Муҳтарам юртдошларимизнинг диний эҳтиёжларини қондириш ва уларни қизиқтирган шаръий саволларига ишончли жавобларни мўътабар уламолардан олишни ташкил этиш мақсадида, Ўзбекистон мусулмонлари идораси “Дин ва ҳаётга оид саволлар” номли онлайн телеграм каналини ишга туширганидан хабарингиз бор.
Ушбу телеграм канали фаолият бошлаганига 4-5 кун ўтар-ўтмас, обуначилар сони 1900 дан ошиб кетгани, бир кунда 250 дан зиёд саволга жавоб берилаётгани халқимизнинг, ҳақиқатан, шундай ишга катта эҳтиёжи борлигини намоён этди.
Одамларимиз бугунги кунда долзарб бўлиб турган ва жавобини тополмасдан қийналаётган масалаларга уламоларимиздан муносиб жавоблар ола бошладилар. Жумладан, дастлабки кунларда “қиблани аниқлаш”, “мазҳабга эргашиш зарурлиги”, “фолбинлик зарари”, “азондан будильник сифатида фойдаланиш” ва “телефон орқали Қуръон эшитиш” каби мавзуларда саволлар келиб тушди.
❓ “Телефон орқали Қуръони каримни тинглаш жоизми?” деган саволга шундай жавоб берилди:
– Қуръони каримни телефон ёки шунга ўхшаш бирор восита орқали тинглаш жоиз бўлиб, савобли амал саналади. Фақат унинг ўзига яраша одобларига риоя қилиниши шарт. Аллоҳ таоло Қуръони каримнинг Аъроф сурасида: "Қуръон ўқилганда унга қулоқ тутинг ва жим бўлинг. шунда раҳм қилинурсиз"(204-ояти), деган.
Уламолар ушбу ояти каримага асосланиб, Қуръони карим оятлари тиловат қилинганда жим ўтириб тинглаш вожиб эканига иттифоқ қилганлар. Шу жиҳатига кўра, бирор иш билан машғул бўлиб, Қуръон эшитиш жоиз эмас. Қуръони каримни тинглаш қалбга шифо бўлиб, тингловчини тоат-ибодатга, тақвога даъват этади. Натижада банда Аллоҳ таолонинг раҳмат ва мағфиратига эришади ...
❓ Шунингдек, “Фол кўрувчилар жинлар билан ишлайдими?”, деган саволга:
– Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Фолбинларнинг баъзида ҳақ гапни айтиб қолишларининг сабаби шуки, жин гапларни ўғринча олиб, фолбиннинг қулоғига қуяди. Фол кўрувчи унга юзта ёлғон аралаштириб гапиради» деганлар (Имом Бухорий ривояти).
Фолбинларнинг гапларига ишониш – куфр. Аллоҳ асрасин! Ҳадиси шарифда: «Кимки башоратчи ёки фолбиннинг олдига борса ва у айтган нарсани тасдиқласа, шубҳасиз, у Муҳаммадга (алайҳиссалом) тушган нарсага куфр келтирибди» дейилган (Абу Довуд, Насоий ривоятлари).
❓ Шунга ўхшаш муҳим саволлар қўшни Қирғизистон, Қозоғистон, Тожикистон республикалари фуқароларидан, шунингдек, АҚШ, Россия, Туркия каби хорижий давлатлардан ва чет-элларда меҳнат қилаётган ўзбек ватандошларимиздан ҳам келиб тушмоқда.
Масалан, “Мен Россияда мусофирман, қазо намозларимни қандай адо қиламан?” ёки “Men AQSHda kirakashlik qilaman. Bitta mijoz adashib ko'p pul bervoribdi. Bunaqa holatlar ko'p bo'lib turadi. Shu pullarni ishlatsam halol bo'ladimi?” деган мазмундаги саволлар келиб тушган.
♦ Обуначилар саволларига олган жавобларидан қониқиш ҳосил қилгандан кейин ўзларининг ташаккурларини билдирмоқдалар. Жумладан:
• Iymon yulduzi_ bot миннатдорчилигини қуйидагича изҳор қилган:
Assalamu alaykum va rohmatullohi va barokatuh. Bizga mana shunday shart-sharoitlar yaratib bergan, hukumatimizga va bizning savollarimizga aniq javob berib, bizga yaxshilik va toʻgʻri yoʻlni koʻrsatish uchun “Din va hayotga oid savollar” deb nomlangan telegram kanalini joriy qilgan OʻZBEKISTON MUSULMONLARI IDORASI FATVO HAYATIga oʻz minnatdorchiligimni bildiraman!..”
• “Shoh...” номли канал эгаси ўзининг фикрларини бундай ёзган:
Assalomu alaykum hurmatli ustozlar. Savollarimga aniq va asosli javob berayotganliklaringizdan juda minnatdorman. Alloh taolo boshlagan ishlaringizni bundan-da barakali qilsin.
• Анбар:
Assalomu alaykum. Sizlarga dinimiz rivoji yurtimiz musulmonlari diniy salohiyati rivoji uchun hormay tolmay xizmat qilayotganligingiz uchun tashakkur.
• Asqarov Anvarxon Karimxon o'g'li:
Assalomu alaykum! Ming bor tashakkur! Alloh din yo`lidagi faoliyatinglarda kuch-quvvat, fazli barakot bersin! Rahmat!
Қайд этилганидек, ечими топилмаётган саволлар ва дил изҳорлари келишда давом этмоқда.
Фатво ҳайъати мўмин-мусулмонларимизни “Дин ва ҳаётга оид саволлар” номли расмий @diniysavollar телеграмм канали орқали саволларига қулай услубда, исталган вақтда жавоб олишларини тавсия этади.
Бунинг учун savollar.muslim.uz сайти ёки телеграмм мессенжеридаги “@SavollarMuslimUzBot”ига савол йўллаш кифоя.
Аллоҳ таоло ҳаммамизни тўғри йўлда собитқадам айласин.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
"Ли ийлафи қурайш" сураси, Қурайш қабиласига берилган неъматларга урғу беради.
Бу суранинг нозил бўлиши сабабини ўрганганда, Аллоҳдан янада қўрқиш ҳисси пайдо бўлади. Бу сура ҳаётдаги муҳим муаммолардан бири - неъматга одатланиб, уни қадрсизлантириш ҳақидадир.
Аллоҳ қурайшликларни икки мавсум - қиш ва ёздаги савдо сафарлари орқали тирикчиликларининг яхши кетишига одатланиб қолганликлари, лекин улар бу неъматларнинг ҳақиқий Эгасини тан олиб, шукр қилмаганларини айтади.
Жоҳилият даврида Қурайш қабиласи фақирлик ва очарчиликда яшаган, ҳаётлари жуда ночор ва қийин бўлган. Ҳаттоки, қашшоқлик кучайганида, баъзилар ўз оиласини олиб, “хубо” деб аталган жойга боришар ва ўша ерда очликдан ҳаммаси ҳалок бўлгунига қадар қолишарди. Бу одат жоҳилият даврида “иътифар” деб номланар эди.
Макканинг катта тожирларидан бўлган Ҳошим ибн Абдуманофга бир куни Бани Маҳзум қабиласининг барча аъзолари жуда қаттиқ очликда қолиб, ҳалок бўлиш арафасида экани ҳақидаги хабар етади. У Аллоҳнинг байти Каъбанинг хизматида турган одамларнинг шундай қашшоқлик ва ўта жоҳилона аҳволда эканликларидан ўкинди ва қаттиқ ғазабланди.
Шу сабабдан Ҳошим ибн Абдуманоф бу ёмон одатни ўзгартиришга қарор қилди ва қуйидагиларни амалга оширди:
– Сизлар Аллоҳнинг байтини хизматида бўлатуриб бутун арабларга ўзингизни шарманда қиладиган ёмон одатларни жорий қилгансизлар, деди ва бир қабилани бир нечта уруғларга бўлиб ташлади. Ҳар бир уруғдаги бой кишилардан ўз қариндошлари билан мол-мулкини тенг бўлишишни талаб қилди. Шундай қилиб, камбағал ҳам бой билан тенг бўлди.
Шундан кейин у Қурайш қабиласига тижорат усулларини ўргатди ва уларни йилда икки марта тижорат сафарига чиқиш йўлларини белгилаб берди. Ёзда мева-сабзавотлар савдоси учун Шомга, қишда эса, қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари савдоси учун Яманга сафарларини ташкил қилди.
Шундай қилиб, Шом ва Яманнинг баракаси Маккага олиб келинди ва қурайшликларнинг иқтисодий ҳолати яхшиланди. Шу билан бирга, “иътифар” одати ҳам йўқ бўлди. Бироқ, вақт ўтиши билан Қурайш қабиласи Аллоҳнинг бу неъматларига шукр қилиш ўрнига, уларга одатланиб қолди ва неъматни қадрламай қўйди. Неъматга ношукурлик қилиш – бу унга одатланиб, уни неъмат деб билмасликдир.
Қурайш қабиласи Аллоҳ томонидан туширилган неъматларга одатланиб, уни қадрсизлантиргани учун Аллоҳ уларга бу сурани туширди: "Мана шу Байт (Каъба)нинг Парвардигорига (шукрона учун) ибодат қилсинлар. Зеро, У уларни очликдан (қутқариб) тўйдирди ва хавфу хатардан омон қилди".
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ