Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
04 Июн, 2025   |   8 Зулҳижжа, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:08
Қуёш
04:51
Пешин
12:26
Аср
17:35
Шом
19:55
Хуфтон
21:31
Bismillah
04 Июн, 2025, 8 Зулҳижжа, 1446

Муносабат ва мурожаат

23.12.2018   2668   5 min.
Муносабат ва мурожаат

Аброр Мухтор Алий билан содир бўлган воқеага муносабатимдан кейин “Нега Фазлиддин Парпиев масаласида сукут қилган ҳолда, бунда муносабат билдиряпсиз?“ деган маломатлар кўпайиб кетди. Ўзи шахсийда ҳам бундай сўровлар кўп эди.

Аслида у воқеани бунисига қиёс қилиш нотўғри. Чунки бунда ўзаро ҳақоратнинг мантиқий якунини кўрган ва аралашувимизда фойда кўпроқ эканини билган бўлсак, унда масала нозик, менинг муносабатим ҳеч нарсани ҳал қилмаслиги ва менинг учун сукут қилиш ҳар томонлама фойда экани маълум эди.

Энди Фазлиддиннинг чет элга чиқиб кетиш масаласига келсам, прокуратурадаги суҳбат қай даражада енгил ё оғир бўлганини қўлимдаги маълумотлар орқали била олмадим. Ҳатто Суръат Икромов ёзганларида ҳам энди жим юриш, ижтимоий тармоқларда ёзмаслик ҳақидаги огоҳлантирувдан бошқа маъно кўрмадим. Кейинги баёнотларда Фазлиддинга нисбатан жиноий таъқиб йўқлиги айтилди. Шундан келиб чиқиб айтишим мумкинки, мамлакатдан чиқиб кетиши (ҳижрат демадим!) масаласида ҳам қарор унинг ҳукмига ҳавола. Фақат чиқиб кетишдаги шов-шувлар ҳийла ошиб кетмадимикан? Воқеа талқинида ҳис-ҳаяжонларга ортиқча йўл қўйилмадимикан? Ҳатто ўзи ишлатмаган (ҳижрат каби) ибораларни қўллаш, чақирилишга навбати келганларнинг номини зикр қилиб жамиятда ваҳима қўзғаш каби ножўя ҳолатлар юзага чиқмадимикан?

Энди энг асосий айтмоқчи бўлганим. Кейинги йилларда диний соҳада ҳам давлатимиз томонидан яхши ишлар амалга оширилмоқда. Кўплари ҳаммага аён. Мен диний айбловлар билан қамалган кўпчилик маҳкумлар озод қилингани, ман этилган ташкилотларга адашиб кириб қолган фуқароларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш бўйича Республика идоралараро комиссияси тузилгани ва яқинда мамлакатимизда “қора рўйхат“ бекор қилинганини алоҳида таъкидламоқчиман. Шу ишларнинг самараси ўлароқ Ўзбекистоннинг дин эркинлиги борасидаги рейтинги яхшиланмоқда. Олдингидан кўра аҳвол ўнгланмоқда. Бу соҳадаги муаммоларга биринчилардан дуч келадиган ва танасида илк ҳис қиладиган киши сифатида айта оламанки, вазият яхши томонга ўзгарган ва янада ўзгаришига умид қиламан. Ва бу яхши йўналиш ўзгаришини хоҳламайман ва уни ўзгартиришга сабаб бўладиган ишлардан узоқ юраман. Бинобарин бошқаларни ҳам шунга чақираман. Очиқроқ айтадиган бўлсам, давлат мусулмонлар ҳуқуқини эътироф этишни бошлаб турган бир пайтда, ақл, фаҳм-фаросатни ишлатиб ҳаракат қилинишини ёқлайман, аммо эҳтиётсизлик, жоҳиллик қилиб дин ва давлат ўртасидаги нозик ришталарни узишларига мутлақо қаршиман!

Энди мен ҳам савол берсам: ҳукумат бу борада яхши қадам ташлаётган бир пайтда Фазлиддиннинг юртдан чиққанини “ҳижрат муборак!“ дея қутлашдан ким ва нима манфаат кўради?! Давлатнинг мусулмонларга, мусулмонларнинг давлатга пайдо бўлаётган ўзаро ишончини ва яқинлашувини бузишдан ким фойда олади?! Ёки масалани шовқин-сурон кўтариб, ўзини қаҳрамон кўрсатиб, лаънатлаш ва сўкиш билан ҳал қиламан дейиш қайси ақл меъёрларига тўғри келади?!

Хўп, “мен Фазлиддин қаҳрамон, унга ҳижрат муборак, давлат ёмон, сизлар яхши“, десам масала ҳал бўладими? Шу билан сизнинг хоҳиш-иродангиз қониб, ҳамма муаммолар ечилиб кетадими? Сизнинг бундай шахсий фикрларингизга эргашишга менинг қандай мажбуриятим бор? Ёки сизнинг сўзингиз ваҳий ва амалингиз ислом-у, қачон мен айтганингизни қилсам маъсум ва ҳақиқий мусулмон бўламанми? Сизда ўзингизнинг тўғри фикрда мутлақ танҳо эканингиз ҳақидаги журъат қаердан пайдо бўлди? Бу саволларни йўналтираётган кишиларга ҳали анча саволларим бор.

Бу давлат бизники, биз эса шу давлат раиятимиз. У ривожланса, обрў топса, фаровон бўлса ҳаммамизга фойда. Бир мусулмон сифатида мен ватаним равнақи ва диним иззати учун хизмат ва ҳаракат қиламан. Агар давлатим менинг бу ишларимни тушунса амалимга ғурурланмайман, У Аллоҳнинг фазли, Ўзига ҳамд айтаман, тушунмасдан қарши бўлса, ниятим холис бўлгани учун асло хафа бўлмайман. Агар бу йўлда ундан азият етса сабр қиламан, таваккулда бўламан. Эртага кимнинг бошига нима тушишини якка Аллоҳ билади. Аллоҳ икки дунёда ҳам офият беришини ўзим ва ҳамма учун сўрайман.

Динга ҳикмат билан даъват қилинади. Буни юқорида айтдим. Шунинг учун ўзим ҳикмат деб билган йўл билан унга хизмат қилиш илинжидаман. Ҳикматни мўтадилликда, васатийликда, илмда, сокинлик ва узлуксизликда деб биламан. Бу менинг қаноатим. Бошқаси бўлса у сизнинг қаноатингиз. Мен сизникига аралашмадим, сиз ҳам меникига аралашманг!

Булар диний тушунчаларимдан келиб чиққан шахсий фикрларим эди. Улар дин эмас, хатолари бўлиши мумкин. Сиз ҳам фикрингизни айтинг. Аммо уни ҳамма эргашиши шарт бўлган дин дея тақдим қилманг!

Саломат бўлинг!

Мубашшир Аҳмад хафизуллоҳ

Манба: https://azon.uz

Ўзбекистон янгиликлари
Бошқа мақолалар

Қурбонлик қилмоқчи бўлган одам соч ва тирноғини олмаслиги керакми ?

12.06.2024   6555   3 min.
Қурбонлик қилмоқчи бўлган одам соч ва тирноғини олмаслиги керакми ?

Cавол: Қурбонлик қилмоқчи бўлган одам 10 кунгача тирноқ, соч ва соқолини олмасин, деган гапнинг шариатимизда ҳукми қандай? 

Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Шариатимизда Зулҳижжа ойи киргандан бошлаб токи қурбонлик қилгунча киши соч ва тирноқларини олмаслиги  шарт қилинмаган. Балки бу – ихтиёрий бўлган мубоҳ ишдир.

Мана шу ўн кунда бошқа кунларда бажарадиган баъзи одатий амалларимизни бажармасликка тарғиб қиладиган кишилар, ўз гапларини ушбу ҳадис билан қувватлайдилар. Умму Салама розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай дедилар:

“Қачон Зулҳижжанинг аввалги ўн куни бошланса ва бирортангиз қурбонлик қилмоқчи бўлса, соч ва соқолига тегмасин (олмасин)”, бошқа ривоятда “Соч ва тирноқ олмасин”, яна бошқа бир ривоятда эса “Ким Зулҳижжанинг ҳилолини кўрса ва қурбонлик қилмоқчи бўлса сочи ва тирноғини олмасин” (Имом Муслим ривояти).

Бу мавзуда улуғ Ҳанафий олим Имом Абу Жаъфар Таҳовий раҳимаҳуллоҳ бундай дейдилар:

“Баъзи аҳли илмлар бу ҳадис (ҳукми)га юрадилар. Уни маҳкам тутиб, (амал қилиш учун) асос қилиб олишади. Бошқа уламолар эса ўзгача йўл тутадилар ва бундай дейдилар: “Зулҳижжанинг аввалги ўн кунида қурбонлик қилишни ният қилган ва ният қилмаганлар учун соч ва тирноқларини олишда ҳеч қандай зарар (гуноҳ) йўқ”. Улар бу тўғрисида “Ҳаж китоби”да келтирган ҳадисимизни ҳужжат қиладилар: Оиша розияллоҳу анҳо айтадилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Ҳадий (қурбонлик учун аталган ҳайвон)ларига қурбонлик белгиларини боғлар эдим. У зот қурбонликларини (Макка шаҳрига) жўнатар ва биз билан (Мадина шаҳрида) ҳалол (яъни, эҳромсиз) турардилар. Эҳромли киши эҳтиёт бўлиши керак бўлган нарсалар (соч ва тирноқ олиш, жинсий алоқа ва ҳаказолар)дан сақланмас эдилар. Одамлар ҳаждан қайтгунча шу ҳолат давом этарди”.

Бу ҳадисда аввалги ҳадисда ман қилинган ишларнинг мубоҳ эканига далил бор. Оиша онамиз розияллоҳу анҳо айтган ҳадиснинг бизга етиб келиш йўли Умму Салама онамиз розияллоҳу анҳоникидан яхшироқ. Чунки Оиша онамизнинг ҳадиси бизга “Мутавотир” ҳолда етиб келган.

Умму Салама онамиздан ривоят қилинган ҳадиснинг бизга етиб келиши эса ундай эмас, балки Имом Моликдан ривоят қилинган ҳадиснинг иснодига таъна етган. Бу ҳадис Пайғамбаримизга етиб бормайди, Умму Саламада тўхтайди, деганлар” (“Шарҳи маъонил осор”)

Имом Таҳовий бу мавзуни ҳадислар билан шарҳлаб бўлгач, масалага бошқа томондан ёндашиб айтадиларки, эҳром – кишига аввал ҳалол бўлган кўп нарсаларни ман қилади. Шуларнинг ичида энг қаттиқ ман қилингани жинсий алоқа бўлиб, у эҳромни бузади. Энди, эҳромда бўлмаган киши қурбонлик қилмоқчи бўлса, у жинсий алоқадан ман қилинмайди. Ундан ман қилинмагандан кейин ўз-ўзидан ундан пастроқ даражадаги иш (соч, тирноқ олиш)лардан ман қилинмайди. Мана шу – Имом Абу Ҳанифа, Абу Юсуф ва Муҳаммад раҳматуллоҳи алайҳимнинг сўзидир.

Муҳаққиқ аллома Мулла Алий Қорий раҳимаҳуллоҳ бу масалада бундай дейдилар: «Абу Ҳанифа роҳимаҳуллоҳ айтадилар: “Бу иш – мубоҳ бўлиб, (соч, тирноқни олиш) макруҳ ҳам эмас, (уларни олмаслик) мустаҳаб ҳам эмас”» (“Мирқотул Мафотиҳ”).

Демак, қурбонлик қилмоқчи бўлган шахс модомики эҳромда эмас экан соч-соқолини, тирноғини олишида ҳеч қандай гуноҳ йўқ, балки бу – ихтиёрий бир амалдир. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази