Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Мусулмонга қай бир мусибат: ҳорғинликми, беморликми, ташвишми, маҳзунликми, озорми, ғам-ғуссами, ҳаттоки тикан киришми етадиган бўлса, албатта, Аллоҳ улар ила унинг хатоларини (гуноҳларини) кафорат қилади», дедилар».
Демак, мусулмон киши катта-ю кичик мусибатларга, оғир беморликларга ҳам, тикон киришига ҳам сабр қилмоғи лозим бўлар экан.
Оиша розияллоҳу анҳонинг ҳузурларига у киши Минода турганларида қурайшлик ёшлар кулиб кириб келди. Бас, у киши:
«Сизларни нима кулдирмоқда?» дедилар.
«Фалончи чодирнинг ипига қоқилиб, йиқилиб бўйни синишига ва кўзи чиқишига сал қолди», дедилар.
«Кулманглар! Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг, “Қай бир мусулмонга тикан кирса ёки ундан ортиқ нарса етса, албатта, унга бир даража ёзилур ва бир хатоси ўчирилур, деганларини эшитганман», дедилар Оиша онамиз.
Эътибор берайлик, ҳадиси шарифда айтилишича, ана шундай ҳолга тушган одамга Аллоҳ таоло катта марҳамат кўрсатар экан. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам ундай киши ҳақида: “Қай бир мусулмонга тикан кирса ёки ундан ортиқ нарса етса, албатта, унга бир даража ёзилур ва бир хатоси ўчирилур”, демоқдалар.
Қандай қилиб Аллоҳ таолонинг улкан марҳаматига сазовор бўлиб турган инсон устидан уни масхара қилиб кулиш мумкин!? Ҳар биримиз бу масалада жуда ҳам эҳтиёт бўлмоғимиз лозим.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам:
“Аллоҳ кимга яхшиликни ирода қилса, уни синовга учратур”, дедилар”.
Ана ўшандек синовларнинг бири беморликдир. Демак, беморликка мубтало бўлган мусулмон инсон ўзига ориз бўлган хасталикни Аллоҳ таолодан ўзига нисбатан синов деб билмоғи лозим ва сабр қилиб, Аллоҳ таолонинг Ўзидан шифо сўрамоғи керак. Мўмин-мусулмон одам ўзига беморлик етганда сабрсизлик қилиш ўрнига, сабр қилиб, хасталикни Аллоҳ таоло берадиган яхшиликдан олдинги синов деб билмоғи лозим. Агар ўша синовдан яхши ўтса, унга яхшилик ато қилинади. Мабодо, Аллоҳ кўрсатмасин, синовдан ўта олмаса, ўзидан кўрсин.
Оиша розияллоҳу анҳо айтадилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан кўра шиддатлироқ беморликка учрайдиган бирор кишини кўрмадим”.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг Аллоҳ таоло ҳузуридаги мақомлари улуғ бўлганидан ҳам у зотга дарднинг шиддатлиси келар эди. Бирор мусулмон банда хасталикка чалинса, нима учун ҳадеб бемор бўлаверар эканман, бошқалар соппа-соғ юрибди-ку, қабилидаги гап-сўзларга бормай Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг беморликка учрашларини кўз олдига келтирмоғи лозим. Беморликка учраш Аллоҳ таолонинг азобига учраш дегани эмас экан, балки баъзи вақтларда, хусусан, мўмин-мусулмон, тақводор одамлар учун беморлик даражаларининг кўтарилиши учун хизмат қилиши ҳам мумкин экан.
Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам Умму Соибнинг ҳузурига кирдилар ва:
“Эй Умму Соиб, сенга нима бўлди, қалтираяпсан? ” дедилар.
“Иситма! Аллоҳ уни баракасиз қилсин!” деди у.
“Иситмани қарғама. У одам боласининг хатоларини худди босқон темирнинг зангини кетказганидек кетказур”, дедилар у зот”.
Ушбу ҳадиси шарифдан бир неча муҳим масалаларни ўрганиб оламиз.
Аввало, эркак киши бемор бўлиб ётган аёл кишини кўргани бориши мумкинлиги. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг Умму Соиб онани кўргани борганлари шунга далолат қилади.
Иккинчидан мўмин-мусулмон одам ўзига етган беморликни сўкмаслиги кераклиги.
Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам беморликдан қийналаётган бир кишини кўргани бордилар ва унга: “Хурсанд бўл! Аллоҳ бу менинг оловимдир, уни гуноҳкор бандамга дўзахдаги насибаси ўрнига берурман, деюр”, дедилар.
Бу ҳадиси шариф беморликка сабр қилишнинг кўплаб фойдаларидан яна бирини баён қилмоқда. Унда бу дунёда тортган дард, агар банда дардни сабр ила, Аллоҳ таолонинг ҳукмига рози бўлиб, шариатга хилоф қилмай бошдан кечирса, охиратда бўладиган азоб ўрнига ўтиши мумкинлиги баён қилинмоқда.
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг:
“Албатта, Аллоҳ таоло, қачонки бандамни икки суюклиси ила мубтало қилганимда у сабр қилса, иккисининг эвазига унга жаннатни берурман, деюр”, деганларини эшитдим”.
Бу ҳадиси шарифдаги “икки суюклиси” дан мурод икки кўзидир.
Албатта, икки кўзидан ажраш ёки умуман икки кўзи кўрмайдиган бўлиб туғилиш ҳар қандай банда учун оғир мусибат. Шунинг учун ҳам бу оғир мусибатга сабр қилган бандага улкан мукофот – жаннат ваъда қилинмоқда.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
“Қорин хасталиги ила ўлган шаҳиддир, вабода ўлган шаҳиддир”, дедилар”.
Беморликларга сабр қилган мўмин-мусулмон бандага бир неча хил мукофотлар ваъда қилинмоқда.
гуноҳларнинг ювилиши;
даражаларнинг кўтарилиши;
хатоларнинг ўчирилиши;
Аллоҳ таоло яхшиликни ирода қилиши;
дарднинг оғирлигига қараб ажрнинг кўпайиб бориши;
дард чекиб, сабр қилиб тузалган одам гуноҳлардан пок бўлиши;
тортилган дард охират азоби ўрнига ўтиши;
Оғир дардга сабр қилган банданинг жаннатга киришига сабаб бўлиши.
Бу ерда зинҳор ва зинҳор савоб бўлар экан деб ўзига хасталик тилаш ёки хасталикка олиб борадиган ишни қилиш, қасддан даволанмай юриш мутлақо мумкин эмас.
Хўжаобод туманидаги “Етти чинор” жоме масжиди имом ноиби Муҳаммад Қуддус Абдулманнон манбалар асосида тайёрлади.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Шаҳодат ортиқ гапирмади. Бу вазиятда на гапирган ғолиб ва на жим турган. Чунки айтилмаса ҳам, эслатилмаса ҳам маълум ҳолатлар бор. 15 йиллик оила учун йўқчилик янгилик эмас. Рўзғорга у керак, бу кам. Энди бутладинг, десанг маиший тўловлар мўралаб туради. Аранг қутилдим десанг, кимдир касал бўлиб, дори-дармон ойликнинг шўрини қуритади. Мактабга пул, боғчага тўловни кечиктирмай етказилади. Мабодо, кимдир туғилиб, яна кимдир тўй қилса, ўша ой рўза тутишга тўғри келиб қолади. Кундалик бензинни умуман истисно қилиб бўлмайди. Нон ейишмаса ҳам, машинани оч қолдириш “гуноҳ”! Машинасиз киракашлик касод бўлади. Оиланинг асосий таъминот жабҳаси шикастланади. Шаҳодатнинг сиртқи ўқишининг контракти мутлақо оила харажатларига киритилмаган. Уни тўлаш тугул, ўйлаш одамни азоблайди-ку… Хуллас, бировдан олдин-бировдан кейин.
Шукр-ки, Шаҳодат Худо тавфиқ ва фаросат билан сийлаган аёллардан. Борига шукр, камига сабр қилади. Эртасига бир тишлам нони қолмаса ҳам, дуо ва таваккулни хаёлан қозонга солиб, эринмай қайнатади. Шира тортиб кетгунча қайнатади-да, намаги учун икки қатра кўз ёшни ҳам канда қилмайди. Бу “мазали таом” таъмини бойлар, ўзига тўқлар қидириб топа олмайдилар. Бунақа кўз ёшлар ва дуоларга қоришган “хаёлий таомлар”ни синиқ қалб соҳиблари қойиллатадилар-да!
Одатий кунлардан бири эди. Шаҳодат ҳамёнига қаради. 50 минг сўм пули қолибди. Ойликкача ҳали анча бор. Қарзларига берай деса, урвоқ ҳам бўлмайди. Қачондан бери кўнглидан бир гап ўтади: “Мана, неча йилдан бери бўлак яшаймиз. Ўзингдан орттириб, бировга эҳсон қилишга қурбинг етмайди. Лекин эҳсон қилиш учун бой бўлиш шарт эмас-ку, тўғрими? Озгина нарса ҳам катта ажр олиб келиши мумкин. Қулоғимга чалинганди, яқин кунларда қайнота отажоним қозон кабобми, тўй ошими, нимадир тансиқ таом истаб тургандилар-да… Шу бор 50 минг сўмимни ўғилларига берсам, бирор яхши таом олиб борсалар-у, шу жума адажонни дуоларини олсак. Рўзғор бу 50 билан на камайиб, на кўпайиб қолмайди. Дуо тагида қолармидик…”. Каллага яхши фикр келганда иккиланмай, отни қамчилади-да, ишга кетишаётганда турмуш ўртоғига ўша охирги 50 мингни чиқариб, “кичик эҳсонча” қилишини илтимос қилди. Бурҳон, севинди оқила аёлидан. Ҳам куюнди қўли калталигидан. Ҳа, майли, шунисига ҳам шукр, кўп шукр.
Шаҳодат ўша 50 мингни берганидан бирам севинди, бирам осмонларда учди-е. Худди осмон ҳам кулиб, дов-дарахтлар қарсак чалгандай бўлди. Ахир ўзи муҳтож, эҳсон олишга энг ҳақли бўлганинг бир ҳолатда, эҳсон қила олиш нақадар бахт! Яна ота-онангга-я.
Бу кўтаринкилик Шаҳодатнинг ишида ҳам давом этди. Компьютерида ҳисоб-китобини зоҳиран хотиржам кўриниб бажарса-да, руҳи танасига сиғмай яйраб кетарди.
Хонаси эшиги тақиллади. Уни сўрашди. Дарров ишлаётган ҳисоботини сақлаб қўйди-да, ташқарига чиқди. Бошқа бўлимдаги ҳамкасби экан. Уни кўриб яна хурсанд бўлди. Ораларида самимий дўстлик, бирдамлик бор. Жума куни тўғри уни келиб йўқлаб турибди. Ҳамкасби Шаҳодатни ортиқча вақтини олмади. Қўлини унинг қўлларига қўйди ва буклади. Очма ва қайтарма дегани бу. “Илтимос, буни олинг. Ёки сизга, ё бўлмаса бошқа қизга беришим керак эди. Аллоҳ мени тўғри хонангизга бошлади. Сизга келавердим. Бу сизга бериб юборилган эҳсон. Биласиз, контрактингиз бор. Шуни тўлаш учун, иншааллоҳ етади”, деди-да, тезда ўз бўлими томон юриб кетди. Шаҳодат тўсатдан содир бўлган бу ишдан раҳмат, дейишга ҳам улгурмади. Букланган қўлларини очди: 500 $ экан. Ҳақиқатда контракти учун шунча пул керак эди. Тўлаш учун нима қилишини, кимдан қарз олишини билмай гирён юрган эди. Ажабо, буниси қизиқ бўлди-ку. Эрталабдан охирги 50 мингини эҳсон қилувди. Кўп вақт ўтиб улгурмасидан, ўзига юз баробар бўлиб қайтиб турибди-я! “Ё, Робб, шукр, кўп шукр. Эҳсонга илҳомлантирганинг учун. Бизни ҳам, уларни ҳам, етказувчини ҳам. Сен шундай Зотсан-ки, яхшилик ва карамда ҳеч кимни ўзингдан ўздирмайсан. Мен раҳматинг қаршисида маст, қудратинг олдида лолман”, дея икки яноғи ҳўл бўлди. Ич-ичидан берганни ҳам, етказганни ҳам дуо қилди. Уларни ота-оналарини алоҳида эслади…
Бундай воқеалар ҳаётимизда ҳар қадамда учраб туради. Қаҳрамонларни эҳтимол сиз ҳам танирсиз. Гоҳо олувчи, гоҳо берувчи, гоҳо курьер қиёфасида намоён бўласиз. Беринг, кам деб ҳисобламанг. Беролмасангиз берувчиларни йўллаб қўйинг. Сиз билган муҳтожларни улар билмаслиги мумкин. Аллоҳ таоло наздида эҳсонни катта-кичиги бўлмайди. Ахир 50 мингни танлармидингиз ёки 500 $ !?
ТИИ “Ҳадис ва Ислом тарихи фанлари” кафедраси
катта ўқитувчиси Н.Саидакбарова