Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
20 Январ, 2025   |   20 Ражаб, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:21
Қуёш
07:44
Пешин
12:39
Аср
15:43
Шом
17:28
Хуфтон
18:45
Bismillah
20 Январ, 2025, 20 Ражаб, 1446

Китоб тақдимоти: тарбиявий мазмундаги янги китоблар

20.05.2019   2679   5 min.
Китоб тақдимоти: тарбиявий мазмундаги янги китоблар

2019 йил 18 май куни Ажиниёз номидаги Нукус давлат педагогика институтида Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти қозиси, Муҳаммад ибн Аҳмад ал-Беруний ўрта махсус ислом билим юрти директори Шамсуддин Баҳауддинов муаллифлигидаги ва қорақалпоқ тилига таржима қилинган бир қатор китобларнинг тақдимот маросими бўлиб ўтди.

Тадбирда меҳнат фаҳрийси, нуроний Қ. Камалов, Ўзбекистон фанлар академиясининг академиги, философия фанлари доктори, профессор Ж.Базарбаев, филология фанлари доктори К. Алламбергенов, филология фанлари доктори, профессор Ш.Абдиназимов, институт ўқитувчилари, талабалар ва оммавий ахборот воситалари вакиллари қатнашди.

Тадбирни институт илмий кенгаши раиси, академик Ж. Базарбаев бошқариб борди. – Илм йўлида олиб борилган тинимсиз меҳнатларнинг самараси бўлган ушбу китобларнинг тақдимоти айнан бизнинг институтда ўтказилиши ва бизнинг зиё масканигна совға қилиниши биз учун катта бахт ва чексиз қувончга сабаб бўлди. Бу китоблар илмий аҳамият касб этканлигидан диншунуслик, маънавият асослари, ислом тарихи фанларини ўқитишда қўлланма вазифасини бажаради. «Ислом дини – оммавий маданиятга қарши мустаҳкам иммунитет» дейди у ўз сўзида.

Бундан сўнг муаллиф Шамсуддин Баҳауддинов сўзга чиқиб, дунё цивилизацияси ривожига муносиб хисса қўшган буюк алломаларимизнинг асарларини ўрганиш ва улар ёзиб қолдирган бебаҳо маданий меросни келажак авлодга етказишнинг бугунги кундаги аҳамияти ҳақида ўз фикр-мулоҳазаларини билдирди. Президентимизнинг: “тарихиммз, маданиятимиз, динимизга боғлиқ бир бет қўл ёзма бўлса ҳам, уларни жамлаб, халқимизни, ёшларимизни таништириш, бизнинг қандай улуғ ва бетакрор меросимиз бор эканлигини англатиш, фарзандларимизни ушбу улуғ меросга муносиб тарбиялашдан иборат”, деган фикрларини таъкидлади. Ҳақиқатдан ҳам, жамиятимизнинг ривожланиши учун зарур бўлган илмларни ўрганиш ҳар бир ёш йигит ва қизнинг бўйнидаги асосий вазифалардан бири ҳисобланишини билдирди.

Юртимиз раҳбари 2018 йил 20-21 январь кунлари Қорақалпоғистонга келган сафари давомида Нукус шаҳридаги Имом эшон Муҳаммад жомеъ масжидида бўлиб, бу ерда нуронийлар ва имом-хатиблар билан учрашув ўтказди. Шунда имом-хатибларимизга, биринчи навбатда, ота-боболаримиздан қолган эски қўл ёзмаларни ўрганган ҳолда қўлланмалар ва асарлар ёзиш бўйича ўз таклифларини билдирган эди.  Кўп йиллик меҳнатларининг самараси ўлароқ Ш. Баҳауддиновнинг муаллифлигидаги ва таржима маҳсули бўлган: “Кәмил инсан”, “Саламат ана ҳәм бала - жәмийет гиреўи”, “Ораза пазыйлети”, “Намаз оқыў қағыйдалары”, “Марҳумларға азар бермейик”, “Қурбанлық китабы”, “Сарф сабақлығы”, “Шамаили Муҳаммадия”, “Ибадати Исламия”, “Ислам мәрипаты: негиз ҳәм түсиник”, “Ислам динине улыўма тәрийп”, “Ҳаж ҳәм умра қолланбасы”, “ИШИМ фитнасы”, “Интернетке ин қурған өрмекшилер” сингари ўнлаб китоблар нашр этилди ва халқимизга инъом этилди.

Йўқорида номлари келтирилган китоблар Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши томонидан тастиқланган режа асосида Республикамиздаги шаҳар ва туман ҳокимликлари, вазирликлар, олий ўқув юртлари, идора ва ташкилотларга бепул тарқатилди.

– Бу таржимадан сўнг китоб ёзишга бўлган иштиёқимиз тўхтаб қолмайди, ҳозирда Ватандошимиз, буюк муҳаддис Имом ал-Бухорийнинг “Саҳиҳ ҳадислар” тўпламини ва Пайғамбаримиз тарихидан сўзловчи китоблар устида иш олиб борябмиз, яқин кунларда халқимизга ҳавола этамиз деган умиддаман”, дейди муаллиф Шамсуддин Баҳауддинов.

Совға сифатида институт ахборот ресурс марказига 1200 дона китоб ректор Б. Отемуратовга топширилди. 

Сўнг меҳнат фаҳрийси, нуроний Қ. Камалов сўзга чиқиб, сўнги йиллари юртимизда амалга оширилаётган ислоҳатлар, айниқса диний соҳада қилинаётган катта-катта янгиликлар ҳақида айтиб ўтди.

«Кўп йиллик тажриба ва меҳнатларимизнинг самараси ҳисобланган биринши бор қорақалпоқ тилида нашр этилган “Қураны кәрийм мәнилериниң қарақалпақ тилиндеги аўдармасы ҳәм тәфсири” китоби мустақил юртимизда диний соҳада амалга оширилаётган хайрли ишлардан ҳисобланади.

Албатта, таржима иши, айниқса Аллоҳ таолонинг Каломи бўлган Қуръони каримни ундаги оятларнинг мазмун-моҳиятини тушунган ҳолда таржима қилиш буюк ва машақатли иш ҳисобланади».

Шунингдек, институтнинг ўқитувчи-устозларига ушбу китобларни яхшилаб ўрганишга тарғиб қилиб, «Ислом таълимоти асосида талабаларга дарс бера олган педагог – енг етук педагог», – деб таъкидлади.

Бундан сўнг тадбирга келган меҳмонлардан филология фанлари доктори К. Алламбергенов, филология фанлари доктори, профессор Ш. Абдиназимовлар сўзга чиқиб, бу китобларнинг аҳамияти, мазмун ва моҳиятига баҳо бериб, келажак давомчиларининг маънавий камолотининг юксалишида ўз хиссасини қўшадиган илмий меҳнатлар мажмуи эканлигини ўз фикр-мулоҳазаларида билдириб ўтишди.

Тадбир ўз аро савол-жавоблар ва иштирокчиларнинг фикр-мулоҳазалари билан қизғин давом этди.

Қорақалпоғистон қозиёти матбуот хизмати

Ўзбекистон янгиликлари
Бошқа мақолалар

Масжидда таҳоратни 2 нарса кетказади

15.01.2025   4394   3 min.
Масжидда таҳоратни 2 нарса кетказади

Динимизда покликка алоҳида эътибор қаратилган. Ибодатларнинг улуғларидан бири намоз амалини дуруст бўлиши таҳоратга боғлиқ. Намозда таҳорат тўлиқ ва мукаммал бўлиши керак. Таҳорат масаласи ҳақида Қуръони карим ва ҳадисларда кўплаб ҳукмлар келган.

Хусусан аждодимиз, буюк муҳаддис Абу Абдуллоҳ Муҳаммад ибн Исмоил Бухорий раҳимаҳуллоҳ ҳам ўзларининг «Ал-Жомеъ ас-Саҳиҳ» асарида алоҳида бўлим очиб унга «Таҳорат китоби» деб ном берган. Ва энг аввал бобни таҳорат ҳақида келган Моида сурасининг Эй иймон келтирганлар! Намозга турмоқчи бўлсангиз, юзларингизни ва қўлларингизни чиғаноқлари ила ювинглар. Бошларингизга масҳ тортинглар. Ва оёқларингизни тўпиқлари ила ювинглар” деган 6-оятини келтирган. Ва давомида “Набий алайҳиссалом таҳоратни бир марта, икки марта ва уч марта қилинишини баён қилдилар”, деган.

Кейин эса “Таҳоратсиз намоз қабул бўлмайди” деб иккинчи бобга ном берди ва унда Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳунинг ҳадисини келтирди. У ҳадисни Имом Бухорийга устози Исҳоқ ибн Иброҳим Ҳанзалий айтди, унга Абдурраззоқ, унга Маъмар, унга Ҳаммом ибн Мунаббиҳ айтди, у Абу Ҳурайрадан эшитган. Абу Ҳурайра айтади: “Расулуллоҳ соллалллоҳу алайҳи васаллам марҳамат қилиб, бетаҳорат киши таҳорат қилмагунича намози қабул қилинмайди, дедилар. Бир киши шу вақтда “Эй Абу Ҳурайра, таҳоратни нима синдиради?" деди. У зот, овозли ва овозсиз ел", дедилар.

Ҳадисда “қабул бўлмайди” дейилди. Аллома Ибн Ҳажар раҳимаҳуллоҳ, бу ердаги намоз қабул қилинмасилиги “қабули исобат” топилмагани учундир, деганлар. Яъни, намоз фиқҳий қоидалар асосида адо қилинмаган, сабаби намозни шарти бўлган таҳорат бўлмагани учун ибодат қабул бўлмайди.

Аслида “қабул” сўзи Аллоҳ таоло қабул қилган амалга ишлатилади. Намозхон ибодатни “қабули исобат” билан, яъни фиқҳий қоидалар асосида адо қилган бўлса-да, унга риё аралаштирса, Аллоҳ қабул қилмаган бўлади, бунда “қабули ижобат” топилмаган ҳисобланади.

Матндаги “ла туқбалу – қабул қилинмайди” деган жумлани “қабули исобат” ёки “қабули ижобат” деб тақсимлашга ҳожат йўқ. Чунки “ла туқбалу” “мардуд” маъносида, яъни намоз таҳоратсиз рад қилинади, деганидир.

Ҳадисда Абу Ҳурайра таҳоратни бузадиган икки  нарсани санади, у зотнинг наздида шу икковигина таҳоратни бузадими, дейилса, бунга уламолар жавоб беришади:

Биринчи эҳтимол: Ҳа, фақат шу иккиси бўлиши мумкин;

Иккинчи эҳтимол: Аломма Кашмирий айтади, бу савол-жавоб масжидда бўлган. Масжидда эса таҳорат синиши шу иккиси билан бўлади. Ва яна одамларни наздида бу иккиси таҳорат синдирадиган нарса эмас, деб ўйлаган бўлишлари мумкин. Шу иккинчи эҳтимол уламолар наздида биринчи эҳтимолдан рожиҳ – афзалроқ.

Демак, таҳорат намозни дуруст ё нодуруст бўлишига сабаб бўлиб, ҳар бир намозхон таҳоратга катта эътибор қаратиш лозим.

Абдулбосит Мелибоев,
Тошкент Ислом институти талабаси.