Аллоҳ таоло инсонни азизу мукаррам этиб, уни жуфт ҳолида, яъни эркак ва аёл жинсида яратди. Аёл зоти эркакларга нафақат умр йўлдош, ором-сакинат бахш этувчи, оиланинг чироғи ва посбони, балки фарзандларни тарбия этувчи мураббияси қилиб яратилган. Аллоҳ таоло инсониятнинг насл риштасини давом эттириш учун аёлга оналик бахти ва масъулиятини ато этди. Шунинг учун аёлни ҳам жуфти ҳалол, ҳам она деб улуғланади.
Исломда туғилган фарзанд қиз бўлса, қувончни бўрттириброқ қилиши тавсия этилган. Одатда эса, ўғил туғилганда хурсандчилик каттароқ бўлади. Аммо шариатда айнан қиз туғилганда хурсандчиликни каттароқ қилишнинг тавсия этилиши жоҳилият амалига қарши иш юритиш учундир.
Аёл ўзи аслида башарият насли кўпайишининг сабабчиси, одамзод боласининг боқий давом этиши воситаси, илм, камолот, фазилат аҳли, қаҳрамонлар ва буюк кишиларнинг онасидир.
Ислом таълимоти аёлни улуғлабгина қолмай, балки эркакка берган барча ҳуқуқ ва вожиботлардан бенасиб этмади. Илм олишни эркагу хотинларга баравар фарз қилинган. Ҳатто молиявий муомалаларда аёл ўз моли ва бойликларини тасарруф қилиш ихтиёрига эга. Эри ёки отасининг аралашувисиз тижорий шартномаларни ихтиёрий равишда аёлнинг ўзи тузишга мутлақо ҳақлидир. Эркаклар молиявий муомалаларда қандай ҳақ-ҳуқуқларга эга бўлишса, аёллар ҳам худди шундай ҳуқуқларга эгадир. Динимиз таълимотларига риоя қилган ҳолда аёлнинг жони, соғлиғи, ақлини ақлий ва жисмоний камол топтириш билан боғлиқ барча ишда эркакдан асло паст кўрилмайди.
Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Фарғона вилоятидаги вакили, вилоят бош имом-хатиби Салимжон қори Қодировнинг янги нашрдан чиққан “Аёлни эъзозлаган дин” номли китоби – айни шу мавзуга бағишланди.
Муаллиф рисолада мусулмон аёлларининг оила ва жамиятдаги ўрни, Ислом динида нозик хилқат вакилаларига бўлган эътибор ва эътирофни илмий далиллар, ҳаётий воқеъликлар орқали ўқувчига тушунарли тарзда ёритиб берган.
Афсуски, ўтаётган асримизда ҳам айрим кишилар тарафидан аёлга нисбатан жоҳилият қарашлари билан ўйлайдиганлар ҳам топилмоқда. Ана шундай иллатларга барҳам бериш, аёллар ҳақ-ҳуқуқларини ҳимоя қилиш мақсадида ҳар йили бутун дунё бўйлаб “Хотин-қизларга нисбатан зўравонликка қарши 16 кун” номи остида кампания ўтказилади. Ушбу кампания аёлларга нисбатан зўравонлик инсон ҳуқуқларига зид ҳаракат эканини ифодаловчи фикр билан рамзий боғланган икки воқеа “25 ноябрь – Халқаро хотин-қизларга нисбатан зўравонликни бартараф этиш куни”да бошланиб, “10 декабрь – Халқаро инсон ҳуқуқлари куни”да якунига етади. Ўзбекистонда ҳам ушбу кампания 2011 йилдан буён “Уйдаги осойишталикдан дунёдаги тинчлик сари”шиори остида муваффақиятли ўтказиб келинмоқда.
Бу йил ҳам мазкур тадбир 26 ноябрь куни Тошкент шаҳрида ўз ишини бошлади. Унда Дин ишлари бўйича қўмита раиси ўринбосари Нуриймон Абулҳасан ҳам иштирок этди. Дин ишлари бўйича қўмита раиси ўринбосари аёлларнинг ҳақ-ҳуқуқлари мавзусига диний томондан изоҳ бериб, Фарғона вилояти бош имом-хатиби Салимжон қори Қодировнинг янги нашрдан чиққан “Аёлни эъзозлаган дин” китобини ушбу тадбир иштирокчиларига тақдим этди.
Шунингдек, Дин ишлари бўйича қўмита раиси ўринбосарига кўра, мазкур китоб асосида Халқаро Ислом академиясида ҳам алоҳида давра суҳбатлари ташкил этилади ҳамда келаётган жума куни барча жомеъ масжидларда тезисларда аёллар мавзусига алоҳида урғу берган ҳолда, мусулмон кишининг аёлларга муносабати қандай бўлиши кераклиги ҳақида сўз юритилади.
Қолаверса, Ўзбекистон кўп миллатли мамлакат эканини ҳисобга олган ҳолда, Салим қори Қодировнинг “Аёлни эъзозлаган дин” китоби яқин орада қорақалпоқ ва рус тилларида ҳам чоп этилиши режалаштирилган.
Раҳматуллоҳ ЖАЛИЛОВ,
Фарғона вилояти вакиллиги матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Қуръонда зикр этилган тарихий шахслардан бири — Имрон ва унинг оиласидир. Улар оддий, аммо тақводор ва Аллоҳга қаттиқ ишонган оила бўлган. Имрон ва унинг хотини кўп йиллар давомида фарзанд кўрмаганлар. Уларнинг ягона қизи, келажакда пайғамбар бўладиган Закариё алайҳиссаломга турмушга чиқади. Аммо улар ҳам узоқ йиллар давомида фарзандсиз бўладилар.
Бу вақтда Фаластинда румликлар ҳукмрон бўлиб, бутпарастликни ва кўпхудоликни тарғиб қилаётган, аҳолини ўз динига мажбурлаётган эди. Кимки уларнинг динини қабул қилмаса, оғир жазоланарди, айримларини йиртқич ҳайвонларга ташлар, бошқаларини қийноққа солар эдилар. Шу мураккаб вазиятда Имроннинг хотини ўзгариш қилишни, яхшиликни тарқатадиган фарзанд кўришни ният қилади. У Аллоҳдан самимий ва тинимсиз дуо қилиб, қуйидагича ният қилади:
"Эй Роббим, қорнимдаги болани Сенга бағишладим. Уни Сенинг йўлингда хизмат қиладиган, озод (дунёвий ишдан холи) қиламан. Дуоимни қабул қилгин. Сен эшитувчи ва билувчи Зотсан" (Оли Имрон, 35).
Аллоҳ таоло унинг дуосини қабул қилди. Бироқ, у ўғил туғишни ният қилган эди, қиз туғилди. Бу вақтда хотини айтади:
"Эй Роббим, мен қиз туғдим, ҳолбуки ўғил қизга ўхшамайди. Мен унинг исмини Марям қўйдим ва уни Сенга ва унинг авлодини лаънатланган шайтондан сақлаб қолишингни сўрайман" (Оли Имрон, 36).
Аллоҳ бу қизни қабул қилди ва уни яхши тарбияланган қилиб етиштиради. Қизнинг исмини Марям қўйдилар, бу "Аллоҳга хизмат қилувчи" деган маънони англатади. Шу билан бирга, Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: "Ҳар бир янги туғилган болани шайтон чимчилайди ва у йиғлайди, фақат Марям ва унинг ўғлидан бошқа".
Бу эса Имроннинг хотини қилган дуонинг қанчалик самимий ва ижобат бўлганлигидан даракдир.
Марям Қуръонда номлари аниқ зикр қилинган ягона аёлдир. У бутун борлиқнинг энг юксак даражали аёли деб ҳисобланади. Аллоҳнинг китобларида унинг поклиги, ибодатга садоқати ва тақвоси алоҳида таъкидланган.
Марям кўп ибодат қилади, кўп сажда қилади ва ибодат учун яқинлари ва бошқалардан узоқлашади. Қуръонда бу ҳақда бундай дейилади:
"Китобда Марямни эсла: у ўз аҳлларидан узоқлашиб, шарқий бир жойга кетди" (Марям, 16).
Марямнинг отаси Имрон вафот этганидан кейин унинг тарбиясини пайғамбар Закариё алайҳиссалом ўз зиммасига олади. Закариё ҳар сафар Марямнинг ибодат қилиши учун ажратилган жойга кирганда, у ерда ғаройиб ҳодисаларга дуч келарди. Марямнинг олдида мавсумга мос келмайдиган мева ва озиқ-овқатларни кўрарди. Шунда у Марямдан сўрайди:
"Эй Марям, бу нарса қайдан келди?".
Марям жавоб беради:
"Бу Аллоҳдан келган. Аллоҳ хоҳлаган бандасига ҳисоб-китобсиз ризқ беради" (Оли Имрон, 37).
Бу воқеалар Марямнинг нечоғли тақводор, Аллоҳга боғланган ва унинг марҳаматига муносиб инсон эканлигини кўрсатади.
Марямнинг ҳаёти бутун инсоният учун ибратдир. Унинг тақвоси, мустаҳкам эътиқоди, Аллоҳга садоқати ҳар бир мўмин учун намунадир. У ўз авлоди — Исо алайҳиссаломни дунёга келтириб, Аллоҳнинг буюк иродасини амалга оширган.
Марямнинг қиссаси шундан далолат берадики, Аллоҳнинг йўлида ҳар қандай ҳолатда ҳам собит қолиш инсон учун энг олий мақсаддир.
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ