06 Июн, 2025, 10 Зулҳижжа, 1446
06 Июн, 2025, 10 Зулҳижжа, 1446
Азизлар, Ислом динимиз поклик дини ҳисобланади. Инсоннинг танаси ҳам, қалби ҳам пок бўлиши лозим. Ибодат олдидан ҳам, таом ейиш олдидан ҳам, меҳмонга бориш олдидан ҳам, хуллас, барча ўринларда покликга тарғиб этилган.
Пок инсоннинг танасидан ёқимсиз ҳид келмайди. Атрофдагилар ҳам уни яхши кўради. Ўша одамнинг ўзи ҳам хушнуд кайфиятда юради. Агар инсон покликка эътибор бермаса, танаси терлаши ва ювилмагани оқибатида зарарли микроблар кўпайиб, ундан ёмон ҳид келиши ва микроблар турли касалликларга сабаб бўлиши мумкин.
Инсоннинг деярли барча аъзоларида турли кўринишда ва катталикда микроблар бўлиб, улар тери, қулоқ, бурун, оғиз, кўз ва бошқа аъзоларда ўрнашиб олади. Агар инсон ўша аъзоларини мунтазам ювиб турса, мазкур микробларнинг кўпидан тезда халос бўлади.
Ушбу суратда инсон терисида доимий яшайдиган бактериялар кўриниб турибди. Улар миллионлаб марта катталаштириб кўрсатадиган электрон микроскопда тасвирга олинган. Булар бактерияларнинг бир тури. Бундан ташқари яна бошқа турдаги бактериялар ҳам бор.
Инсон терисида 500-1000 турдаги бактериялар яшайди. Ажабланарлиси шуки, ҳар бир инсонда ўша инсоннинг ўзига хос бўлган бактериялар ҳам бор экан. Бактериолог ва микробиолог олимларнинг таъкидлашларича, инсоннинг ўзига хос бўлган микроблари унинг руҳий ва физиологик ҳолатига қараб ривожланар ва шаклини ўзгартирар экан.
Агар сиз бир кунда бир неча бор қўлингизни ювсангиз, қўлингиздаги миллионлаб зарарли микроблардан халос бўласиз. Қуйидаги расмда ювилмаган қўлдаги микробларнинг микроскоп орқали олинган суратини кўриб турибсиз.
Шунингдек, бир кунда бир неча марта юзингизни ювсангиз, ундаги миллионлаб хатарли бактериялардан қутуласиз. Бу каби тез-тез ювиш мазкур микроблар сонининг ортишини кескин пасайтиради. Қуйидаги расмда юз ва бошқа аъзолар терисида бўладиган бактерияларнинг микроскопдаги тасвирини кўриб турибсиз.
Соҳа мутахассислари “Албатта, ҳар куни оғиз ва бурунни бир неча марта ювиб туриш кўп сонли микробларнинг йўқолишига ҳамда тери ва нафас олиш органларининг касалланишидан сақланишига ёрдам беради” дейишган. Сиз мана бу расмда оғиз бўшлиғи, хусусан, тилдаги микробларнинг микроскоп орқали кўринишини кўриб турибсиз.
Ҳа, азизлар, бу айтилган гапларга шуни қўшимча қиламизки, таҳорат ва ғусл турли тери-таносил ва оғиз бўшлиғи касалликларининг олдини олишда энг самарали воситадир. Биз мўмин-мусулмонлар ҳар куни бир неча бор таҳорат оламиз. Таҳорат асносида қўлларимизни, юзларимизни, билакларимизни, оёқларимизни, оёқ-қўл бўғимларимизни ҳамда бармоқларимиз орасини ювамиз. Шу сабабли бу каби ноқулайликлар бизни безовта қилмайди.
Динимиз бизни нега покликка буюрганининг ҳикматларидан бирини билиб олдик. Покликнинг ҳали биз билмаган сир-асрорлари, ҳикматлари жуда ҳам кўп. Шунинг учун биз Динимиз кўрсатмаларига амал қилиб яшасак, Аллоҳнинг раҳмати билан бу дунёда ҳам, охиратда ҳам бахт-саодатга эришамиз.
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деган:
إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ
“Албатта, Аллоҳ тавба қилувчиларни севади ва покланувчиларни севади” (Бақара сураси, 222-оят).
Ислом неъматини бергани учун Аллоҳ таолога чексиз ҳамду санолар бўлсин!
Абдуддоим Каҳел мақоласи асосида
Нозимжон Иминжонов тайёрлади
“Арафот” сўзи луғатда – “билиш, таниш” маъноларини билдиради.
Макка шаҳридан 20 км, Минодан 10 км, Муздалифадан эса 6 км, Намира масжидидан 1,5 км узоқликда жойлашган. Узунлиги 11-12 км ва кенглиги 6,5 км бўлган водий. У қаттиқ катта тошлардан иборат. Жанубий томонда 168 та зинаси мавжуд.
Маълумотларга кўра, Одам Ато билан Ҳавво онамиз жаннатдан чиқариб юборилганларидан кейин бир-бирлари билан шу ерда учрашганлар, дейилади.
Бошқа бир ривоятда Жаброил алайҳиссалом Иброҳим алайҳиссаломга ушбу маконда ҳаж амалларини ўргатиб: “Арофта?” (“Ўргандингизми?”) деганларида, Иброҳим алайҳиссалом: “Ҳа”, деганлар. Шундан кейин Арафот деб номланиб қолган.
Арофат тепалигида бир баланд жой борки, у ерни “жабалул роҳма”, яъни “раҳмат тоғи” дейилади. Арафа куни ҳожиларга ёғиладиган беҳисоб раҳмат ва баракалар сабабли “раҳмат тоғи” деб номланади. Ушбу тоғ Илол, Нобит ҳамда Қурийн деб ҳам аталади.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам вафотларидан 93 кун олдин, ҳижратнинг 10 йили Мадинадан ҳажга келиб, арафа куни шу тепаликка чиққанлар ва оқ туяларини чўктириб, унинг устида туриб “Видолашув ваъз”ини айтганлар. Бу жой узоқдан кўриниб туришлиги учун устун шаклида кўтарилиб, оққа бўяб қўйилган.
Арафотда ҳажнинг асосий аркони адо этилади. Арафа куни бомдод намози ўқилгандан сўнг Минодан Арафотга қараб йўлга тушилади. Зилҳижжа ойининг 9-куни, яъни арафа куни ҳожилар шу тепаликка чиқиб, то қуёш ботгунга қадар ибодат билан машғул бўладилар. Арафотда маълум муддат турмаган кишининг ҳажи ҳаж ҳисобланмайди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ҳаж Арафотдир”, деганлар (Имом Термизий ва Насоий ривояти).
Арафотга чиқишдан олдин ғусл қилиб олинса яхши бўлади.
Арафотга чиқишда ва у ерда турганда доим такбир, таҳлил, ҳамд ва талбия (“лаббайка”) айтилади. Арафотда дуолар ижобат бўлади. Шунинг учун ҳожилар кўпроқ дуода, зикрда, тиловатда, илтижода, чин дилдан тазарруда бўлишга интилишлари лозим.
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Дуоларнинг яхшиси – Арафот кунги дуодир”, деганлар (Имом Термизий ривояти).
Арафотда қуйидаги оят нозил бўлган: “Бугун Мен сизлар учун динингизни комил қилдим, Мен сизларга неъматимни тўкис қилиб бердим ва сизлар учун Исломни дин қилиб танладим” (Моида сураси, 3-оят).
Арафотда ва Раҳмат тоғида қуйидаги дуоларни ўқиш тавсия этилади:
“Субҳаналлоҳи ва биҳамдиҳи. Субҳаналлоҳил ъазийм”.
“Лаа илаҳа илла анта. Субҳанака инни кунту миназ-золимийн”.
“Лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳил ъалийил ъазийм”.
“Роббана атина фид-дуня ҳасанатан ва фил ахироти ҳасанатан ва қина ъазабан-нар”.
“Аллоҳумма аслиҳ ли динийаллазий ҳува ъисмати амри ва аслиҳ ли дунйаяллати фиҳа маъаший ва аслиҳ лий ахиротияллати фиҳа маъадий, важъалил ҳайата зийадаталли мин кулли хойрин, важаълил мавта роҳаталли мин кулли шаррин”.
“Аъузу биллаҳи мин жаҳдил балаи ва даркиш-шақои ва суъил қазои ва шатаматил аъдаи”.
Арафотда пешин ва аср намозлари бир азон ва икки иқомат билан қўшиб қаср қилиб ўқилади. Ҳажнинг амири хутба ўқийди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Арафа куни, Аллоҳ бандаларни дўзахдан кўп озод қилганчалик бошқа бирор кун йўқ!” (Имом Муслим ривояти).
Бошқа ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Аллоҳ ҳузурида Арафот кунидан яхшироқ кун йўқ. Аллоҳ таоло дунё осмонига (фаришталарга мақтаниб) ер аҳли билан фахрланиб айтади: “Менинг чанг босган бандаларимга қаранг! Менинг раҳматимдан умидвор бўлиб, барча жойлардан келдилар. Ваҳоланки, улар менинг азобимни кўрмаганлар. Аллоҳ таоло бирор кунда Арафа кунидек бандани дўзахдан озод қиладиган кун йўқ, дейди”.
Аллоҳ таоло ҳажингизни мабрур, саъйингизни машкур ва гуноҳингизни мағфур қилсин!
Даврон НУРМУҲАММАД
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа