10 Апрел, 2025, 12 Шаввол, 1446
10 Апрел, 2025, 12 Шаввол, 1446
Танловга!
Рамазон ҳайити – ийдул фитр дейилади. У кун мусулмонлар учун хурсандчилик, шодлик, кенгчилик ва байрам кунидир. У кун ўзгача шукуҳ ва фазилатга эга. Мусулмонларнинг икки муборак байрамларидан биридир.
Ҳайит намози Моликий ва Шофеъийларга кўра, суннати муаккада, Ҳанафийларда вожиб, Ҳанбалийларда эса фарзи кифоядир.
Ҳайит кунида мустаҳаб бўлган амаллар:
Ким ҳайит кечаларини ихлос ва савобидан умидвор ҳолда зикр, тасбеҳ, Қуръон тиловати ила бедор ўтказса, қалблар ўладиган кунда қалби омонда бўлади. Ҳайит кунига етказгани учун кўплаб шукр ва ҳамд айтиш керак.
Набий саллоллоҳу алйҳи васаллам икки ҳайит учун ҳамиша ғусл қилар эдилар. Чунки, бу икки намозда улкан жамоат тўпланади, тиқилинч юзага келади. Шу боис, ёмон ҳидлардан сақланиш керак. Таҳоратнинг ўзи билан чекланса ҳам жоиздир.
Бундан ташқари, Набий саллоллоҳу алайҳи васаллам “Ҳибаро” деган чопонларидан бирини алоҳида ҳайит учун кияр эдилар.
Тоза ва ораста кийиниш, зийнатланиш, хушбўйланишга имом ҳам эътибор беради. Кўпчиликнинг нигоҳи унда бўлгани учун ўзига аҳамият қаратади.
Кийимларнинг энг яхшиси бу оқ кийимдир.
Орасталаниш, ғусл қилиш, хушбўйланиш хоҳ масжидга борувчи учун бўлсин, хоҳ уйда қолувчи учун бўлсин, бир хилдир.
Аммо, аёллар бу борада эркаклардан фарқланадилар. Ҳайит куни кўчага чиқсалар одатий ва тоза кийимда, хушбўйланмасдан, ясан-тусан қилмасдан, фитнага сабаб бўлмасдан чиқишлари лозим. Ҳайит куни кўчаларда одам кўп бўлгани учун эркакларга аралашиб юрмасликлари шарт. Ўзларига хос ва ярашадиган жойларга борсалар майли. Бугунги кунда назар солсак, аёл-қизларимиз ҳайит кунлари зийнатларга, атир-упаларга, ялтир-юлтир кийимларга бурканиб, “ким ўзар”га кийиниб чиқадилар. Кўчага чиқиш қоидаси аёллар учун ҳайит куни ўзгариб, истисно бўлиб қолмайди. Уларнинг кўнгилхушлик қилишлари, хурсандчилик қилишлари шариатда ман қилинмаган. Фақат шариат талабида бўлса, бунинг зарари йўқ.
Ёш болалар хоҳ ўғил, хоҳ қиз – уларга зийнатланиш, чиройли кийимлар кийиш, тиллолар тақиш мумкин. Ҳайит – зийнат кунидир. Болажонлар шу ила ҳайитнинг қадри ва шукуҳини ҳис қилишлари, яна келишини интиқ кутишлари мумкин. Ҳайитдан бошқа пайтда тилло тақиб ва зийнатли кийим кийишлари тавсия қилинмайди.
Абу Бакр розияллоҳу анҳу Набий саллоллоҳу алайҳи васаллам намоздан қайтганларида, у зотни алоҳида зиёрат қилиш учун ҳужраларига келганлар.
Бундан ташқари, ҳайит куни ёши улуғлар, кексалар, беморлар, муҳтожлар, мусофир ва қариндошлардан хабар олинади, уларни зиёрат қилинади, дуо олинади. Имкон бўлса, моддий кўмак берилади.
Бу ҳақида Оиша онамиз ҳайит куни ҳабашийлар ўйинини томоша қилганлари ва ҳужраларида икки жория “Буос куни” қўшиғини куйлаётганлари, Набий саллоллоҳу алайҳи васаллам бундан қайтармаганлари ривоят қилинган. Лекин ривоятга эътибор берилса, ўйин ва куй-қўшиқ беҳаё ва эркак-аёл аралаш ҳолда бўлмаган. Содда кўринишда айтилган. Бу ҳадисдан далилланиб, шариат ман қилган ҳолатларга ўтиш мумкин эмас.
10. Аёлларга алоҳида насиҳат қилиш
Набий саллоллоҳу алайҳи васаллам ийд намозидан сўнг аёлларга алоҳида ваъз-насиҳат қилганлар. Билол розияллоҳу анҳу кийимларини ёйиб турганлар. Улар садақаларини ўша кийимга ташлаганлар. Бундан билинадики, имом агар фитнадан омонда бўлиш шарти ила аёлларга алоҳида фитр ва қурбонлик ҳайити, ҳукмлари ва одобларини баён қилиши ёки оила бошлиқлари намоздан қайтгач, ўзлари эшитган нарсаларни ўз аҳлларига сўзлаб беришлари мумкин.
11. Ихтиёрий садақалар қилиш
Садақа алоҳида тиланчига эмас, бирор муҳтож қўшни, қариндош, илм толибига қилинса, мақсадга мувофиқ бўлиб, пул, буюм, тақинчоқ, егулик, кийим-кечак ҳаммаси садақа – яхшилик турига киради.
Барчамизга яқинлашиб келаётган Ийдул Фитр муборак бўлсин! Аллоҳнинг илоҳий раҳматлари юртимиз узра бардавом бўлсин, амин!
Хадичаи Кубро аёл-қизлар билим юрти
ўқитувчиси Саййидазиз қизи Нилуфар
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари томонидан белгилаб берилган топшириқлар ижросини бажариш мақсадида Фарғона вилоятида диний соҳа ходимлари ҳамда масжидлар фаолиятини янада самарали йўлга қўйиш, жамоат билан ишлашда юксак масъулиятни таъминлаш мақсадида вилоят бош имом-хатиби Убайдуллоҳ домла Абдуллаев раҳбарлигида ишчи гуруҳ ташкил этилди. Ҳозирга қадар вилоятнинг Қува, Қўштепа, Риштон ва Бағдод туманларида ўрганишлар олиб борилди.
Ушбу ишчи гуруҳ томонидан вилоятнинг турли ҳудудларидаги масжидлар ва имом-хатиблар фаолияти ўрганилиб, бир қатор муҳим йўналишлар бўйича таҳлил ва баҳолаш ишлари олиб борилмоқда. Бу жараёнда қуйидаги масалаларга алоҳида эътибор қаратилмоқда:
Масжидларда санитария ва гигиена ҳолати
Масжид — нафақат ибодатгоҳ, балки поклик ва озодалик рамзи ҳамдир. Шу боис, ҳар бир масжидда санитария талабларига амал қилиш, ибодатга келувчилар учун қулай ва тозаликка риоя қилинган муҳит яратиш муҳим аҳамият касб этади.
Ишчи гуруҳ санитария ҳолатини ўрганар экан, масжид ичидаги ювиниш жойлари, таҳоратхоналар, гиламлар, ҳаво айланиши, сув таъминоти ва атроф муҳит тозалигига алоҳида эътибор қаратмоқда. Айрим масжидларда мунтазам санитария ишлари йўлга қўйилган бўлса, баъзи ҳолларда бу масалада тўлиқ ижро таъминланмаган. Шу асосда амалий тавсиялар берилмоқда.
Ёнғин хавфсизлиги ҳолати
Масжидларда ёнғин хавфсизлигини таъминлаш — жамоат хавфсизлигининг муҳим қисми ҳисобланади. Ишчи гуруҳ бу борада масжидлардаги ўт ўчириш воситалари, электр тармоқларининг ҳолати, эвакуация чиқиш йўллари ва ёзма тартибдаги хавфсизлик режаларини кўздан кечирмоқда.
Баъзи масжидларда ёнғин хавфсизлиги талабларига тўлиқ амал қилинаётган бўлса-да, бошқаларида муайян камчиликлар аниқланиб, мутахассислар тавсияси асосида тезкор чоралар кўриш лозимлиги қайд этилмоқда.
Қурилиш ва таъмир ишларининг меъёрий талабларга мувофиқлиги
Масжидларда олиб борилаётган қурилиш ва таъмир ишлари белгиланган меъёр ва талабларга мувофиқ бўлиши лозим. Ишчи гуруҳ қурилиш ишлари амалга оширилаётган объектларда лойиҳавий ҳужжатлар, масжиднинг тарихий ва меъморий хусусиятларига риоя этилган-этилмаганини ўрганмоқда.
Қурилиш ишлари вақтинчалик эмас, кўп йиллар давомида хизмат қиладиган ибодат масканини вужудга келтиришга қаратилган бўлиши лозим. Шу боис, бу борада ҳам техник назорат ва масъулиятли ёндашув талаб этилаётганига алоҳида эътибор қаратилмоқда.
Имом-хатиблар ва масжид ходимларининг ижро интизоми
Масжид фаолиятининг самарадорлиги, аввало, унда хизмат қилаётган имом-хатиблар ва ходимларнинг масъулиятлилигига боғлиқ. Ишчи гуруҳ бу борада жамоат билан ишлаш маданияти, вақтга риоя, ҳужжат юритиш тартиби ва иш юзасидан ҳисобот бериш тизимини ҳам таҳлил қилмоқда.
Ижро интизомига суст қаралаётган ҳолатларда имом-хатибларга тегишли эслатма ва тавсиялар берилмоқда. Шу билан бирга, ўз бурчини сидқидилдан адо этаётган фидоий ходимлар алоҳида эътироф этилмоқда.
Шахсий хулқ-атворда намуна бўлиш
Имом-хатиблар фақатгина ибодат раҳнамоси эмас, балки жамият учун юксак ахлоқий намуна бўлиши керак. Улар жамоат олдидаги чиқишлари, муносабати, кийиниш маданияти ва умумий хулқ-атвори орқали кенг оммага таъсир кўрсатади.
Ишчи гуруҳ имомларнинг шахсий фазилатларини, жамоа билан қандай алоқада эканини, муҳтожларга муносабати ва аҳолининг турли қатлами билан мулоқот маданиятини ҳам баҳоламоқда. Бу орқали диний ходимлар орасида маънавий етакчилик фазилатини янада юксалтириш кўзда тутилган.
Ушбу тизимли ўрганишлар орқали Фарғона вилоятида масжидлар фаолияти янада тартибли, таҳлил ва тавсияларга асосланган ҳолда йўлга қўйиш, қолаверса, ишчи гуруҳ томонидан аниқланган камчиликлар юзасидан масъул шахсларга аниқ вазифалар белгилаш ва ижрога қаратиш, яхши натижаларни эса оммалаштириш кўзда тутилган.
Ҳудудлардаги ўрганишлар давом этмоқда.
Фарғона вилояти вакиллиги
Матбуот хизмати
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 