17 Январ, 2025, 17 Ражаб, 1446
17 Январ, 2025, 17 Ражаб, 1446
Aмман (Иордания) университети профессори, Булғор Ислом академияси ўқитувчиси, Шайх Абдураззоқ Саъдий жамиятда оилавий муносабатларда юзага келаётган муаммоларнинг асосий сабаблари сифатида қуйидаги омилларни келтиради:
- ёшлар оила тушунчаси, эр ва аёлликнинг бурч ва масъулиятини тўлиқ ҳис этмаслиги;
- айрим ота-оналарнинг фарзанд тарбияси ва таълимига масъулиятсизлик билан қараши;
- оиланинг моддий-маънавий ҳолати: камчилик, борига қаноат қилмаслик, ўзаро тушуниш, сабр-тоқатнинг етишмаслиги;
- эр ёки хотиннинг хиёнати, аёлга нисбатан зўравонлик;
- интернет ва ижтимоий тармоқлар орқали оила қадриятларига ёт бўлган омилларнинг таъсири;
- жинсий муносабатларда тиббий нуқсонлар ва ҳоказо омиллар сабаб бўлмоқда.
Мазкур муаммоларнинг ечими сифатида эса қуйидаги тавсияларни келтиради:
- ёшлар оила қуришдан аввал бўлажак турмуш ўртоғининг мол-давлати, шон-шуҳратига эмас, тарбияси ва ахлоқи, маънавий гўзаллигига эътибор қаратиши лозим;
- оилавий муносабатларда ўзаро келишмовчилик келиб чиққан ҳолатларда, шошма-шошарлик билан ажралиш учун тараддуд кўриш керак эмас, ўртани ислоҳ қилиш ва яраштириш учун ҳаракат қилиш керак;
- оилада иқтисодий танглик ҳолатида борига қаноатли ва сабрли бўлиш;
- сўзи таъсирчан ҳамда намунали оила вакиллари томонидан оила муқаддаслиги, фарзанд тарбияси, талоқнинг оқибатлари каби мавзуларда тушунтириш ишларини тизимли ташкил этиш;
- диний идора тизимида оилаларда вужудга келаётган ноҳақлик, зулм ва ажримларнинг олдини олиш мақсадида фиқҳий илмга эга бўлган етук мутахассислар ҳайъатини тузиш ва муаммоларга ўз вақтида ечим топиб бериш мақсадга мувофиқ бўлади.
iiau.uz манбаси асосида тайёрланди
Ал-Кисоий ал-Куфий 119/737 йил Куфада дунёга келган.
Тўлиқ исми: Али ибн Ҳамза ибн Абдуллоҳ ибн Баҳман ибн Файрузм ал-Кисоий ал-Куфий. Имом ал-Кисоий ёшлигида илм ўрганишга жуда интиларди, лекин бошланғич даврда муваффақият қозона олмасди. Бир сафар Қуръонни ёд олишда қийналгач, устозига: “Мен ҳеч нарсани ёдлай олмаяпман, чарчадим”, деди.
Устоз унга сабр қилишни ва Қуръоннинг баракасига ишонишни тавсия қилди. Шундан сўнг, Имом ал-Кисоий сабр билан ҳаракат қилиб, Қуръонни мукаммал ёд олди ва кейинчалик машҳур қироат имомларидан бири бўлди. Бу воқеа сабр ва меҳнатнинг самарасини эслатади.
Ҳаёти: Ал-Кисоий Куфада туғилган ва тилшуносликда ҳам, қироатда ҳам юқори мақомга эга бўлган. Ундан нега «Кисоий» деб ном олганлиги ҳақида сўрашганида у, – "чунки мен ҳажда кисода (кийимда) эҳром боғлаганман", деб жавоб берган экан. У асли форс бўлиб, Бани Асад қабиласининг қулларидан эди.
Илмий фаолияти: Унинг асосий устозлари Ҳамза ал-Куфий ва бошқа йирик қироатчилар бўлган. Бундан ташқари Куфа мактабини асосчиси ҳисобланади.
Муоз ал-Ҳарро ва Абу Жаъфар Руасийларда наҳвдан таҳсил олди. Улар-даги илмларни олиб бўлиб, улардан қониқмай қолгач, Басрага келиб Исо ибн Умар, Абу Амр ибн ал-Ало ва Ал-Халил ибн Аҳмаддан илм ўрганган. Қироатни эса Шўба ибн Ҳажжождан таълим олган.
У зот жуда кўп асарлар ҳам ёзган: "Китаб мухтасар фи ан-наҳв" (Наҳвга оид қисқа бўлган китоб), "Китаб ал-ҳудуд фи ан-наҳв" (Наҳвдаги ҳадлар оид китоб), "Китоб ал-қироат (Қироатга доир китоб)", "Китаб ал-адад (Сонларга доир китоб)", "Китаб ихтилаф ал-адад (Сонларнинг ихтилофига оид китоб)", "Китаб ал-ҳуруф (Ҳарфларга оид китоб)", "Китаб маоний ал-Қуръан (Қуръон маънолари ҳақидаги китоб)" каби кўплаб китоблар ёзган.
Наҳвдан Фарро унинг хос шогирдларидан ҳисобланади.
Кисоий 189/805 йил Рой шаҳрида вафот этган.
Маткаримов Нурмуҳаммад,
Ҳадис илми мактаби ўқитувчиси.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа