Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Саъд келаётган эди, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Мана бу менинг тоғам. Бас, ким менга ўз тоғасини кўрсата олади!», дедилар”.
Термизий ривоят қилган.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу кишини тоғам дейишларига сабаб, маълумки, У зотнинг оналари Омина бинти Ваҳб Бани Заҳра қабиласидан бўлганлар. Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳу ҳам Бану Зуҳра қабиласидан бўлганликлари учун Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам у кишини тоғам деганлар.
Саъд ибн Абу Ваққос розилаллоҳу анҳунинг тўлиқ қисмлари Саъд ибн Молик ибн Уҳайб ибн Абдуманноф ибн Зуҳра ибн Килоб ибн Мурра бўлиб, насаблари Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан Килоб ибн Муррада бирлашади.
Саъд ибн Абу Ваққос розилаллоҳу анҳу биринчи бўлиб исломга кирган кишилардан ҳисобланадилар. У киши бу ҳақда шундай деганлар:
Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Мен Исломга кирган кунимдан аввал биров исломга кирмаган эди. Таъкидки, етти кунгача Исломнинг учдан бири бўлиб тердим»
Бухорий ривот қилган
Саъд ибн Абу Ваққос розилаллоҳу анҳу Исломга қандай кирганлари қуйидагиларни айтадилар: “Исломга киришимдан уч кун илгари тушимда ўзимни қатма-қат зулматларнинг ичида қолганимни кўрдим, унинг тўфони ичида типирчилаб турганимда бирдан менга ой нур сочиб қолди. Мен у томон юрдим. Ўз олдимда ул ойга мендан олдин борганларни кўрдим. Зайд ибн Хориса, Али ибн Абу Толиб ва Абу Бакр сиддиқни кўрдим. Уларга:
«Бу ёққа қачон келдингиз?», дедим.
«Бу соатда», дедилар.
Эрта билан менга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни яширин равишда Исломга даъват қилаётганликларини хабари етди. Шунда Аллоҳ менга яхшиликни ирода қилганини, мени зулматлардан нурга чиқаришини ирода қилганини билдим. Бас, У зот томон шошилиб бордим. Жиёд дарасида учратдим. Намоз ўқиб турган эканлар. Мусулмон бўлдим. Тушимда кўрганлардан бошқа менинг олдимга туша олмаган…”.
Саъд ибн Абу Ваққос розилаллоҳуанҳу Исломга кирганларида у киши ўн етти ёшда эдилар. У киши ёшликларидан бақувват, шижоатли бўлиб ўсиб улғайдилар ва кўплаб фазилат ва бахтларга эга бўлдилар. Жумладан Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга қўриқчи бўлишлик бахтига эришганлар:
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
“Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Мадинага келганларида бир кеча уйқулари қочди ва:
«Саҳобаларимдан бир солиҳ киши мени кечаси қўриқлаганида эди», дедилар.
Биз шундоқ ҳолда турганимизда силоҳнинг шитирлагани эшитилиб қолди. Бас, У зот,
«Ким бу?», дедилар.
«Саъд ибн Абу Ваққос», деди
«Нимага келдинг», дедилар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам
«Кўнглимга Набий соллаллоҳу алайҳи васалам ҳақида ҳавф тушиб, У зотни қўриқлагани келдим», деди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унинг ҳаққига дуо қилиб, сўнгра уйқуга кетдилар”.
Термизий ва Муслим ривоят қилишган.
Аллоҳ таоло Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳу васалламнинг истакларига биноан Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳуни кўнгилларига У зотни қўриқлашликни солиб қўйди. Бу эса Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳуга Аллоҳ таоло томонидан берилган фазилатлардандир. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни кўнгилларини топиб, истакларини бажариб, дуоларини олиш юксак даражадир. Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳу ана шундай кишилардан эдилар.
Кўкалдош ўрта махсус ислом билим юрти 3 курс талабаси Тошматов Каримуллоҳ
Дунё илм-фан ривожида Ислом маърифати ва маданиятининг ўрни беқиёсдир. Кўплаб алломалар ва уламоларнинг маънавий-илмий асарлари ўз давридан ҳозирги вақтгача аҳамиятини йўқотмасдан илм-фан тараққиётига муҳим манба сифатида эътироф этиб келинмоқда. Умумжаҳон эъзозлаган олимлар ва уламолар Боғдод, Дамашқ, Самарканд, Бухоро, Гранада ва Триполи каби шаҳарларда яшаб ижод қилганлар. Улар: Имом Бухорий, Имом Термизий, Имом Доримий, Имом Мотуридий, Маҳмуд Замаҳшарий каби уламолар динимиз ривожига ҳисса қўшган. Аббосийлар давридан бошлаб Триполи шаҳри мана бир неча асрдирки илм-фан маркази бўлиб қолмоқда. Фотимийлар даврида эса Триполи шаҳри пойтахт бўлди. Ҳалифа Ибн Аммор Триполини илм марказига айлантирди ва ўз даврининг энг йирик кутубхоналаридан бири очилди. Манбаларга кўра унда юз минг жилд китоб мавжуд эди. Унинг даврида олимлар, уламолар ва ёзувчилар улуғланган. Уларга ғамхўрлик қилинган ва алоҳида ҳалифа эътирофида бўлишган.
Ҳозирги кунда ҳам Триполида нуфузли халқаро ташкилотлар, университетлар, кутубхоналар ва илмий тадқиқот марказлари фаолият юритиб келмоқда. Шаҳар уламолар, олимлар, тадқиқотчилар ва талабалар билан гавжум. Пойтахтнинг ўзида 100 дан кўп нуфузли университетлар мавжуд. Триполи университети эса ўзида ҳам диний ва дунёвий илмларни жамлагани билан бошқа университетлардан ажралиб туради. Ушбу даргоҳ “200 нуфузли Ислом университетлари” рўйхатига киритилган. Триполи университети 1957 йилда ташкил этилган бўлиб, ҳозирги кунда 70 000 дан ортиқ талабалар бу даргоҳда таълим олиб келишмоқда. У турли йўналишдаги 20 та коллежни бирлаштиради. Исломшунослик, Илоҳият, Фиқҳ, Ҳуқуқшунослик, Тиббиёт, Хорижий тиллар ва Иқтисодиёт каби факультетлардан ташкил топган. Триполи университети динимиз қадриятлари доирасида ривожланишни ва илмий тадқиқотларни қўлловчи таълим муассасасидир. Университетнинг мақсади талабаларга Ислом дини ва ахкомлари асосида илмий ва ахлоқий таълим бериш ва турли дунёвий билимларни ўргатишдир. Триполи университетининг ўзига ҳос жихати шундаки ҳар бир талаба молиявий саводхонлик ва тадбиркорликни ўрганиши шарт. Тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланувчи талабалар университет томонидан рағбатлантирилади.
Исломшунослик йўналиши талабалари ўқув дастури давомида Қурони каримни тўлиқ ёд олиши, шариат асосларини ўрганиши, Ислом тарихи, Ҳадис илми, Мерос тақсимоти, оғзаки ва ёзма нутқ санъати каби фанларни ўзлаштириши талаб қилинади. Исломнинг соф фитратини намойиш этиш, илм олиш ва уни улашиш ушбу йўналиш факультетининг мақсадидир. Адашган оқимлар ва экстремистик қарашдаги гуруҳларни Қурон ва ҳадис орқали эзгу йўлга чорлаш уларнинг вазифасидир.
Триполи университетида 3450 та илмий нашр фаолият кўрсатади. Уларда талабаларнинг илмий ишлари, амалиёт ва тадқиқотлар натижалари келтирилган. Мисол тариқасида, “Ислом таълимини ўрганишда Қуръони Каримнинг таъсири”, Aҳмад Aбдул Салам Aбу Мозириқнинг “Иршод ал-Ҳирон” китоби ҳақида, Шайх Aбу Aбдуллоҳ Муҳаммад бин Aли ал-Хорубийнинг “Риёд ал-Aзҳар” ва “Сирлар хазинаси”нинг лингвистик талқини каби илмий изланишлар ва мақолалар нашрлар орқали кенг оммага бериб борилади.
Шоҳруҳ УБАЙДУЛЛОҲ