборишди. Мусулмонларга яна қанчадан-қанча мусибатлар етди, уларни Аллоҳдан бошқа ҳеч ким билмайди. Ўша йили Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга жуда кўплаб қайғулар етгани учун бу йил «маҳзунлик йили» деб аталди.
Ана шундай оғир пайтда Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам Исломни Маккадан бошқа жойда ҳам етказиб кўришни ўйлай бошладилар. Бу жой ўша пайтларда ҳар жиҳатдан Маккадан кейинги ўринда турадиган Тоиф шаҳри бўлиб кўринди. У зот Тоифга боришга қарор қилдилар.
Сарвари олам Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам мавлолари (озод қилган қуллари), тутинган фарзандлари Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу билан бирга Тоиф томон йўлга тушар эканлар, «шояд Тоифдан бирор ёруғлик чиқса, маҳзунлик ариса, даъват ишлари юришиб кетса», деган умидда эдилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Тоифга етиб бориб, у ерлик энг катта қабила – Сақиф қабиласининг аъёнлари билан учрашдилар, уларни Исломга даъват қилдилар. Аммо уларнинг жавоби энг ёмон жавоб бўлди. Улар у зот алайҳиссаломни масхара қилишди, ўзларининг эсипастлари, қуллари ва бебош болаларини Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни сўкишга, ортларидан бақириб, масхара қилишга, ҳатто тош отишга гижгижлашди. Тоифликлар йўлнинг икки четига туриб олиб, у зот ўтаётганларида аёвсиз тошбўрон қилишди. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг оёқларидаги шиппак қонга, қалблари дарду аламга тўлди.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам қалблари изтиробга тўлган ҳолда Тоифдан чиқиб кетдилар. Шу қадар маҳзун эдиларки, қаёққа кетаётганларини ҳам билмай, юриб боравердилар. Ўзларига келиб қарасалар, Қорнус-Саъолибга[1] келиб қолибдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шунча масофани пиёда босиб ўтган эдилар. Қаттиқ маҳзун бўлганларидан Қорнус-Саъолибга келгунларича атрофдаги бирор нарсани сезмабдилар ҳам.
Абдуллоҳ Абдулмуътий, Ҳуда Саъид Баҳлулнинг
“Қулоғим сенда қизим” китобидан Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ,
Абдулҳамид Умаралиев таржимаси.
[1] Қорнус Саъолиб – Тоифдан 40 км узоқликда жойлашган, сел сувлари тўпланадиган жой. Бу ерни Қарнул Манозил ҳам дейишган. Наждликлар ҳаж учун шу жойдан эҳром боғлашади.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа