Хурмо ниҳоятда мазали, ширин ва фойдали мевадир. У тамр (туршак) ҳолига келгунча уч босқичдан ўтади. Биринчи, хом ва ғўра босқичида балаҳ деб аталади. Бунда меванинг ранги сарғиш, устки қавати эса қаттиқ ва қарсилдоқ, мазаси бироз тахир ва оғизни қамаштирувчи бўлади. Кейин сарҳил ва сувли бўлиб пишган ҳолати рутоб дейилади. Ундан кейин қуритилиб, экспорт қилинадиган шакли тамр деб аталади.
Қуритилган хурмо ейилгандан сўнг тезда глюкозага айланиб, танага қувват бағишлайди. Истемол қилинган бир дона хурмонинг ярим соат ичида инсон ақлий қобилиятини ошириб, қувватини тиклаши олимлар томонидан тасдиқланган.
Унда озуқавий толалар миқдори юқорилиги учун ҳам қоринни тўқ тутади. Шу боис ҳам диетологлар хурмо парҳезини тавсия қиладилар. Бунда асосан, хурмо ва сув билан озиқланиш кўзда тутилади.
Ҳар куни умумий миқдорда беш-олтита хурмо еб юриш инсон жисмига ижобий таъсир кўрсатади. Жумладан, ошқозон-ичак тракти яхшиланади. Юрак-қон томир хасталиклари ҳамда альцгеймер хасталигига чалиниш хавфини камайтиради, жинсий қувватни оширади. Қабзият ва исҳолдан азият чекувчиларга ҳам хурмо тавсия қилинади. У озғинликдан азият чекувчиларга ҳам фойдалидир.
Хурмоларнинг энг олий навлиси ажвадир. Ҳадиси шарифда ҳам айнан ажва хурмоси зикр қилинган.
Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ким (оч қоринга) эрталаб ажвадан етти дона еса, ўша куни унга заҳар ҳам, сеҳр ҳам зарар қилмайди”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Ҳаргиз ўзингизни, авлодингизни, мол-мулкингизни дуоибад қилманг! Яна Аллоҳдан нима сўралса ҳам ижобат бўладиган пайтга тўғри келиб қолманглар!” (Имом Муслим ривояти).
Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг замонларида бир саҳобий гуноҳларини ўйлаб, қаттиқ қайғуга тушиб, Аллоҳнинг охиратдаги азобидан қўрқиб кетади, ўзини ўзи қаттиқ қарғайди. Афсуски, бу иши дуолар ижобат қилинадиган пайтга тўғри келиб қолади. Шунда Аллоҳ унга сўраганини беради.
Мана ўша воқеа:
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир мусулмон беморни бориб кўрдилар. У озиб-тўзиб, жўжадек бўлиб қолган эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга: «Бирор нарса деб дуо қилармидинг?» дедилар. У шундай деди: «Ҳа. Аллоҳим, мени охиратда бирор нарса билан азоблайдиган бўлсанг, уни бу дунёда бера қолгин, деб дуо қилар эдим». Буни эшитиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Субҳаналлоҳ! Ахир сен бунга чидай олмайсан-ку! «Аллоҳим, бизга бу дунёда ҳам, охиратда ҳам яхшилик ато қилгин, бизни дўзах азобидан сақлагин», десанг бўлмасмиди?» дедилар. Кейин унинг ҳаққига дуо қилган эдилар, Аллоҳ унга шифо берди» (Имом Муслим ривояти).
Эътибор берган бўлсангиз, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу саҳобий ўзининг зарарига дуо қилганига ҳайрон қолдилар, унга қийинчилик ва қайғу пайтида айтиш керак бўлган дуони ўргатдилар. Ҳар қандай ҳолатда ҳам айтиладиган дуо: «Аллоҳим, бизга бу дунёда ҳам, охиратда ҳам яхшилик ато қилгин, бизни дўзах азобидан сақлагин» экан.
Оқила қиз мусибат келганда, қайғуга тушган вақтида фақат мана шундай дуоларни қилиши керак.
Абдуллоҳ Абдулмуътий, Ҳуда Саъид Баҳлулнинг
“Қулоғим сенда қизим” китобидан Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Абдулҳамид Умаралиев таржимаси.