24 Ноябр, 2024, 23 Жумадул аввал, 1446
24 Ноябр, 2024, 23 Жумадул аввал, 1446
Инсон фарзандида мавжуд бўлган салбий ҳислатларнинг энг ёмони бу ўзгаларга нисбатан қалбида кин ва адоват, ҳасад ёки нафрат, бадгумонлик ва ғиллу-ғашликнинг бўлишлигидир.
Аллоҳ таоло бизларни бир-биримизга нисбатан самимий бўлишга буюриб, қалбимиздан ҳасад ва ғиллу ғашларни чиқариб ташлашга буюради. Бу бежиз эмас албатта. Чунки, бу дунёдаги энг оғир жиноятлар ва катта гуноҳларнинг содир бўлишлигига айнан шу хислатлар сабаб бўлади.
Ҳакимлар айтадилар: “Ҳасаддан сақланинглар! Чунки ҳасад осмонда Аллоҳ таолога осий бўлишга сабаб бўлган биринчи гуноҳдир ва ерда ҳам биринчи осий бўлишга сабаб бўлган гуноҳдир”. Бу сўзнинг маъноси шуки, Аллоҳ таоло Одам алайҳиссаломни яратиб, фаришталарни унга сажда қилишга буюрган пайтда иблис алайҳилаъна Одамга ҳасад билан қаради ва сажда қилишдан кибр ила бош тортди. Қолаверса, Одам алайҳиссаломнинг икки ўғли Қобил ва Ҳобилга Аллоҳ таоло қурбонлик қилишга буюрди ва улардан Ҳобилнинг қурбонлигини қабул қилганини билдирди. Шундай сўнг, Қобилнинг қалбида Ҳобилга нисбатан пайдо бўлган ҳасад оҳир-оқибат уни ўлдиришгача олиб борди.
Ҳасаднинг яна бир хатари шуки, у инсоннинг қилган солиҳ амаллари ва яхшиликларининг савоби кетиб қолишига сабаб бўлади. Бу ҳақда Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар: “Ҳасаддан сақланинглар. Чунки олов ўтин ёки ўт-ҳашакларни еганидек, ҳасад ҳам яхши амалларни еб қўяди”. (Абу Довуд ривояти) Яъни, ловуллаб ёнаётган оловга тушган ўтин ёки хас-ҳашакларнинг омон қолиши мумкин бўлмаганидек, ҳасад домига тушган кишининг яхшиликлари ҳам ҳасад сабабли содир бўладиган турли гуноҳлар сабабли ҳабата бўлиб кетаверади.
Ҳасад шундай ҳислатки, у инсонни доимо ғам билан, хафа холатда яшашга мажбур қилади. Муофия ибн Абу Суфён розияллоҳу анҳу ўғлига насиҳат қилиб айтади: “Эй ўғилгинам, ҳасаддан сақлангин. Чунки у сенинг душманингга етмасдан, сенинг ўзингга билинади”. Аҳнаф ибн Қайс эса бундай дейди: “Ҳасад қилувчилар учун роҳат йўқдир”.
Ҳасад сабабли инсон қалбида нафрат, ичқоралик ва адоват пайдо бўлади. Ваҳоланки, Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизларни бир-биримизга нисбатан нафратланмасликка, душманлик қилмасликка чақирганлар.
Анас ибн Моликдан (р.а.) ривоят қилинади:
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бир-бирингизни ёмон кўрманг. Бир-бирингизга ҳасад қилманг. Бир-бирларингизга орқа ўгириб кетманг. Ҳамда бир-бирларингиздан алоқа узманг. Эй Аллоҳнинг бандалари! Бир-бирларингизга биродар бўлинглар. Мусулмон киши бошқа бир мусулмон билан уч кун гаплашмасдан юриши ҳалол эмас”, дедилар. (Муттафақун алайҳ)
Ҳасад ва нафрат шундай ёмон хислатки, Аллоҳ таоло нафақат нафратланмасликка, балки, мана шу ҳислатни кетказишни сўраб дуо қилишга ҳам буюради. Айтадики: “Улардан кейин келганлар: “Эй Роббимиз! Бизни ва биздан аввал иймон билан ўтган биродарларимизни мағфират қилгин, иймон келтирганларга қалбимизда нафрат (пайдо) қилмагин. Эй Роббимиз, албатта, Сен шафқатли ва меҳрибонсан”, дерлар”. (Ҳашр, 10)
Бошқа оятларда эса Аллоҳ таоло жаннатий бандаларини жаннатдаги ҳолатларини сифатлаб шундай дейди: “Ва кўксиларидан ғиллу – ғашларни чиқариб олдик, остиларидан анҳорлар оқиб турибди...”. ( Аъроф, 43)
“ Уларнинг дилларидаги ғиллу – ғашларни чиқариб ташладик. Сўриларда бир-бирларига боқиб, дўст бўлган ҳолларида ўлтирурлар ”. (Ҳижр, 47)
Ушбу оятлардан маълум бўладики, инсон қалбида бошқа мусулмонларга нисбатан нафрат, адоват ва ғиллу – ғаштнинг бўлмаслиги, жаннат аҳлига берилган мукофотдан насиба экан.
Демак, ҳар биримиз бу хунук сифатлардан эхтиёт бўлишимиз, ўзга мусулмонларга нисбатан софдил ва самимий бўлишимиз зарур экан. Зеро, Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Анас розияллоҳу анҳуга қилган илк насиҳатлари ичида ушбу муборак сўзлар бор эди: “ Эй Анас! Ислом кишисидан биронтасига қалбингда душманлик бўла туриб кундуз ва кечани ўтказмагин. Албатта, бу менинг суннатим ва ким менинг суннатимни ушласа, мени яхши кўрибди ва ким мени яхши кўрса, у мен билан жаннатда бирга бўлади ”. (Ибн Ҳиббон ривояти)
Тошкент шаҳридаги “Мевазор” масжиди имом-ноиби: Исломов Ёрбек
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Зино ниҳоятда оғир гуноҳдир. Барча самовий шариатлар бу гуноҳнинг ёмонлиги ва оғирлигига иттифоқ қилган. Яҳудий, Насроний ва Ислом шариатининг таълимоти бу борада очиқ-ойдиндир. Қуйида уларнинг хулосаси тақдим қилинади.
Яҳудий динида зинонинг ёмонлиги ва унинг жазоси
Яҳудий шариатида зинонинг ҳукми ҳаромдир ва уни ниҳоятда оғир жиноят деб қарор қилинган. Зино энг нопок ва ифлос қилувчи амал деб тасдиқланган. Тавротда Аллоҳнинг азоби зинокорларга бўлиши айтилган.
Аллоҳ таоло жуда кўп умматлар ва қавмларни зинога мубтало бўлганларида ҳалок қилган. Аллоҳ таолонинг Бани Исроилга, зино қилманглар, йўқса, сизларни ҳалок этиб, барбод қиламиз, деган амри бор эди. Яҳудий шариатида зинога оғир жазолари тайин қилинган. Таврот ҳукмига кўра зинокорга қатл, тошбўрон ва ёқиб юбориш жазолари тайин этилган. Зинонинг ёмонлиги назарда тутилиб, нафақат зино ҳаром деб айтилган, балки, унинг сабаб ва воситаларидан ҳам қайтарилгандир. Шунга кўра, бадназарлик, бегона аёллар билан ҳамсуҳбат бўлиш ва ҳоказо ишлар ман этилган.
Насроний динида зинога муносабат
Насроний динида ҳам зино гуноҳи кабирадир. Инжилнинг жуда кўп ўринларида бу жиноятдан қайтарилган.
Инсонларга қилинган ўн муҳим васиятдан бири зино қилмаслик бўлган. Унда зино Аллоҳнинг ғазабига сабаб бўлади дейилган. Нафақат зинонинг ўзи, балки унинг йўллари ва сабабларидан ҳам воз кечиш таъкидланган. Зинокорлар ила алоқа ўрнатишликдан қайтарилган. Насроний дини таълимотида бу мавзуга батафсил ва жиддий эътибор қилинган.
Ислом динида зинога муносабат
Динимизда зино қатъий ҳаром деб айтилган. Қуръон ва ҳадис далилларида зинонинг шаръий ва ақлий ёмонликлари ошкора баён қилинган. Масалан, ароқ (хамр) баъзи маслаҳат (фойда)лар сабабидан турли хил босқичларда ҳаром қилинган. Лекин зинони аввал-бошданоқ, ҳеч қандай риоясиз, қатъий ва очиқ тарзда ҳаром, беҳаёлик, йўлдан чиқиш ва ёмонлик деб ҳукм қилингандир. Исро сурасининг 23-оятида аввал зинодан, ундан кейин ноҳақ қатл этишдан қайтарилган. Бу тартибнинг ҳикматини баён қилар экан. Имом Розий раҳматуллоҳи алайҳ шундай ёзганлар: «Куфрдан кейин энг катта гуноҳ ноҳақ қатлдир. Кейин зинодир. Лекин шунга қарамасдан, бу оятда зинонинг зикри қатлдан аввал келди. Ҳикмати шуки, қайси жамиятда зино эшиклари очилса, унда қатл ва талон-торож кенг тус олади. Зино туфайли қотиллик очиқ ва осон бўлади. Шунинг учун зино қатлдан олдин зикр қилинган» («Ат-тафсирул кабийр», 2/199).
Динимизга кўра, зино шунчалар ёмонки, бу ишни қилган одам иймон нури ва лаззатидан маҳрум деб ҳукм қилинган. Унинг дуолари мақбул бўлмаслиги айтилган. Зино натижасида пайдо бўладиган ижтимоий ва шахсий мусибатлар ҳамда мушкулликларни зикр қилиш билан бу гуноҳнинг нақадар қабиҳлиги очиқ- ойдин кўрсатиб берилган.
Эркаклар зиммасига оиласининг обрўйини сақлаш юклатилгандир. Иффат муҳофазаси учун ҳатто жон фидо этишга ижозат берилган ва унга шаҳидлик мақоми ваъда қилингандир. Оиласининг шаънини рашк қилмайдиганлар эса, даюс ва гуноҳкор саналган.
Шунингдек, аёлларнинг зиммасига фаржларини қатъий муҳофаза қилиш юкланган.
Жамиятни зино балосидан сақлаш учун ҳар бир эркак ва аёлнинг зиммасига аниқламасдан туриб бировни бузуқликда айбламаслик, туҳмат қилмаслик амри юкланган. Туҳмат қилиб, исбот тақдим эта олмайдиганларга қаттиқ жазо тайинланган. Шунингдек, зинонинг барча ҳолатлари, кўринишлари, омил ва сабабларидан ҳамда унга боғлиқ ҳар қандай катта-кичик ишлардан ниҳоятда қаттиқ ва очиқ-ойдин қайтарилган. Мақсад шуки, жамият зинодан буткул пок ва омонда бўлсин.
Юқоридаги тафсилотлардан англаш мумкинки, зино жуда ҳалокатли, хатарли ва оғир жиноят экан. Унинг зарарлари кўплигидан барчасини баён қилишнинг имкони йўқ.
Аслида, зинонинг зарар доираси ниҳоятда кенгдир. У зарарлар охират ва барзах оламигача ҳам етиб боради. Инсоннинг жасадидан ошиб ўтиб, қалби, ботини ва руҳига, дини, ахлоқ-одоби ва сийратига таъсир қилади. Оила ва жамиятларни бузади. Дунёларни алғов-далғов қилади.
«Бадназарлик ва зинодан сақланиш» китоби асосида тайёрланди
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа