Кимнинг ота-онаси тирик экан, у инсон дунёда энг бахтли инсонлардан эрур. Айниқса, бу табаррук зотлар билан бир хонадонда бўлишлик ва уларнинг хизматини чин дилдан адо қилишлик дунёнинг барча неъматларидан ҳам аълороқ. Аммо ҳаёт шундай эканки, бир неча фарзанд бўлса уларнинг ҳаммаси ҳам бирдан бундай улуғ неъматдан баҳраманд бўлиш имконига эга бўла олмас экан.
Кимки ота-онасини рози қилиб, уларнинг xайрли дуоларини олса, ўша киши учун жаннатдан икки эшик очилади. Ота-онаси рози бўлмаган киши учун эса жаҳаннамдан икки эшик очилади.
Аллоҳ таоло Ўзининг Қадим Каломида бир неча оятларда Ўзига ибодат қилишнинг орқасиданоқ ота-онага яхшиликка буюрганлигини бугунги кунда юртимиз мусулмонлари яхши биладилар. Дарҳақиқат, ота-она жаннатнинг ҳидлари экан, биз эса кўпинча бу ҳикматни унутиб қўйиб, қанча машаққату, сарф-харажатлар ила атрофдан жаннат излаб юрамиз. Ваҳолонки, жаннатимиз рўпарамизда турибди-ку! Ана ўшаларнинг хизматини қилиш энг тўғри йўл ва шарафли ибодат эмасми?
وعن أبي هريرة رضي الله عنه عن النبي صلى الله عـليه و سلم قال: رغم أنفه، رغم أنفه، قيل من يا رسول الله؟ من أدرك أحد أبويه عند الكبر أحدهما أو كلاهما فلم يدخل الجنة . رواه مسلم و الترمذي .
Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам “Бурни ишқалансин! Бурни ишқалансин! ‒ дедилар. “Кимнинг, эй Аллоҳнинг Расули?” ‒ дейилди. “Кимки ота-онасинининг бирини ёки иккаласини ҳам қариган чоғида топибдию, жаннатга кириб олмабди”, ‒ дедилар Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам. (Муслим ва Термизий ривояти)
Ҳа, биз излаб юрган жаннат жуда яқин, ёнгинамизда экан.
Аллоҳ таолонинг ғазабидан қўрқувчи киши ота-онасини ранжитмайди, қандай қилиб бўлса ҳам — иложини топиб, уларнинг кўнглини, розилигини ва дуоларини олади.
Ҳатто xафа қилсалар ҳам, фарзанд уларга қарши бош кўтармайди, уларнинг истакларига, кўнгилларига қарайди. Агар улар янглиш, xато ва ҳаром ишни таклиф этсалар, уларга буни жуда мулойим тарзда билдириши, ишонтириши ва огоҳлантириши лозим бўлади.
Ота-она кекса бўлса, уларга ёрдам бериш ва ёлғиз қолдирмаслик керак. Бошқаларнинг улар билан енгил-елпи муомалаларига йўл қўймаслик, xизматларини тўла адо этиш учун қўлдан не келса бажармоқ лозим.
Фарзанд кичик пайтида ота-она унга қўл-қанот бўлдилар. Емадилар, едирдилар. Киймадилар, кийдирдилар. Кенглик-танглик, бор-йўқ, иссиқ-совуқ демадилар. Xизматдан қочмадилар.
Ота-онаси рози бўлган фарзанддан Аллоҳ ҳам рози бўлади. Ота-она кечирмаган фарзандни Аллоҳ ғазабига олади.
Пайғамбаримиз (саллаллоҳу алайҳи ва саллам) бир ҳадиси шарифларида шундай дедилар:
«Жаннат — оналар оёғи остидадир».
Бу ҳадиснинг мажозий маъноси. Пайғамбаримиз маънони умматга рамзли, қисқа, бадиий ва гўзал бир тарзда етказмоқдаларки, ақли бор одам буни англайди. Оёқдан мурод — онанинг розилиги, жаннатдан мурод — Аллоҳнинг розилигидир
Жаннатга киришга лойиқ бўлиш учун ота-она розилигини олиш зарур. Аллоҳ таоло Мусога (алайҳис салом) марҳамат қилди:
«Эй, Мусо! Ота-онасига яxши муомалада бўлиб, уларнинг розилигини олгани ҳолда Менга осий бўлган қулимни Мен яxши қулларим қаторида ёзаман. Аксинча, Менга қуллик xизматида қусури бўлмаса ҳам, ота-онасига яxшиликлар қилмай, яxши муомалада бўлмай, ота-она розилигини олмаган қулимни эса осийлар қаторида ёзаман!»
Расулуллоҳ (саллаллоҳу алайҳи ва саллам) айтганлар:
«Ота-онасига яxшиликлар қилиб, яxши муомалада бўлиб, уларни мамнун этган кишининг умри баракали, узун бўлади. Аксинча, уларни ранжитиб, xафа қилган кимсанинг умри қисқа бўлади».
Қиёмат кун энг оғир жазоланувчилар ота-онасини ранжитганлар бўлади. Ўша даҳшатли кунда Аллоҳ раҳматидан уларни узоқ қилади.
(Фойдаланилган манба: Эй, фарзанд. Абу Ҳомид Ғаззолий. зиёуз.сом кутубxонаси)
Муҳаммадийхон Ҳожиев,
Асака туманидаги Мирзахолиқ ота жоме масжиди имом хатиби
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Тўртинчи дуо:
«Аллоҳга таваккул қилдим, Аллоҳ бандаларини кўриб турган Зотдир».
Фиръавн оиласидан иймон келтирган бир мўмин Фиръавнга насиҳат қилиб, Мусо алайҳиссаломни ҳимоя қилади. Унга ўлим ва даҳшатли азоб ваъда қилишади. Шунда ўша мўмин инсон ушбу дуони қилади: «Аллоҳга таваккул қилдим, Аллоҳ бандаларини кўриб турган Зотдир!» (Ғофир сураси, 44-оят).
Бу дуо дарҳол ижобат бўлади: «Аллоҳ уни улар қилган макрларнинг ёмонликларидан сақлади, Фиръавн оиласини эса оғир азоб ўраб олди» (Ғофир сураси, 45-оят).
Отам ваъдасига вафо қилиб, менга ажойиб мукофот бердилар, сўнг «Маҳзун бўлиб қолсанг, мана шу тўртта дуони айтгин» деб, пешонамдан ўпиб, ҳаққимга дуолар қилдилар.
Отамнинг бу насиҳати қалбининг тўридан, меҳр-мурувватга йўғрилиб чиққани учун бу иш менга жуда ёқди. Тўрттала дуони ҳам ёзиб олдим. Қачон тушкунликка тушиб қолсам, шу дуоларни ўқийдиган бўлдим (бир кунда жуда кўп марта айтардим). Уларни ёқтириб қолиб, бирпасда ёдлаб олдим. Шу дуолар сабабли ҳаётим нурафшон бўлди».
Жаъфар Содиқ розияллоҳу анҳу айтадилар: «Бирор нарсадан хавф қилганида Аллоҳ таолонинг «Бизга Аллоҳнинг ўзи кифоя, У Зот нақадар яхши вакил!» деган сўзини айтишга шошмаган инсонга ҳайронман. Ахир У Зот кейинги оятда шундай деган-ку: «Аллоҳнинг неъмати ва фазли ила ёмонлик кўрмасдан қайтдилар ва Аллоҳнинг розилигини изладилар. Аллоҳ буюк фазл соҳибидир» (Оли Имрон сураси, 174-оят).
Ғамга ботганида Аллоҳ таолонинг «Ўзинган ўзга илоҳ йўқ, Ўзинг поксан, мен ўзимга зулм қилиб қўйдим» деган сўзини маҳкам тутмаган одамга ҳам ҳайронман. Ахир Аллоҳ таоло мана шу оятнинг ортиданоқ «Биз бу дуони ижобат қилдик. Унга ғамдан нажот бердик. Биз мўминларга ана шундай нажот берурмиз» деган-ку!
Макрга учраган одам Аллоҳ таолонинг «Аллоҳга таваккул қилдим. Аллоҳ бандаларини кўриб турувчи Зотдир» деган сўзини айтмаганига ҳам ҳайронман. Ахир Аллоҳ ана шу дуонинг ортидан «Аллоҳ уни улар қилган макрнинг ёмонликларидан сақлади» деган-ку!
Мол-дунёсига, бола-чақасига, соғлигига талафот етганда Аллоҳнинг «Менга катта зарар етди, раҳмлиларнинг раҳмлиси Ўзингсан!» деган сўзларига таянмаган одамга ҳам ҳайронман. Ахир У Зот шу оятнинг ортидан «Биз бу дуони ижобат қилиб, унга етган зарарни кетказдик. Биз Ўз ҳузуримиздан раҳмат, обидларга эслатма ўлароқ унга аҳли оиласини қайтариб, яна шунча ато этдик» деган-ку!
Абдуллоҳ Абдулмуътий, Ҳуда Саъид Баҳлулнинг
“Қулоғим сенда қизим” китобидан Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Абдулҳамид Умаралиев таржимаси.