Ўзбекистон халқ ёзувчиси, атоқли адиб Тоҳир Малик (Ҳобилов Тоҳир) 2019 йил 16 май куни 73 ёшида вафот этди.
Шу муносабат билан Ўзбекистон мусулмонлари идораси жамоаси адибнинг оила аъзолари ва яқинларига чуқур таъзия изҳор қилади.
Тоҳир Малик (тахаллуси; асл исм-шарифи Ҳобилов Тоҳир Абдумаликович) (1946 йил, 27 декабрь, Тошкент) – Ўзбекистон халқ ёзувчиси (2000). Ўзбек адабий фантастикасининг асосчиларидан бири.
Биринчи йирик асари – «Ҳикмат афандининг ўлими» (1972). «Заҳарли ғубор» (1974), «Фалак» (1975), «Сомон йўли элчилари» (1978), «Чорраҳада қолган одамлар» (1982), «Бир кўча, бир кеча» (1983), «Алвидо, болалик» (1989), «Сўнгги ўқ» (1990), «Ов» (1995) каби илмий-фантастик, саргузашт қиссалари машҳур.
«Шайтанат» романи (1-китоб, 1992; 2-китоб, 1995; 3-китоб, 1997; 4-китоб, 2000; 5-китоб, 2011) Тоҳир Маликнинг йирик асарларидан. Асар асосида кўп серияли телефильм яратилди. Романда турли қиёфадаги замондошларимизнинг образлари ёрқин лавҳаларда катта маҳорат билан чизилган, муҳим маънавий-ахлоқий муаммолар кўтарилган.
Кишиларни жиноятнинг разил оламидан эҳтиёт бўлишга чақирувчи ушбу огоҳлантирувчи асар мазмуни Тоҳир Маликнинг «Жиноятнинг узун йўли» (2004) илмий-таҳлилий рисоласида давом эттирилган. «Меҳмон туйғулар» (2003) номли хотира, ёднома, адабий мақолалар тўпламида адабий жараёндаги муаммолар акс этган.
Тоҳир Маликнинг ёзувчи Мирзакалон Исмоилий ижодий фаолиятини ёритувчи «Ёзувчининг бахти ва бахтсизлиги» (1988), Асқад Мухтор ижодини таҳлил этувчи «Собир» (2003), Ўлмас Умарбеков ижодига бағишланган «Қиёмат қарз» (2002) ҳамда Абдулла Қодирий романлари тахлил этилган «Ибрат мактаби» (1993) бадиалари ҳам бор.
Аллоҳ таоло бу табаррук инсонни Ўз раҳматига олсин, барча солиҳ амалларини ўзларига ҳамроҳ айлаб, саҳву хатоларини авф қилсин, гуноҳларини мағфират қилиб, раҳматига ноил, жаннатига дохил айласин!
Жаноза бугун, 16 май куни аср намозидан кейин Кўкча масжидида бўлиб ўтади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва баракатуҳу
Бугун сиз азизларга сўзлаб берадиган ҳикоям Макка шаҳрида бундан бир неча юз йиллар олдин содир бўлган ҳаётий воқеа ҳақидадир. Бу воқеа билан Саудияда нашр этиладиган газеталардан бирида танишганман.
Умра ибодатини адо этиш учун Макка шаҳрига борганимда газетадаги “Нима учун нурингни ортингда қолдирдинг?” деган мақолага кўзим тушди. Бу қизиқарли сарлавҳа мени ўзига жалб қилди. Бу нима дегани экан деб қизиқдим. Ҳикояни ўқиб, унинг мазмунини англадим.
Қадим замонда ўта бадавлат одам яшаган экан. У пайтлар қуллик даври эди. Бу бойнинг ҳам барча шахсий ишларида унга хизмат қиладиган қули бор эди.
Бомдод намозига азон айтилганда, хизматкор таҳорат учун сув тайёрлар ва хўжайинини уйғотарди. Таҳоратга ёрдамлашиб бўлгач, милтиллаб ёнадиган фонуси билан йўлини ёритиб масжидга олиб борарди. Бу даврларда ҳали электр ток, чироқлар йўқ, йўллар зимистон, чанг, кўчаларда тош ва чуқурлар кўп эди.
Шу зайлда қул 20 йилдан ортиқ хўжайинига хизмат қилди. Кунларнинг бирида одатдагидек бомдод намозига кетишаётганида бой юришдан тўхтаб, жойида бироз жим туриб қолди-да, кейин: “Гапларимни эшит эй Саид”, деди. Қулнинг исми Саид эди.
Бой: “Эй Саид, мен васиятномамда вафот этганимдан кейин меросхўрларим сени озод қилишларини ёздим. Бу сенга 20 йилдан бери менга қилган содиқ хизматларинг учун мукофот бўлади”, деб айтди.
Лекин бу гапдан Саид хурсанд бўлмади, хўжайинига ташаккур ҳам изҳор этмади, ҳатто бир оғиз сўз ҳам айтмади.
Эртаси куни яна одатдагидек масжид томон фонусни ёқиб йўлга тушишди. Аммо бу сафар ҳар гал хўжайиннинг йўлларини ёритиб кетадиган хизматчи орқа томонга ўтиб олганди. Хўжайин нега бундай қилаётганини тушунмай: “Нега орқамдан кетаяпсан? Саид сенга нима бўлди? Нега олдинда йўлни ёритиб кетмаяпсан?” деб сўради.
Бу гапларни эшитиб бой одам қаттиқ таъсирланди. Унга: “Эй Саид шу дақиқадан эътиборан сен озодсан”, деди. Саид унинг бу таклифини рад этиб: “Мен сизнинг итоаткор хизматкорингизман”, деди.
Ушбу қиссадан қандай ибрат олинади. Кўпчилик ўз нурини олдида эмас, балки ортида қолдиради. Бу нима дегани? Айримлар: “Бой бўлсам фалон-фалон ишларни қиламан”, “Вафот этсам камбағалларга тўплаган бойликларимни тарқатишади”, “10 йилдан кейин фалон ишларни қиламан” дейишади. Нега ўша ишларни ҳаётлик вақтингизда, имконингиз борида қилмайсиз? Нега нурингизни ортингизда қолдирасиз, олдингизда эмас. Нега яхшиликлар қилишни узоқ йилларга сурамиз. Имкон борида дарҳол яхшилик қилиш ҳақида ўйламаймиз? Бирор яхшилик қилишни имконингиз борми, уни ҳозир қилинг, шунда нурингиз олдинда бўлади. Нурингизни асло орқада қолдирманг!
Даврон НУРМУҲАММАД