27 Сентябр, 2024, 24 Рабиъул аввал, 1446
27 Сентябр, 2024, 24 Рабиъул аввал, 1446
Маълумки, ҳар йили анъанавий тарзда Ўзбекистон мусулмонлари идораси тизимида фаолият кўрсатиб бораётган имом-хатиблар ўртасида “Йил имоми” кўрик танлови ўтказиб келинар эди. Жорий йилдан эса мазкур танлов “Энг маърифатли имом” номи остида янги Низом асосисида ўтказиб келинмоқда.
Танловнинг мақсади – бугунги тараққиёт талабларига жавоб берадиган, кучли илмий салоҳиятга эга, ташаббускор, илғор фикрли, замонавий ахборот технологияларидан етарлича фойдалана оладиган ва кенг халқ оммасига ўз фикрини етказиб бера оладиган, иқтидорли, фаол имом-хатибларни аниқлашдир.
Уч босқичда ўтказилиши режалаштирилган танловнинг биринчи шаҳар-туман босқичида ғолибликни эгаллаган иштирокчилар 10 октябрь куни Қувасой шаҳридаги “Ислом” жомеъ масжидида вилоят босқичида иштирок этдилар.
Вилоят босқичини тантанали равишда очиб берган вилоят бош имом-хатиби Салимжон қори Қодиров:
- Бу йилги танлов ҳар йилгидан ўзгача тарзда ўтказилмоқда. Бу эса юртимизда диний-маърифий соҳага, хусусан, илм аҳлига кўрсатилаётган эътибор намунасидир. Шунингдек, барча имом-хатиблар, имом-ноиблари, ҳатто муаззин ва қоровуллар ҳам ўз устида мунтазам иш олиб бориши керак дегани. Зеро бугунги тадбирда ғолиблар қатори масжидларда жонкуярлик билан хизмат қилиб келаётган бир гуруҳ ходимлар ҳам тақдирланади, - дея барча иштирокчиларга омад ва муваффақиятлар тилади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси бўлим мудири Исломиддин Зуҳриддинов ҳам танлов кузатиб борар экан:
- Ҳақиқатан мазкур танловга Фарғона вилоятида катта тайёргарлик кўрилганини таъкидлади. Бугунги имкониятдан фойдаланиб, ҳар бир имом-хатиб ўз билим ва салоҳияти, дин ривожи ва халқ фаровонлиги йўлида олиб боражак хизматлари ила ана шундай эътибор ва эътирофга муносиб бўлмоққа интилиши керак”, - дея қайд этди.
Қуръон тиловати билан бошланган танловда иштирокчиларнинг чиқишлари ҳакамлар ҳайъати томонидан баҳоланиб борилди ҳамда танлов сўнгида натижалар эълон қилинди:
“Энг маърифатли имом – 2018” танловининг Фарғона вилоят босқичи ғолиблари:
I-ўрин: Абдувоҳид Аҳмадалиев (Марғилон шаҳридаги “Худоёрҳожи” масжиди имом-ноиби)
II-ўрин: Абдужаббор Мадраҳимов (Тошлоқ туманидаги “Абу Ҳанифа” масжиди имом-ноиб)
II-ўрин: Давронбек Усмонов (Фарғона тумани “Ҳувайдо” масжиди имом-хатиби)
III-ўрин: Жалолиддин Маматқулов (Учкўприк туман “Шоҳ муқаддам” масжиди имом-хатиби)
III-ўрин: Шерзод Аҳмедов (Данғара тумани “Муҳаммадсаййидхўжа” масжиди имом-хатиби)
Танлов якунида Ўзбекистон мусулмонлари идораси вилоят вакиллиги томонидан барча ғолибларга диплом ва эсдалик совғалари тақдим этилди.
Масжид ходимлари фаолиятини янада жонлантириш, ўз ишларига янада кўп меҳр билан ёндошиб, улар бажараётган иш самарадорлигини ошириш мақсадида танловга ҳамоҳанг равишда турли номинациялар бўйича мукофотлар топширилди:
"Энг тарғиботчи имом"
- Абдумажид домла Исақов (Қўқон шаҳар бош имом хатиби)
“Энг кўп обуна уюштирган имом”
- Аҳмедов Соҳибжон (Бағдод тумани бош имом-хатиби)
“Энг кўп мақола нашр этган имом”
- Жалилов Раҳматилло (Қўштепа тумани бош имом-хатиби)
“Энг обод масжид”
- Қувасой шаҳар Аҳмадали бобо масжиди (масжид имом-хатиби Абдужамилов Аслиддин)
"Энг тарғиботчи имом"
- Абдумажид домла Исақов (Қўқон шаҳар бош имом хатиби)
“Энг таъсирли ижодий иш”
- Раҳматулло Файзуллаев (Марғилон шаҳар “Робияҳожи она” масжиди имом-хатиби, “Марғилон алломалари” рукни остида чоп этилаётган адабиётлари учун)
“Энг хушовоз муаззин”
- Мираҳмедов Адахамжон (Олтиариқ туман “Шоҳ Толиб” масжиди муаззини)
“Энг ишбилармон мутавалли”
- Мамасаидхонов Салоҳиддин (Риштон тумани Ҳўжа илғор масжиди мутаваллиси)
“Энг миришкор боғбон”
- Аҳмадалиев Мансуржон (Бешариқ тумани Умар ибн Абдулазиз масжиди боғбони)
“Энг намунали таҳоратхона”
- Фарғона шаҳар “Тоййиба” масжиди таҳоратхонаси (масжид имом-хатиби Бахрамов Азизхон)
“Энг замонавий қоровулхона”
– Марғилон шаҳар «Ширмонпазлик» масжиди қоровулхонаси (масжид имом-хатиби Тошхўжаев Фазлуллоҳ)
“Энг бой кутубхона”
- Қўқон шаҳар “Шайхул-ислом” масжиди кутубхонаси (масжид имом-хатиби Фазлиддин Салимов)
Шунингдек, Ўзбекистон, Учкўприк, Данғара, Фурқат, Бувайда, Тошлоқ, Қува, Фарғона, Ёзёвон туманлари имом-хатиблари вилоят вакилликнинг ташаккурномалари билан тақдирландилар.
Фарғона вилоят вакиллик матбуот хизмати │ fargonaziyo.uz
Маълумки, дунёдаги мусулмонларнинг аксарияти, жумладан, Ўрта Осиё мусулмонлари ва бизнинг юртдошлар ҳам Қуръон ва ҳадисдаги ақидавий масалаларни тушунишда Аҳли сунна вал жамоанинг Мотуридий ақидасига амал қилиб келмоқда.
Имом Мотуридий Аҳли сунна вал жамоа ақидасини шарҳлаш ва ёритиб беришда муҳим роль ўйнаган атоқли исломий шахсиятлардан бири ҳисобланади.
Имом Мотуридий номи билан машҳур бўлган бу улуғ алломанинг тўлиқ исмлари Муҳаммад ибн Муҳаммад ибн Маҳмуд Абу Мансур Мотуридий Самарқандий Ансорийдир.
Имом Мотуридий Ислом оламида турли ўзгаришлар авж олиб турган, хусусан, ҳар хил ақийдавий фирқалар ўзаро тортишиб турган бир пайтда яшаб, илм-маърифатли бўлдилар.
Имом Мотуридий тафсир, ақида ва фиқҳ фанларига оид бир қанча китоблар ёзиб, улкан илмий мерос қолдирган.
Ислом тарихидан маълумки, 3-4 ҳижрий асрлардан турли эътиқодий тоифалар ривожланиб, ботил ақидавий фирқалар мусулмон умматини тафриқага сола бошлади. “Сен кофирсан”, “сен мунофиқсан” қабилидаги даъволар кўпайган ўша даврда Имом Мотуридий бизнинг диёрларда етишиб чиқиб саҳобалар, тобеъинлар ва замондошлари: таба тобеъинларнинг соғлом ақидаларини жамлаб, шарҳладилар ва Аҳли сунна ақидасини ҳимоя қилиб, керакли ўринларда раддиялар бердилар, адашганларни тўғри йўлга қайтардилар.
Кейинчалик у кишига эргашганлар Мотуридия ақидавий йўналиши деб атала бошлади. Баъзи жоҳил тоифалар даъво қилгани каби Имом Мотуридий янги дин ёки янги ақида олиб келмаганлар. Балки турли фирқалар томонидан Аҳли сунна вал жамоа ақидасини бузиб талқин қилиш бошланганда Пайғамбаримиз ва саҳобаи киромлар тутган йўл қайси экани шарҳлаб билдирилган. Шу тариқа Мотуридий ҳанафий мазҳаби асосчиси Абу Ҳанифанинг таълимотига суянган ҳолда, ўзига хос калом мактабини яратди.
Аҳамиятли жиҳати, Мотуридия ақидаси Қуръон, ҳадис ва ақл-идрок, мантиқ ва ҳақиқатга яқин экани билан бошқа таълимотлардан ажралиб туради. Имом Мотуридий ўз таълимотида Исломда ўта муҳим бўлган бағрикенглик, мўътадиллик ва инсонийликни тарғиб қилади.
Шуни таъкидлаш жоизки, Мотуридия ақидаси асослари Аҳли сунна вал жамоа ақидасининг асл ўзаги экани барча олимлар томонидан бирдек эътироф этилган.
Ислом оламидаги юксак хизматлари учун Имом Мотуридийга мусулмонлар томонидан олий унвонлар берилган. Жумладан, ўрта асрларда турли фирқа ва тоифалар ўзларининг бузғунчилик ҳаракатлари билан аҳли сунна вал жамоа мазҳабига таҳдид солганида унинг ҳимоясига тургани учун “Мусаҳҳиҳу ақийдата аҳлис-сунна”, яъни “Аҳли сунна ақидасини тўғриловчи” унвон берилган.
Бундан ташқари, Мотуридийни улуғлаб “Имом ал-ҳуда” (Ҳидоят йўли имоми) ва “Имом ал-мутакаллимин” (Мутакаллимлар имоми) каби номлар билан ҳам атаганлар.
Дарҳақиқат, Имом Мотуридий нафақат Марказий Осиёда, балки бутун Ислом оламида ўзининг муносиб ўрнига эга бўлган диний арбоблардан ҳисобланади.
Имом Мотуридийнинг ислом умматига қилган энг катта хизмати, Ислом умматини яна қайтадан жамлаш, Аҳли сунна вал жамоа эътиқоди атрофида бирлаштириш бўлди. Бугунги кунимизда ҳам ўтмишдаги каби ислом умматида бўлиниш, фирқаланиш, ўзгани куфр ва нифоқда айблаш борган сари кўпайиб бормоқда.
Баъзи бир адашган оқимлар томонидан қўштирноқ ичидаги “фатволар” инсонларни ислом маърифатидан узоқлаштиришга сабаб бўлмоқда. Айниқса, уларнинг “жиҳод”, “байъат”, “такфир”, “бемазҳаблик”, “ҳижрат” каби масалалардаги асоссиз “фатволари” ноҳақ қон тўкилишига олиб бормоқда ва инсонларнинг кафолатланган ҳуқуқларига раҳна солинишига сабаб бўлмоқда.
Бугун биз ҳам ўтмиш мужтаҳид зотларнинг илмий меросини чуқур ўрганишимиз ҳамда унинг инсонпарварлик ғояларини кенг мусулмонлар оммасига тарғиб этишимиз, униб, ўсиб келаётган ёшларимиз тафаккурини ақоид масаласида Имом Мотуридий каби улуғ алломаларимиз маънавий мероси негизида тўғри шакллантириш лозим.
Бинобарин, Имом Мотуридий илмий мероси бугунги кун учун ҳам катта амалий аҳамият касб этиб, ақидавий адашган баъзи бузғунчи гуруҳларни фош этишда муносиб ҳиссасини қўшиши, шубҳасиз.
Ўткирбек СОБИРОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Бош мутахассиси
“Шарҳу ақоиди Насафия” асарини ўзбек тилига илмий-изоҳли таржимаси ҳамда
унинг андроид ва мультимедиа дастурларини тайёрлаш бўйича лойиҳа аъзоси
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 