28 Ноябр, 2024, 27 Жумадул аввал, 1446
28 Ноябр, 2024, 27 Жумадул аввал, 1446
Ушбу мақолада инсон танасидаги аъзоларнинг ажойиб хусусиятлари ҳақида сўз юритилади. Уларни ўқиб, чиндан ҳам инсон ҳали ўзини тўлиқ ўргана олмаганини англаб етасиз. Ҳар бир расмга мос фикрлар расм остида берилган.
Кўзлар. Бизнинг кўзларимиз ҳеч қачон бургутники сингари ўткирроқ бўлолмайди. Бироқ, инсоннинг кўзлари шу қадар сезгирки, агар Ер бутунлай текис бўлса, биздан 48 километр узоқликдаги ёниб турган чироқни кўришимиз мумкин.
Киндик. Киндигимизда бутун бир экотизим мавжуд. Биз уларни кўра олмаймиз, аммо инсон танасида бактериялар каби триллионлаб кичик организмлар бор. Аниқроқ айтганда, одамнинг киндигида кўплаб бактериялар бор, улар шу қадар кўпки, тропик ўрмон ҳажмидаги экотизимни ташкил қилиши мумкин.
Тери. Теримизнинг ўсиши ҳеч қачон тўхтамайди. Ҳар сонияда 25 миллион янги ҳужайралар ишлаб чиқаришимизни ҳисобга оладиган бўлсак, бизнинг теримиз доим янгиланиб туради. Одамлар умри давомида 18 килограмгача терини йўқотишади.
Тук. Табиатда мутлақо кал одам йўқ. Ҳар бир инсоннинг, шу жумладан аёллар танасининг ҳам ҳар бир квадрат сантиметри тук билан қопланган. Аммо у туклар жуда қисқа, енгил ва нозик бўлгани учун уларнинг аксариятини оддий кўз билан кўриб бўлмайди.
Ўпка. Бизнинг ўпкамизда 1609 км узунликдаги капилляр (майда қон томирлари) мавжуд. Агар ўпкамиздаги 300 000 000 капилляр бошидан охиригача чўзилса, АҚШнинг Сиэтл шаҳридан Сан-Диего шаҳригача ёки тахминан 1609 км чизиқ бўйлаб чўзилиши мумкин.
Ҳужайралар. Бизнинг ҳужайралар ҳеч қачон шакклланишдан тўхтамайди. Ҳужайралар тананинг қурилиш блокларидир. Ҳар сонияда инсон танаси 25 миллион янги ҳужайра ишлаб чиқаради. Таққослаш учун, танамиз ҳар 13 сонияда Қўшма Штатлар аҳолиси сонидан кўпроқ ҳужайра ишлаб чиқаради.
Асаб импулслари. Бизнинг асаб импулсларимиз соатига 402 километр тезликда ҳаракат қилади. Аслида, инсон бирор нарсага тегса ёки танасига игна билан санчилса оғриқ ҳиссини дарҳол сезади. Юқори даражада ривожланган асаб тизимимиз туфайли биз узоқ туришимиз керак бўлган нарсаларга миллисониядан камроқ вақтда жавоб беришимиз мумкин. Асаб импулслари шунчалик тезки, ташқи таъсирлардан келадиган сигналлар мияга соатига ўртача 402 километр тезликда келади.
Инсондаги сезги. Бизда бештадан ортиқ сезги бор. Одамлар бешта сезгига эга. Шунингдек, мувозанат, ҳарорат, оғриқ ва вақт каби 10 та муҳим ҳис-туйғулар мавжуд. Бундан ташқари яна бақириш, ташналик ва тўлиқлик (тўкислик) ҳислари ҳам бор.
Порлаймиз. Биз қоронғуда нур таратамиз. Денгиз жониворлари сингари, одамлар ҳам табиий равишда биолюминесцентдир. Биолюминесценсия – юнонча сўз бўлиб, “тирик организмларнинг кучсиз нур ҳосил қилиш хусусияти” деган маънони ифода қилади. Бироқ, биз чиқарадиган нур жуда заифдир. Шу сабабли бизнинг кўзимиз уни ажратиб ололмайди.
Кўз ёши. Кўз ёшларимиз ҳис-туйғуларимизни сезади. Одамлар нима сабабдан йиғлаётганларига қараб тузилиши турлича бўлган кўз ёшларини ишлаб чиқарадилар. Қайғу, айбдорлик ёки бахт каби ҳис-туйғулар кўз ёшларнинг молекуляр тузилишида кескин ўзгаришларга олиб келади. Кўз ёшлари, худди қор парчалари каби, молекуляр тузилиши жиҳатидан бири иккинчисига ўхшамайди.
Инсон мияси. Бизнинг миямиз асосан сувдан иборат. Миямизда оз миқдорда гўшт ва тўқима мавжуд. Қолган 80 фоизи сувдан иборатдир. Дарҳақиқат, инсон танасининг кўп қисми сувдан иборат.
Акса уриш. Бизнинг акса уришимиз шамолдан ҳам кучли. Инсоннинг акса уриши амалий функцияга эга. Бу жараён бурун бўшлиғи ва томоқни ҳар қандай тўсиқдан тозалайди. Аксириш кучи шунчалик каттаки, у соатига 160 километр тезликдан ошади.
ДНК (Тирик организмларда ирсий белгиларни сақлаш ва наслдан наслга ўтказиш вазифасини бажаради). Инсон ДНКси жуда аниқ бўлиб, кичик ўзгариш ҳам сизни бутунлай янги қиёфага айлантириши мумкин.
Мия. Миямиз оғриқни сезмайди. Мия тананинг бошқа қисмларидаги оғриқ ҳиссини сезиши ва уни қайта ишлаши мумкин. Аммо миянинг ўзи оғриқни ҳис қила олмайди. Сизнинг қўлларингиз, оёқларингиз ва танангизнинг бошқа қисмларида мавжуд бўлган оғриқ сезгиси мияда йўқ.
Инсон бўйи. Бизнинг танамизда ҳар куни ўзгариш ва ўсиш тўхтамайди. Инсон тана аъзолари, бўйи туни билан ўсади. Одамлар кечқурунга нисбатан эрталаб 1 сантиметр баландроқ бўладилар. Кун давомида умуртқа дискида қисқариш бошланади ва кечга бориб танамиз қисқаради.
Атомлар. Коинотдаги юлдузлар сонига қараганда инсон танасида кўпроқ атом мавжуд. Барча моддалар молекулалардан ташкил топган ва молекулалар атомлардан иборат. Катта ёшдаги кишилар 7 октиллион атомдан иборат. 7 октиллион – 7 сонидан кейин 27 та нол (7 000 000 000 000 000 000 000 000 000) бўлади деганидир. Бу эса коинотдаги юлдузлар сонидан икки баробар кўпдир.
Суяклар. Суякларимиз гранит каби қаттиқдир. Биз суякларни заиф деб ўйлаймиз. Бироқ, суяклар гранит каби қаттиқ, кучлидир. Мисол учун гугурт қутиси катталигидаги суяк қисми 8 тонна оғирликни кўтариб туриши мумкин.
Юрак. Бизнинг юракларимиз танамиздаги бошқа мускулли аъзолардан кучлироқдир. Инсоннинг юраги кунига 24 соат ва хафтасига 7 кун давомида танамиздаги томирлар орқали қонни тинимсиз равишда ўтказиб туриши учун кучли бўлиши керак. Юрак мускуллари шу қадар кучлики, у қонни 9 метр узоқликка отадиган даражада босим ҳосил қилиши мумкин.
Ҳа, азизлар, инсон ана шундай мавжудотдир. Унинг тана аъзолари, уларнинг ишлаш жараёнлари, имкониятлари ҳали тўлиқ ўрганилмаган. Уларнинг ҳар биридаги мукаммаллик, аниқ тартиб-интизом уни Буюк Холиқ томонидан яратилганини кўрсатади. Биз ўзимизнинг тузилишимиз ҳақида кўпроқ тафаккур қилиб кўришимиз керак. Ихлос билан ўрганган одам унда Аллоҳнинг борлигига, бирлигига далолат қилувчи кўплаб белгиларни, аломатларни топади.
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган:
وَفِي الْأَرْضِ آيَاتٌ لِّلْمُوقِنِينَ وَفِي أَنفُسِكُمْ أَفَلَا تُبْصِرُونَ
“Ва ер юзида чуқур ишонувчилар учун белгилар бордир. Ва ўзларингизда ҳам. Ёки кўрмаяпсизларми?!” (Зарият сураси, 20-21-оятлар).
Интернет маълумотлари асосида
Нозимжон Иминжонов тайёрлади
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Кўпчиликгимиз узоқ вақт соғлом бўлиб юриш учун дорихоналардан “мўъжизавий таблетка” сотиб олишга кўплаб пул сарфлаймиз. Бу дорилар иммунитетимизни кучли қилишини ва яқинларимизни томоқ оғриғи, бронхит, гриппнинг ҳар қандай турлари ва бошқа касалликлардан ҳимоя қилади деган ишончдамиз.
Лекин, бугунги кунда фармацевтика саноати қанчалик муваффақиятларга эришган бўлишидан қатъи назар, мустаҳкам иммунитетга эга бўлиш учун уларнинг ўзи етарли эмас десак муболаға бўлмайди. Албатта, дори-дармоннинг инсон саломатлиги учун аҳамияти катта эканлигини инкор қилиб бўлмайди.
Соғлом организмли бўлиш учун дорихоналар билан бирга динимизда тарғиб қилинган, инсон саломатлигига фойдали бўлган табиий ўсимлик ва маҳсулотларга мурожаат қилиш ҳам самаралидир. Бу маҳсулотлар иммунитет тизимини ҳимоя қилишда мустаҳкам девор вазифасини ўтайди.
Ҳар бир мусулмон қиладиган кундалик ибодатлар нафақат савоб, балки саломатлик калити ҳамдир. Таҳоратнинг юрак-қон томир тизими учун фойдали эканлиги ва бундан ташқари, у рефлексологик усулларни ўзида мужассам этгани олимлар томонидан исботланганига анча йиллар бўлди. Совуқ сув билан таҳоратда юз-қўлни ювиш танани мукаммал даражада чиниқтиради. Оғиз ва бурунни мунтазам ювиш инфекцияларнинг ривожланишига тўсқинлик қилади. Умуман олганда, ҳаммаси оддий, таҳорат қилинг ва соғлом бўлинг!
Занжабил антибактериал, яллиғланиш ва микробларга қарши, антисептик, бактерицид хусусиятлари билан машҳур. Занжабил уйимизда доимо, айниқса куз ва қиш мавсумида бўлиши керак бўлган маҳсулотдир. Бу аччиқ илдиз соғлиқ учун C, Б витаминларига бой ва инсон организмидаги зарарланган ҳужайраларни даволаш ва янгилаш қобилиятига эга бўлган ретинол моддасини ўз ичига олади. Асал занжабилнинг фойдали хусусиятларини мукаммал равишда тўлдиради.
Қуръони каримда зикр қилинган шифобахш егуликлардан бири асалдир. У иммунитетимиз учун ажралмас маҳсулотдир. Эътибор берсак, инсон қони ва асалнинг кимёвий таркиби жуда ҳам ўхшаш. Инсон қони 24 микроэлементни ўз ичига олади, табиий асали эса 22 тани.
Танани иссиқ тутиш, совуқдан ҳимоя қилиш учун табиий асалнинг ёнғоқ билан аралашмаси самаралидир.
Қора седана кучли табиий иммуномодулятор бўлиб, у организмга табиий ва юмшоқ таъсир кўрсатади. Ўсимликнинг фаол моддаси тимокинон бўлиб, тана иммунитет мудофаасини таъминлайди ва касалликларга чидамлилигини оширишда катта рол ўйнайди.
Тананинг ҳимоя хусусиятларини рағбатлантириш учун қора седана ёғини эрталаб оч қоринга, тушликда овқатдан бир соат олдин ва кечқурун ётишдан олдин ичиш тавсия этилади. Катталар учун 1 ош қошиқ меъёр ҳисобланади.
Табиблар, агар одамлар ҳелбанинг қанчалик фойдаси борлигини билганда эди, уни олтин нархига сотиб олишарди, дейишган. Олимларнинг саъй-ҳаракатлари туфайли бу ажойиб ўсимликнинг фойдалари ҳақида жуда кўп маълумот айтилган, лекин негадир кўпчилик неча асрлардан буён фойдаланиб келинаётган уруғларга соғлиқни тиклаш учун эътибор бермай қўйдилар.
Шундай қилиб, ҳелба уруғлари шамоллаш, иситма ва вирусли инфекцияларнинг оқибатларидан халос бўлишга ёрдам беради. Юмшатувчи хусусиятлари туфайли бу ўсимлик шамоллашни даволашда, яллиғланишга қарши ва экспекторан сифатида ишлатилади. Бу балғамни юмшатиш ва эритиш ва лимфа тизими орқали токсинларни олиб ташлашга кўмаклашади. Шунинг учун ярим литр сувга бир ош қошиқ ҳелба уруғи солиб ичилса, шамоллашни даволайди. Бундан ташқари, қўшимча витаминлаш таъсирини таъминлаш учун кўпинча ичимликка клюква ёки лимон шарбати қўшилади.
Мақолада баён қилинган маҳсулотлар соғлиқни мустаҳкамлаш учун самарали ҳисобланади. Шифобахш маҳсулотларни истеъмол қилиш билан бирга фаол ҳаёт тарзини олиб бориш, меъёрида овқатланиш ва ибодатларни кўпайтириш ҳам керак.
Пўлатхон Каттаев,
ТИИ Ҳадис ва ислом тарихи фанлари кафедраси катта ўқитувчиси.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 