Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
23 Декабр, 2024   |   22 Жумадул сони, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:21
Қуёш
07:46
Пешин
12:27
Аср
15:17
Шом
17:01
Хуфтон
18:21
Bismillah
23 Декабр, 2024, 22 Жумадул сони, 1446

Ҳеч ким улар каби биз учун қайғурмайди

26.09.2018   4801   4 min.
Ҳеч ким улар каби биз учун қайғурмайди

Ота-она худди икки кўз кабидир: бири ўнг, иккинчиси чап. Агар уларнинг биридан жудо бўлсанг, кўришинг хиралашади. Иккисини ҳам йўқотсанг, кўр бўлиб қоласан. Уларни икки кўзингни сақлаганингдек авайла!

وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا

Икковларига меҳрибонлик ила хокисорлик қанотингни паслат ва «Роббим, алар мени кичикликда тарбия қилганларидек, уларга раҳм қилгин», деб айт. (Исро сураси, 24-оят).
Фарзанд ота-онанинг ҳузурида ўзини қанчалик хокисор тутса, шунчалик яхши. У ўз раҳматини хокисорлик ила ота-онасига пастлатиб, пояндоз қилса ҳам оз. Шу билан бирга, доимо уларга Аллоҳ таолодан раҳм-шафқат тилаб дуо қилиб туриши лозим.
Ота-онани ҳурматлаш, эъзозлаш масаласида ҳеч бир тузум ёки тарбия воситаси Исломга тенг ҳам, яқин ҳам кела олмайди. Ота-онанинг ҳурмати, фарзанд устидаги ҳаққи тўғрисидаги оятлар, ҳадислар, исломий ҳикматлар, мусулмонлар ҳаётидаги тажрибалар, дунё тарихида бу борада мисли кўрилмаган олиймақом нарсалар эканлиги маълум ва машҳурдир.

Ҳофиз Абу Бакр ал-Баззор Бурдайдадан, у киши ўз оталаридан қилган ривоятда қуйидагилар келтирилади: «Бир одам зиёратда онасини кўтариб юриб тавоф қилдираётган экан. У Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламдан:
«Онамнинг ҳаққини адо қилдимми?», деб сўрабди. Шунда Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Йўқ, бир оҳ тортишининг ҳаққини ҳам адо қилганинг йўқ», деган эканлар.

Демак, биз доимо ўз ота-онамизга яхшилик қилишимиз керак. Агар бизга бирор ваъз қилсалар, уларга доимо қулоқ тутишимиз керак. Сабаби, албатта, ота-онамиз бу ҳаётда биздан кўп ҳаёт кечирганлар, биздан кўп тажрибага эгалар. Биз фарзандлар ота –онамизни доимо айтганларини қилиб, уларни эъзозлашимиз, авайлаб – асрашимиз лозим. Чунки ота –онамиз биз учун бу ҳаётнинг маъносидирлар.

Ота-онамиз бизларнинг энг яқин инсонларимиздир. Бизни улар тушунгани каби ҳеч ким тушуна олмайди. Улар бизнинг бу ҳаётдаги кенг ёйилган қанотларимиздир. Улар доим ёнимизда бўлсалар биз кўкларга парвоз қиламиз. Ота- оналар эса доимо ўз фарзандини камолини, иқболини ва бахтини кўришни орзу қилиб ҳаёт кечирадилар.

Улар ўзларини эмас, доимо фарзандларини ўйлайдилар. Шу сабаб биз фарзандлар бир нарсани аниқ билиб қўйишимиз лозим: Биз учун бу ҳаётда ўз ота-онамиз каби фидойи инсонлар бўлмайди. Ҳеч ким улар каби биз учун қайғурмайди. Агар ҳар бир ота-онамизга айтаётган гапимиз олдидан мана шу ҳақида бир фикр қилсак, менимча, ота-онамиз ва биз-фарзандлар орасида ҳеч қандай зиддиятлар кузатилмайди, ҳамда ота-онамизни ранжитиб ҳам қўймаймиз.

Ота-онани ранжитиш муқаддас ислом динимизда гуноҳи кабиралардан ҳисобланади. Ота-онанини ёки улардан бирини ранжитиш фақатгина гуноҳи кабилардан биригина бўлиб қолмай, бундай ишдан сўнг ота-онани ранжитган уларни норози қилган фарзанд ҳеч қачон бахтли, гўзал иқболли бўлмайди. Сабаби, у ўз ота-онасига шу каби муомала қилгани учун унга Аллоҳнинг раҳмати тушмай қўяди.

Демак биз фарзандлар доимо ўз ота-онамизга қулоқ тутишимиз лозим. Улар бизни койисалар фақат: ,,Ҳўп бўлади онажон ёки ҳўп бўлади отажон!” деб айтишимиз лозим. Шундагина биз келажакда яхши инсон бўла оламиз. Ҳаттоки бизнинг фарзандларимиз ҳам, албатта, биз каби бўладилар. Чунки биз ўз ота- онамизга қандай гўзал муносабатда, қанчалик меҳрибон бўлсак , бизнинг фарзандларимиз ҳам бизга худди шундай бўладилар. Ахир бу дунё – қайтар дунёдир.

Хадичаи Кубро аёл-қизлар
ўрта махсус ислом билим юрти
Ахборот- ресурс маркази раҳбари М. Саиджалолова

ЎМИ Матбуот хизмати

манба

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Жаннатга кириш Аллоҳнинг раҳмати билан бўлиши баёни

20.12.2024   8445   5 min.
Жаннатга кириш Аллоҳнинг раҳмати билан бўлиши баёни

 

 - 54دُخُولُ النَّاسِ فِي الْجَنَّاتِ فَضْلٌ مِنَ الرَّحْمَنِ يَا أَهْلَ الأَمَالِ
 

Маънолар таржимаси: Эй умидвор бандалар, инсонларнинг жаннатларга киришлари Ар-Роҳманнинг фазлидир.


Назмий баёни:

Жаннатга эришмоқ Ар-Роҳман фазли,
Бу муҳим эътиқод, эй умид аҳли.


Луғатлар изоҳи:

دُخُولُ – мубтадо.

النَّاسِ – музофун илайҳ.

فِي – жор ҳарфи اِلَى маъносида келган.

الْجَنَّاتِ – луғатда “дархтзор боғ” маъносини англатади. Жор мажрур دُخُولُ га мутааллиқ.

فَضْلٌ – хабар. Луғатда “марҳамат” ва “мурувват” каби маъноларни англатади.

مِنَ – “табйиния” (уқтириш) маъносида келган жор ҳарфи.

الرَّحْمَنِ – жор мажрур فَضْلٌ га мутааллиқ.

يَا – яқинга ҳам, узоққа ҳам ишлатиладиган нидо ҳарфи.

أَهْلَ الأَمَالِ – музоф мунодо. Луғатда “умидворлар” маъносига тўғри келади.

 

Матн шарҳи:

Қайси бир инсон жаннатга кирадиган бўлса, албатта, Аллоҳ таолонинг лутфу марҳамати билан кирган бўлади. Шунинг учун У меҳрибон зотнинг фазлу марҳаматидан умидвор бўлиб ҳаракат қилиш лозим.

Жаннатдаги даражалар қилинган амаллар эътиборига кўра эгалланса-да, унга кириш фақат ва фақат Аллоҳ таолонинг фазлу марҳаматига боғлиқ бўлади. Бу ҳақиқатни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ўзлари алоҳида таъкидлаганлар:

عَنْ عَائِشَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ سَدِّدُوا وَقَارِبُوا وَاعْلَمُوا أَنْ لَنْ يُدْخِلَ أَحَدَكُمْ عَمَلُهُ الْجَنَّةَ وَأَنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ أَدْوَمُهَا وَإِنْ قَلَّ. رَوَاهُ البُخَارِيُّ

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Тўғри бўлинглар, ғулуга кетманглар, билингларки сизлардан бирортангизни амали жаннатга киритмайди, албатта амалларнинг Аллоҳга севимлироғи оз бўлса-да, давомлироғидир”, – дедилар”. Бухорий ривоят қилган.

Яъни бирор инсон ҳам яхши амаллари кўплиги сабабли ўзининг жаннатга киришини нақд қилиб қўя олмайди, балки жаннат фақатгина Аллоҳ таолонинг раҳматига сазовор бўлган бахтли инсонларгагина насиб этади.

Шунинг учун ҳар бир банда Аллоҳ таолонинг раҳматидан умидвор бўлиб яшаши лозим. Қуръони каримда тақводор бандаларнинг жонлари олинаётганда фаришталар уларга салом бериб, жаннат башоратини беришлари баён қилинган:

“Қилиб ўтган амалларингиз билан жаннатга кирингиз!” – дерлар”[1].

Ушбу ояти каримадаги ب ҳарфи “сабабия” маъносида бўлса ҳам, “бадалия” маъносида бўлса ҳам, ҳадисда баён қилинган маънога зид бўлиб қолмайди. Агар “сабабия” маъноси бериладиган бўлса, “қилиб юрган яхши ишларингиз сабабли Аллоҳ таолонинг раҳматига сазовор бўлдингиз, жаннатга киринг” деган маъно тушунилади. Агар “бадалия” маъноси бериладиган бўлса, “қилиб юрган яхши ишларингиз бадалига Аллоҳ таолонинг раҳматига сазовор бўлдингиз, жаннатга киринг” бўлади.

Модомики, барча Аллоҳ таолонинг раҳматига сазовор бўлиш билангина жаннатга кирар экан, доимо У зотнинг раҳматидан умид узмай амал қилиб бориш лозим. Аммо умидвор бўлиш билан хом хаёл суришнинг орасини ажратиб олиш керак. Хом хаёл суриш – бирон иш қилмасдан фақатгина “ширин хаёл” суришнинг ўзи бўлса, умидвор бўлишнинг ўзига яраша бир қанча шартлари бор.

 

Умидвор бўлиш ва хом хаёл суриш орасидаги фарқлар

Умидвор бўлиш ва хом хаёл суриш орасидаги фарқлар ҳақида “Талхису шарҳи ақидатит Таҳовия” китобида қуйидагилар айтилган:

“Кимки бир нарсадан умидвор бўлса, унинг умидворлиги бир қанча ишларнинг бўлиши зарурлигини келтириб чиқаради:

1. Умид қилган нарсасига муҳаббатли бўлиши;

2. Умид қилган нарсасига эришолмай қолишдан қўрқиши;

3. Умид қилган нарсасига эришиш учун имкони борича ҳаракат қилиши.

Ушбуларнинг бирортасига ҳам боғланмасдан, умид қилиш хом хаёл суриш бўлади. Умидворлик ва хом хаёл суриш бошқа-бошқа нарсалардир”[2].

Демак, кимки Аллоҳ таолодан ўзини жаннатга туширишини умид қилаётган бўлса, ўша умид қилгани жаннатга муҳаббатли бўлиши, уни доимо ёдида сақлаши ва унга олиб борадиган йўллардан юриши лозим.

Кимки Аллоҳ таолодан ўзини жаннатга туширишини умид қилаётган бўлса, ўша умид қилгани жаннатга эришолмай қолишидан қўрқиши, ундан ажратиб қўядиган нарсалардан сақланиб юриши лозим.

Кимки Аллоҳ таолодан ўзини жаннатга туширишини умид қилаётган бўлса, ўша умид қилгани жаннатга эришиши учун унга эриштирадиган барча омилларни ишга солиб имкони борича ҳаракат қилиши лозим. Аллоҳ муваффақ қилсин.

 

Кейинги мавзулар:
Улуғ ҳисоб-китоб бўлиши баёни.

 


[1] Наҳл сураси, 32-оят

[2] Муҳаммад Анвар Бадахшоний. Талхийсу шарҳи ақидатит-Таҳовий. – Карачи: “Замзам бабилшарз”, 1415ҳ. – Б. 130.