Қуйида келтириладиган фикрлар, ҳикматлар ижтимоий тармоқлардаги турли саҳифалардан олиб таржима қилинган. Бундан ташқари саҳобаи киромлар, улуғ олимлар, Яқин Шарқ, Осиё, Европа ва Америка мутафаккирларининг бир қатор фикрлари ҳам берилган.
*****
Мўминларнинг онаси Оиша розияллоҳу анҳо
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қалбларида Оиша розияллоҳу анҳонинг ўзига хос ўрнилари бор эди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Оиша розияллоҳу анҳога бўлган муҳаббатларини зоҳир қилар, махфий тутмас эдилар.
Амр ибн Осс розияллоҳу анҳудан ривоят қилинишича, албатта, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам у кишини Зотус салосил қўшинига қўмондон этиб юбордилар. У киши (Амр розияллоҳу анҳу) дедилар: “У зот соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига бордим ва: “Инсонларнинг қайсиниси сизга маҳбуброқ?” дедим. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Оиша” дедилар. “Эркакларданчи?” дедим. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Унинг отаси” дедилар. “Кейин ким?” дедим. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кейин Умар ибн Хаттоб” дедилар. Шу тарзда (бир неча) кишиларни санадилар”.
Муттафақун алайҳ.
*****
Аёлнинг ақли ва дини ноқислигининг сабаби
«Саҳиҳайн»даги Абу Саид ал-Худрий розияллоҳу анҳунинг ҳадиси:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Қурбон ҳайити ёки Рамазон ҳайити куни намозгоҳга чиқа туриб, аёллар ёнидан ўтдилар ва: «Эй аёллар жамоаси, садақа қилинглар, чунки, мен дўзах аҳлининг кўпи сизлар эканингизни кўрдим» дедилар.
Улар «Нима сабабдан шундай, эй Расулуллоҳ?» деб сўрашди.
У зот «Лаънатни кўпайтирасизлар ва эрга нонкўрлик қиласизлар. Ақли ва дини ноқис бўла туриб, сизларнинг бирингиздан кўра эҳтиёткор эркакнинг ақлини кеткизувчироғини кўрмадим» деб жавоб бердилар.
Улар «Динимизнинг ва ақлимизнинг ноқислиги нима, эй Расулуллоҳ?» дея сўрашди.
У зот «Аёлнинг гувоҳлиги эркак гувоҳлигининг ярмига тенг эмасми?!» дея сўрадилар.
Улар «Тенг» дейишди.
У зот «Мана шу ақлининг ноқислигидандир. Аёл ҳайз кўрганда, намоз ўқий олмай, рўза тута олмай қолмасмиди?!» дедилар.
Улар «Шундай» дейишди.
У зот «Мана шу динининг ноқислигидандир» дедилар».
*****
Ким уни, яъни намозни муҳофаза қилса, намоз у учун нур, бурҳон (ҳужжат) ва дўзахдан нажот бўлади.
Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу
*****
Ушбу тўрт нарса биз учун яхшироқ ва боқийроқдир:
“Ховатир роқия журнали”
*****
Аллоҳнинг тақсимига рози бўлинг! Худди ҳамма нарсаси бор киши каби бўлинг! Аллоҳнинг сиз учун ёзиб қўйгани сиз хоҳлаган нарсалардан яхшироқ, латифроқдир.
“Ховатир роқия журнали”
*****
Дунё уч кун...
Шундай экан, инсонларни кечир, халқни Холиққа қўйиб бер. Мен ҳам, сен ҳам, улар ҳам, барчамиз кетувчимиз. Қалбингнинг туб-тубидан сенга ёмонлик қилганни кечир!
“Ховатир роқия журнали”
*****
Ер юзида Ислом динини илк қабул қилган инсоннинг аёл киши бўлгани аёлларнинг фахрланишлари учун етарлидир.
Бу аёл биз мўминларнинг онаси Хадийжа розияллоҳу анҳодир.
*****
Агар 30 долларлик соат тақсанг ёки 3000 долларлик соат тақсанг ҳам, барибир, бир хил вақтни кўрсатади.
Агар 30 долларлик сумкага эга бўлсанг ёки 300 долларлик сумкага эга бўлсанг ҳам, барибир, ичидаги нарса ўзгармайди.
Агар 300 метрлик уйда яшасанг ёки 3000 метрлик уйда яшасанг ҳам, барибир, ёлғизликни ҳис қилиш бир хил бўлади.
Охир-оқибат автобуснинг олди ўриндиғига ўтирсам ҳам ёки орқа ўриндиғига ўтирсам ҳам, барибир, манзилимга бир вақтда етиб боришимни тушуниб етдим.
Фарзандларимизга бой бўлишларини эмас, балки, қандай қилиб бахтли бўлишларини ўргатайлик. Ана ўшанда улар катта бўлганларида, нарсаларнинг нархига эмас, қийматига, қадрига назар соладиган бўладилар.
Қалбимизни фоний дунёга эмас, балки, абадий Охират ва Жаннатга боғлайлик!
*****
Тирикнинг ёлғизлиги — унинг ёнида бирор киши бўлмаслигидир. Ўликнинг ёлғизлиги — унинг учун бирор киши дуо қилмаслигидир.
*****
Ибн Умар розияллоҳу анҳумо шундай деганлар:
«Албатта, мен ташқарига, инсонларга салом беришим ва улар менга салом беришлари учун чиқаман».
*****
Атрофимиздаги шахсларнинг ҳақиқатини фақат Аллоҳ билади. Шунинг учун доимо:
“Эй Аллоҳ, менга яхшиликни раво кўрадиган кишига мени рўпара қил ва уни менга рўпара қил! Менга ёмонликни раво кўрадиган кишидан мени буриб юбор ва уни мендан буриб юбор!” деб айтинг.
“Ховатир роқия журнали”
*****
«ҚАЛБЛАР ҲАЛОЛ ЛУҚМА ЕЙИШ САБАБЛИ ЮМШАЙДИ».
Имом Аҳмад ибн Ҳанбал раҳимаҳуллоҳ
*****
Агар аёл ўқиб-ўрганса, турмушга чиқса, яхши кўрса, ихлосли бўлса, ҳомиладор бўлса, фарзандни дунёга келтирса, эмизса, тарбия қилса, ишласа, безовталик ва қўрқувга бардош берса, охирида буларнинг ҳаммасини ноқис ақл билан қилган бўлса!
Агар ақли ноқис бўлмаганда қандай бўларди?!!
“Ховатир роқия журнали”
*****
30 ёшларида мусулмон бўлдилар. 36 ёшларида вафот этдилар. 6 йил...
Эй Саъд ибн Муоз розияллоҳу анҳу! Вафотингиз сабабли Раҳмоннинг Арши титраши учун ўша 6 йил мобайнида нима амал қилдингиз?!!
*****
- Менга жаннатнинг неъматларини васф қилиб бер, дея сўради.
- У ерда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам борлар, деди.
“Ховатир роқия журнали”
*****
Соғлом ҳолингда чириган бўйра устида ухлашинг бемор ҳолингда олтин кароват устига ётқизиб қўйилишингдан яхшидир.
«Алкалимут тоййиб»
*****
Тилдан кўра қамоқда узоқроқ сақлашга лойиқ ҳеч нарса йўқ.
Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу
*****
Қанча кўп гапирсанг, шунча кўп хато қилаверасан. Аммо Аллоҳни қанча кўп зикр қилсанг, гуноҳларинг ҳам шунча кўп ўчирилаверади.
Таржима қилинди
Интернет материалларидан тўплаб, таржима қилувчи
Нозимжон Иминжонов
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Мазҳаб – бу умматдир. Уммат эса кўпчилик уламолардан ташкил топган. Бу уламолар ижтиҳод қилишади, таҳқиқ қилишади. Масала бир эмас, кўпчилик томонидан илмий таҳқиқ қилинади. Умматда саноқсиз уламолар бор, саноқсиз китоблар бор. Уламолар қайта-қайта ўзаро баҳслар қилиб, «Фалон масала тўғри», деб хулоса қилишади.
Натижада мукаммал даражада маъсум бўлмасак-да, кучли ишонч ила тўғри йўлда бўламиз. «Маъсум бўлмасак-да», деганимнинг сабаби шуки, биз ҳанафийлар «Сўзимиз юз фоиз тўғри», деб даъво қилмаймиз. Тўқсон саккиз-тўқсон тўққиз фоиз тўғри бўлиши мумкин, хато қилиш эҳтимоли бор. Токи шофеъий мазҳабига ҳам йўл қолсин. Аммо биз бу қадар катта нисбатга фақат Абу Ҳанифанинг ижтиҳоди билан эмас, балки илм ижтиҳоди билан эришдик, катта миқдордаги, жуда кўп уламолар воситасида эришдик. Уламолар масалаларни диққат билан ўрганиб, таҳқиқ қилишади. Шунинг учун бир масалада турли ўлкаларда авлоддан авлодга маълум бир фатвога кўра амал қилиб келинади. Барча уламолар мана шу масалага мувофиқ келади. Натижада суянишнинг энг олий чегарасига чиқиб борилади.
Бу суяниш ниҳоятда қувватли бўлади, иймон келтирадиган даражада аниқ бўлмаса-да, шунга яқин келади. Аҳли суннанинг ўзига хос хусусияти мана шудир. Нима учун бу фиқҳ залолатдаги фиқҳ бўлмайди? Чунки унда хато бўлиш эҳтимоли жуда кам, чунки ундаги ижтиҳод бир кишига тегишли эмаски, унинг аксари хато бўлса... Балки бу нарса илмий мактаб ижтиҳодига, қарорига айланди. Бундай илмий мактабда эса хато қилиш эҳтимоли жуда кам бўлади. Аллоҳ таоло Ўзининг динини илмий мактабларнинг мана шундай тартибли илмлари орқали муҳофаза қилди.
Акс ҳолда Аллоҳ таоло Ўзининг динини Зайд, Амр ёки Юсуфнинг қўлида, яъни бир ёки бир неча кишининг қўлида муҳофаза қилган бўлиб қолар эди. Бу гапга ақл бовар қиладими? Йўқ. Аллоҳ таоло Ўзининг динини кучли, асосли, жуда кўп уламоларни ўз ичига олган қатъий, собит илмлар орқали муҳофаза қилади.
Масалага енгил, юзаки қарайдиган, мутаассиб мактаблар наздидагина мўътабар бўлган Фалончи ёки Пистончининг фатво бериши билан улуғ уламоларнинг ижтиҳоди ва қарорлари орасида қанчалар фарқ бор!
Қуръон ва Суннатни англашни, фаҳмлашни якка шахсларга топшириб қўйиш мумкинми? Йўқ. Қуръон ва Суннатни англашни илмий мактабдан ҳосил бўлган илмларгагина ҳавола қилиш мумкин.
Аҳли суннанинг наздида Қуръон ва Суннатнинг қадрини кўряпсизми?
Аҳли сунна Аллоҳнинг Каломи ва Расулининг Суннатини англаш йўлида дунёдаги энг буюк илмни сафарбар қилишди. Тўрт мазҳабнинг илми дунёдаги энг кенг илмдир. Бу илм сон-саноқсиз уламоларни қамраб олган. Уларнинг вазифаси – Аллоҳ таоло ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ирода қилган нарсани баён қилиб беришдир. Ақоид борасида Аллоҳ ва Расулининг иродасини очиқлаб берадиган мустаҳкам илмлар ишлаб чиқилди. Одоб-ахлоқ борасида ҳам шундай бўлди.
Биз тўғри, нотўғри эмас, балки қатъиян ҳақ, деяётган бу мактаб қаерда-ю, залолат мактаби – енгиллик ва мутаассиблик мактаблари қаерда?!
Ҳақ мактаб Аллоҳнинг Китоби ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Суннатларини ҳурмат қилди. Уни англаш учун керакли барча илмларни ишлаб чиқди. Бу мактабда инсоният тарихидаги энг афзал, энг улуғ уламолар фаолият кўрсатдилар. Улар Аллоҳнинг Китоби ва Расулининг суннатини оламда тенги йўқ илмлар, қоида ва усуллар орқали тафсир қилишди. Бу дунёда фиқҳ қоидаларининг ўхшаши йўқ! Бирон киши уларнинг мақомию ҳисобига ета олмайди. Саҳобалар ҳам, тобеъинлар ҳам барча саъй-ҳаракатларини Аллоҳ ва Расулининг муродига бағишлашди. Шу боис барча илмлар ўз қоидаларига эга бўлиб, мустаҳкам қарор топди. Бизда – Урдунда «Ким қонунларни ўрганмоқчи бўлса, усулул-фиқҳни ўргансин», деган гап бор. Усулул-фиқҳ (фиқҳ қоидалари)ни билсангиз, қонунларни ҳам яхши тушунасиз.
Қонунлар ишлаб чиқилган, лекин ўзларида усул йўқ, шунинг учун усулул-фиқҳни ўрганишга мажбур бўлишади, шунда уларни яхши тушунишади. Тасаввур қилинг, қанча-қанча қоидалар ишлаб чиқилган! Буларнинг барчаси усулдандир.
«Ҳанафий мазҳабига теран нигоҳ» китобидан