Мавлид ойи бўлди элга мукаррам,
Боиси туғилган расули акрам.
Ойларни ичинда бўлак эҳтиром,
Қилар ҳалқим бу ойни иззати икром.
Муборак улуғ ой салом ассалом!
Робиул аввални душанба куни,
Туғилди бу кунда олам сарвари.
Оллоҳни танлаган хос расули,
Бандалар ичинда танлаган қули.
Қабул айланг умматни сизга саломи!
Оллоҳни расули туғилган бу ой,
Мўжиза хислатга бу ой жуда бой.
Ўчиб қолди минг йил ўчмаган олов,
Яксон бўлди каъбадаги бутлар ва санам.
Биздан салом қабул айланг расули акрам!
Мўминлар бошидан кетиб жахолат,
Зиё бўлиб келди илму маърифат.
Вайрон бўлди шу кеча Хисрав саройи,
Қуриди кўп турган савани кўли.
Олллоҳ яхши кўрган зот, расул туфайли!
Кофирлар, мушриклар қилиб надомат,
Ўтган кунларига қилдилар нафрат.
Оллоҳ суюган пайғамбари сизга саловат,
Оллоҳни расули туғилган бу ой.
Саловот саломни айтингиз бисёр!
Арзийди ҳар куни айтсангиз кўп бор,
Охиратда расулуллоҳ шафоати бор.
Саловотни тўхтатманг бу ойда зинҳор,
Расулуллоҳ сизга бўлсин саловот минг бор.
Охиратда расул акрам шафоати бор!
Ҳар ким айтса ҳақ расулга салом саловот,
Барча этар топганидан эхсон хасанот.
Ҳақ ҳабиби расулига қилиб эҳтиром,
Умид қилиб ҳар бир уммат сиздан шафоат.
Сизга бўлсин расулуллоҳ салом-саловат!
Муҳаммад МУКАРРАМОВ,
Косон тумани бош имом-хатиби.
Тарихчилар Усмонли султонларининг ҳаж зиёратига бормаганига икки сабабни кўрсатадилар:
1. Хавфсизлик муаммолари:
Султонлар ҳаж сафарига боришда хавфсизлик муаммоларига дуч келган бўлишлари мумкин. Улар учун ҳажга бориш оддий одамларникидан фарқли равишда мураккаб бўлган, чунки султоннинг йўлда ҳужумга учраш хавфи катта эди. Бу ҳолат катта қўшин билан сафар қилишни талаб қиларди. Ҳаж ниятида йўлга чиқиб қон тўкишга сабаб бўлмаслигини афзал билганлар.
2. Давлат бошқарувидаги масъулият:
Султонлар мамлакатни муддатсиз тарк этиш хавфли деб ҳисоблашган. Ҳаж сафарлари бир неча ой давом этгани сабабли, давлатни ҳукмдорсиз қолдириш анархия ва сиёсий беқарорликка олиб келиши мумкин эди. Шунинг учун султонлар ҳаж ўрнига давлат бошқаруви ва харбий юришларга устунлик берганлар.
Вақт ўтиши билан Усмонлилар сулоласига бу анъанага айланди. Султонлар “ҳажжи бадал” қилишни тайинлаган бўлиши мумкин.
Шу билан бирга, Усмоний султонлари Макка ва Мадинага доим эътибор қаратган. Улар ҳар йили хайрия карвонларини жўнатиб, муқаддас шаҳарларнинг аҳолисига молиявий ёрдам кўрсатганлар ва Ҳарамайн масжидларини таъмирлаб, кенгайтириб турганлар.
Пўлатхон Каттаев,
ТИИ Ҳадис ва Ислом тарихи фанлари кафедраси катта ўқитувчиси.