09 Январ, 2025, 9 Ражаб, 1446
09 Январ, 2025, 9 Ражаб, 1446
Араб диёрларидан бирида қози бўлиб ишлайдиган киши ҳикоя қилади.
Кунларнинг бирида олдимга эри билан ажрашмоқчи бўлган аёл келди. Ундан: “Нима сабабдан эрингиз билан ажрашмоқчисиз?” деб сўрадим.
У: “Ҳозир, ҳаммасини айтиб бераман”, деди ҳаяжонланиб.
“Жуда яхши. Унда вараққа эрингизнинг салбий сифатларини ёзинг!” дедим.
Аёл бироз ўйланиб туриб, вароққа қуйидагиларни ёзди:
Унинг сўзларини тинглагач: “Ажрашишингизга шуми сабаб?” дедим.
Аёл: “Қандай қилиб бундай эр билан яшаш мумкин”, деди аччиқланиб.
Мен: “Энди бу қоғозга эрингизнинг ижобий сифатларини ёзинг!” дедим.
Аёл бироз уйланиб туриб: “Эримда бирорта ижобий сифат топа олмадим” деди-да, қоғозни қайтариб берди.
Мен ҳайрон бўлиб: “Наҳотки, оила қурганингизга қанча бўлди?” деб сўрадим.
У: “Ўн икки йил. Тўртта фарзандимиз ҳам бор”, деб жавоб берди.
“Эрингиз қаерда ишлайди?” дедим.
Аёл: “Нуфузли ташкилотда ишлайди. Маоши ҳам анчагина”, деди.
Ундан яна: “Одатда эрингиз уйга қачон қайтади?” деб сўрадим.
У: “Ҳамиша аср намозидан кейин қайтади. Келиши билан болаларим билан уйнайди”, деди.
Аёлнинг қўлига оқ қоғозни бериб, “Биринчи ижобий сифатни ёз”, дедим. У: “Эрим ҳар куни ишдан қайтгандан сўнг фарзандларим билан уйнайди”, деб ёзди. Сўнгра унинг сўзларидан улар ҳар йили бирор жойга дам олишга боришларини ҳам билдим. Ундан бирин-кетин бошқа саволларни сўрадим. У саволларимга жавоб берар ва эридан ижобий сифат деб топган ишларимни қоғозга туширар эди. Бир зумда вароқдаги ижобий сифатлар 12 тага етди.
Ижобий сифатлар ёзилган вароқни аёлнинг ўнг қўлига, салбий сифатлар ёзилган вароқни эса чап қўлига тутқазиб: “Энди эрингиздан ажрашасизми?” дедим.
Аёл бўлаётган ишдан ҳайрон бўлиб: “Нима дейишимни ҳам билмай қолдим. Аллоҳ гуноҳларимни кечирсин. Лекин ҳақоратлайдиган ва бахиллик қиладиган эр билан қандай ҳаёт кечириш мумкин? деди.
“Эрингиз сизни ҳақорат қилиши ёки сизга нисбатан бахиллик ила муомалада бўлишини ҳаргиз оқламайман. Бироқ, ҳар бир инсонда салбий сифатлар билан бирга ижобий сифатлар ҳам бўлади. Энди ҳақоратлаши ва бахиллигига келадиган бўлсак, уни муолажасини қилса бўлади. Аммо шуни аниқ билинг-ки, бу салбий сифатларнинг давоси ажрашиш эмас”.
Аёл қозининг сўзи тинглагач: “Менга эртагача вақт беринг, уйлаб кўрай, кейин жавобимни айтаман”, деб маҳкамадан чиқиб кетди. Шундан сўнг аёл қозининг олдига бошқа қайтиб келмади...
Доктор Ҳассон Шамси Бошанинг “Эр-хотин иккисига айтиладиган насиҳатлар” китобидан
Абдушукур МУРАДОВ таржимаси
Инсон қалби гоҳ у тарафга, гоҳ бу тарафга ўзгариб туради: савобли иш қилганида, қалби яйрайди, дили чексиз қувончга тўлади. Гуноҳ-маъсият кирлари эса дил ойнасини хиралаштиради. Оқибатда қалб қораяди, кўнгли хижил бўлади.
Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Темирга сув тегса занглайди. Худди шунга ўхшаб қалбларни ҳам занг босади", дедилар. Шунда: "Ё Расулуллоҳ, унинг жилоси нима?" деб сўралди. У зот: "Ўлимни кўп эслаш, Қуръон ўқиш", дедилар.
Қалб худди темир каби занглайди. Темирга сув тегса, сиртини занг босади. Гуноҳлар йиғилиб йиғилиб қалбни занглатади, дилни қорайтиради, кўнгилни ғаш қилади. Қалб қорайиши оқибатида инсон шуури ўтмаслашади, меҳр-оқибат туйғуси киши билмас тарзда кўтарилиб боради.
Мазкур ҳадисда айтилишича, ўлимни эслаган, Қуръон ўқиган одамнинг қалби занглардан тозаланади. Қандай қилиб, дейсизми? Гап шундаки, ўлимни эслаган кишининг ўткинчи дунёга хоҳиши сўнади. Ўлимни эслаган, охиратни ўйлаган инсон гуноҳлардан тийилади, нафаси кириб-чиқиб турганида Парвардигорига тезроқ тавба қилишга шошилади, ўзини ислоҳ қилади. Инсон ўлимни эслаганда лаззатлар парчаланади, ҳакалаб отиб турган нафс хоҳишлари сал бўлсаям жиловланади. Бир кунмас-бир кун дунёни тарк этишини билган киши оқибатли бўлади, бир иш қилишдан олдин охирини ўйлайди, мулоҳаза юритади.
Юқоридаги ҳадисда айтилишича, Қуръон тиловати қалбдаги зангларни кетказади. Ҳақиқатан, Қуръон ўқиш билан қалб яйрайди, кўнгил таскин топади. Мўмин банда қироатдан бир дунё маънавий озуқа олади. Шу йўсин қалбни қоплаган занг қурумлари аста-секин тозаланиб боради. Бежизга "Қуръон қалбга малҳам, дилни тозалайдиган илоҳий даво", дейилмаган.
Маълумки, темирга доим ишлов бериб турилмаса, кўп ўтмай занглайди. Худди шунга ўхшаб, Қуръон ўқилмаса, дилни занг босади. Ҳамиша Қуръон ўқийдиган инсон қалбига гард юқмайди. Тиловат билан жилоланган қалби ойнадек ярқираб туради.
Ҳозирги "замонавий" одамларнинг кўпи дунёга ҳирс қўйиш дарди билан оғриган. Кишилар орасида ўзаро ишонч, садоқат, вафо, меҳр-оқибат камайиб кетаётгандек. Бизнингча, бунинг сабаби битта: ўлимни унутиш, Қуръон ўқимаслик.
Айрим одамларга ўлимни эслатсангиз, охиратдан гап очсангиз: "Қўйинг, яхши мавзуда гаплашайлик!" дея сўзингизни бўлади. Ўлимни эслаш ёмонми?! Ҳар кимнинг бошида бор-ку бу савдо! Ўлимдан қочиб-қутулиб бўлмайди. Шунинг учун ўлимга тайёргарлик кўриш керак. Қандай қилиб, дейсизми? Ўлимга ҳозирлик солиҳ амаллар билан бўлади, қоронғи гўрни ёритувчи Қуръон тиловати билан бўлади. Қуруқ кафанлик олиб ёки қабристондан ўзи учун алоҳида жой ажратиб қўйган одамни охират сафарига ростмана шай деб бўлмайди.
Толибжон домла Хурсанмуродов,
Ҳадис илми мактаби ўқитувчиси.
Али ибн Ҳусомиддин Муттақий Ҳиндий. "Канзул уммол фи сунанил ақволи вал афъол". – Байрут.: Муассасатур рисолат, 1989. - Б. 210.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа