Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
02 Ноябр, 2024   |   01 Жумадул аввал, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
05:36
Қуёш
06:56
Пешин
12:12
Аср
15:35
Шом
17:20
Хуфтон
18:34
Bismillah
02 Ноябр, 2024, 01 Жумадул аввал, 1446

Рамазон луғати

11.05.2019   34599   2 min.
Рамазон луғати

Малумотхона

Рамазон – Рамазон арабча «ар-рамад» деган сўздан олинган бўлиб, қуёш ҳароратининг жуда исиб, қайнаб кетишини англатади. «Рамазон» дейилишига сабаб, бу ойда гуноҳлар куйдирилади. Уларни ёндириб, кул қиладиган нарса солиҳ амаллардир.

Рўза – ўзбек тилига «рўза» деб таржима қилинадиган «савм», «сиям» сўзи луғатда нафс истакларидан ўзини тийишни билдиради. Истилоҳий маъноси эса ният қилиб, тонг отганидан кун ботгунича нафснинг энг катта истаклари қаторига кирувчи ейиш-ичиш ва жинсий алоқа каби зарурий эҳтиёжлардан тийилишдир.

Таровеҳ – луғатда дам олиш, истироҳат қилиш маъноларини англатади. Истилоҳда эса рамазон ойи кечаларида хуфтон намозидан кейин, витр намоздан олдин ўқиладиган таъкидланган суннат намоздир.

Хатм – тугатиш, якунлаш. Таровеҳ намозларида Қуръони каримни бир ойда энг камида бир марта ўқиш.

Тасбеҳ – Аллоҳ таолони турли ношойиста сифатлардан поклаб ёд этиш.

Таровеҳ тасбеҳи – таровеҳ намозларида ҳар тўрт ракатда дам олиш учун ўтирган айтиладиган тасбеҳ.

Эътикоф – луғатда бирор нарсани ушлаб туриш, туриб қолиш деган маъноларни билдиради. Шариатда эса масжиднинг ичидан чиқмай, Аллоҳ таолога қурбат ҳосил қилиш ниятида бир неча кун ибодатни лозим тутиш маъносини англатади.

Қадр кечаси – Аллоҳ таоло Қуръони каримда “минг ойдан яхшироқ кеча” дея таърифлаган, унинг фазилати ҳақида алоҳида “Қадр сурасини нозил қилган тун. Кўпгина уламолар қадр кечасини рамазон ойи охирги ўн кунлигининг тоқ кечаларидан излаш кераклигини таъкидлашган.

Фитр садақаси – инсон ўзини поклаши, рўзада йўл қўйилган баъзи камчиликлар ўрнини тўлдириши, камбағал ва муҳтожларга ёрдам бўлиши учун жорий қилинган молиявий ибодатдир. Бирламчи эҳтиёжидан ортиқча маблағга эга бўлганларнинг фитр садақасини беришлари вожиб.

Шайхи фоний – Рамазондан бошқа пайтда ҳам, умрининг охиригача рўза тута олмайдиган кишилар. Масалан ўта қари ва сурункали касалга чалинганлар.

Фидя – луғатда бадал, эваз дегани. Бирор узрли сабаб билан рўза тутишга мадори етмайдиганлар ҳар рамазоннинг ҳар бир уни учун бир мискинни бир кунлик таом билан тўйдиради.

Каффорат – узрсиз, қасддан рўзасини бузган одам жазо сифатида икки ой узлуксиз рўза тутади. Бунга мадори етмаса, 60 нафар мискини эрталаб ва кечқурун овқатлантиради.

Зумрад ФОЗИЛЖОН қизи тайёрлади.

Рамазон-2019
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Дуоибад қилиш - осмонга тош отгандек гап

29.10.2024   2206   5 min.
Дуоибад қилиш - осмонга тош отгандек гап

Қўлингизга қоғоз-қалам олиб, маҳзун пайтларингизда хоҳ ошкора, хоҳ махфий айтадиган сўзларингизни эслаб, ёзиб кўринг. Бу –айтаётган ҳар бир сўзингизни ўйлаб гапиришга одатлантирадиган машқдир. Ўзингизни яхшилаб тафтиш қилинг. Оғзингиздан чиқаётган сўзларга ҳарфма-ҳарф эътиборли бўлинг. Бу машқни тахминан бир ой давом эттиринг. Охирида ёзиб чиққан сўзларингиз ҳақида яхшилаб ўйлаб кўринг. Бу ёзувлар сизнинг аслида қандай одам эканингизни кўрсатади. Хафа бўлганингизда яхши гап айтасизми ёки сўкинасизми – ихтиёр ўзингизда!

Ғамга ботган пайтларингизда ўзингизни дуоибад қилганмисиз? Натижа қандай бўлган?

 

Покиза синглим!

Бугун бир яхшилаб ўйлаб кўринг! Сизга йўлиққан мусибат-балоларни, касалликларни бир сарҳисоб қилиб чиқинг! Кейин эса ўзингизга «Мана шу синовларни ўзимга ўзим тилаб олган эканманми?» дея савол беринг. Сўзимдан ажабланаётган бўлишингиз мумкин, лекин бошингизга тушган синовларга бир назар ташласангиз, аввал қилган дуоибадларингизни эслаб кўрсангиз, кўп нарса аён бўлади. Ҳозирда сизни қийнаб келаётган баъзи муаммоларга аввал қилган дуоибадингиз сабаб бўлган бўлиши, сиз эса буни ҳатто ёдингиздан чиқариб юборган бўлишингиз мумкин. Бундай ҳолат Юсуф алайҳиссаломда ҳам бўлган. У зот тутқунликда кўп йиллар қолиб кетганларида Аллоҳ таолога нидо қилиб, «Ё Роббим! Зиндонда узоқ қолиб кетдим», дейдилар. Шунда Аллоҳ таоло: «Буни ўзинг сўрагансан! Сен зиндон сўрадинг, Мен эса уни бердим. Бунинг ўрнига офият сўраганингда, дуоингни ижобат қилган бўлардим», дейди.

Дарҳақиқат, Юсуф алайҳиссалом аёллар билан бўлиб ўтган фитнада бундай деб юборган эдилар:

«Роббим, улар мени чорлаётган нарсадан кўра мен учун зиндон яхшироқ. Уларнинг ҳийласини Ўзинг мендан нари қилмасанг, уларга мойил бўлиб, жоҳиллардан бўлиб қоламан» (Юсуф сураси, 33-оят).

 

Шунинг учун Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳдан бир кеча-кундузда икки марта афв ва офият сўраб дуо қилар эдилар. У зот бу дуони йиллар давомида, узлуксиз қилганлар.

Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кеч кирганда ҳам, тонг отганда ҳам шу дуони канда қилмас эдилар: «Аллоҳим! Менга динимда, дунёимда ва охиратимда афв ва офият бергин. Аллоҳим, динимда, дунёимда, аҳлимда ва мол-мулкимда афв ва офият бергин. Аллоҳим, авратимни (гуноҳларимни) яширгин, қўрқинчларимни омонликка айлантиргин. Аллоҳим, мени олдимдан, ортимдан, ўнгимдан, сўлимдан ва устимдан муҳофаза қилгин, суиқасдга қолишдан Ўзинг паноҳингда асрагин».

 

Бир қиз айтади:

«Турмушга чиқишимдан олдин сиқилган пайтларимда ўзимни ўзим дуоибад қилар эдим. Кўп йиллар шундай ўтди. Баъзан бир кунда бир неча марта ўзимни қарғар эдим. Қачон бирор нарсадан сиқилсам, «Аллоҳим, ўлсам қутуламанми? Мени қўл-оёғимдан, кўзимдан жудо қилгин!» деб бақирардим. Шунга ўхшаш ҳар хил ёмон гаплар айтиб, ўзимни ўзим қарғар эдим. Оиламдагилар эса бу сўзларимга парво қилмас, ўзини эшитмаганга олишарди. Аллоҳ таоло эса мени ҳар сафар кечираверган экан, янги-янги имкониятлар бераверарган экан.

Бу иллатдан турмушга чиққанимдан кейин ҳам қутулолмай, ўзимга ёмонлик, ўлим, бедаво дард ва шу каби балоларни сўраб дуо қилавердим. Аллоҳнинг марҳаматини қарангки, турмуш ўртоғим бу дуоибадларимга қаттиқ эътибор берар, мени бундан қайтарар эди. Лекин мен ўзимни ўзим қарғашдан тўхтамасдим. Бир куни у мени бу ишдан қайтариш учун ажойиб ҳийла ўйлаб топди. Ўзимни дуоибад қилаётганимни эшитса, «Аллоҳ менинг қаеримни шол қилсин? Ўнг тарафимни ёки чапимними? Фақат қўлларим ишламай қолсинми ёки оёқларим ҳамми?» дер эди.

Мен эса эримнинг бу сўзларидан баттар жаҳлим чиқиб, яна ҳам кўпроқ қайсарлик қилишга ўтардим. Шу йўсинда ўн йил ўтди. Аллоҳ айбларимни яширар, мени офиятда сақлар эди. Лекин кўза кунида синди – тўсатдан ёмон дардга чалиндим: бир оёғим ишламай қолди. Шунақанги ғам-ғуссага ботиб қолдимки, йиғидан тўхтамай қолдим. Бир куни: «Нима учун Аллоҳ шундай навқирон ёшимда менга бу дардни раво кўрди?» деб ҳасрат қилиб ўтирсам, эрим: «Бу неча йиллардан буён ўзингиз Аллоҳдан тилаб олганингиз-ку! Шол бўлишни ўзингиз дуо қилиб сўрардингиз-ку? Нега энди сўраганингизни берганида хафа бўляпсиз?» деди.

Одам ғамга ботган, ғазабланган пайтида ҳам ўзини қарғаб, дуоибад қилмаслиги кераклигини шундагина тушундим. Дуоибадни дуои хайрга алмаштириб, нима бўлганда ҳам Аллоҳдан соғлик, омонлик сўрайдиган бўлдим».

 

Муҳтарама синглим!

Ўзингизни дуоибад қилишингиз худди осмонга тош отгандек гап. Ўша тош бошингизга келиб тушиши мумкин. Ўша дуоибадларингиз Аллоҳ дуоларни ижобат қиладиган вақтга тўғри келиб қолиши мумкин. Қарабсизки, дуоларингиз ижобат бўлиб, ўша бало бошингизга келиши мумкин.

Абдуллоҳ Абдулмуътий, Ҳуда Саъид Баҳлулнинг
“Қулоғим сенда қизим” китобидан Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Абдулҳамид Умаралиев таржимаси.

Мақолалар