Бир донишманд қўлига бўш кўзани олиб уни тошга тўлдирибди.
Сўнг шогирдларини чақириб, уларга биринчи саволини берибди: «Айтингчи, кўза тўлдими?» Шогирдлар: «Ҳа, тўла», дейишди. Шунда устоз қўлига нўхатли идишни олиб кўзага тўкди. Нўхат тошлар орасидаги бўш жойларга жойлашди. Устоз шогирдларига яна савол берди: «Энди кўзам тўлдими?» Шогирдлар яна кўза тўлганини айтишди.
Энди устоз қум тўла қутини олди-да, яна кўзага тўкди. Қум тош ва нўхатлар орасидан ўтиб бўш қолган жойларни эгаллади. Устоз яна ўша саволни бериб шогирдлари ўша жавобни қайтаришди.
Ниҳоят донишманд сувли идишни олиб уни яна ўша кўзага қуя бошлади. Идишдаги сув билан идиш тўлди. Буни кўрган шогирдлар кула бошладилар..
Устоз деди: «Бундан мен сизларга айтмоқчи бўлган ўгитим: кўза бу бизнинг ҳаётимиз, тошлар энг азиз бўлган кишиларимиз, оиламиз, соғлигимиз. Нўхат — бўлса ёқадиган, аммо жудаям муҳим бўлмаган нарсалар: яхши иш, данғиллама уй, машина, қимматбаҳо нарсалар. Қум эса, ҳамманинг ҳаётида тўла бўлган майда-чуйда нарсалардир.
Агар кўзани аввал қум билан тўлдирсанг, нўхат ва энг муҳими, тошларга жой қолмайди. Ҳаёт ҳам худди шундай: вақтингни бекорчи нарсаларга сарфласанг, энг асосийсига вақт қолмайди.
Яқинларингга, қариндошларингга эътибор қилинглар, бошқа ишларга вақт кейин ҳам топилаверади. Вақтингизни аввал тошга, сўнг қумга ажратинг.
Шу сўзларни айтиб донишманд ўрнидан турган эдики, шогирдлардан бири савол берди: «Сув нега керак эди?» Устоз ним табассум билан деди: «Мен кўзага сувни қўшишимдан мақсад: ҳаётда вақт қанчалик тиғиз бўлмасин, бекор вақт ҳам топилади», дейиш эди.
Ёқуб УМАР
ЎМИ Матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Кимки Аллоҳнинг ҳузурида унга нима борлигини билишни истаса, ўзида Аллоҳ учун нима борлигига қарасин».
Имом Суютий «Жомеъус соғир»да ривоят қилиб, Дорақутнийга нисбат берганлар.
Шарҳ: Банда ўзини қайси мавқеъга мос кўрса, Аллоҳ таоло ўша мақомга туширади. Банданинг қалбида Аллоҳнинг манзилати, банда қай даража Аллоҳнинг таниши, маърифати, билиши, Уни олий санаши, Уни улуғлаши қадарича бўлади. Шунингдек, банданинг қалбида Аллоҳдан ҳаё қилиши, Ундан қўрқиши, Унинг амрлари ва қайтариқларини қоим қилишдаги ҳурмати, қалбини хотиржам бўлиши, У Зотга жисми билан, руҳи ва қалби билан таслим бўлмоғи, ишларида Унинг муроқабасини ҳис этиши, Унинг зикрини ўзига лозим тутиши, неъматларига эришиш йўлида машаққатларни кўтариши, маишат роҳатини У учун тарк этишида, У ҳақдаги яхши гумони миқдорича бўлади.
Шунингдек, одамларнинг бу ўриндаги даража ва насибалари юқоридагилардан олган насибалари миқдорича бўлиб, бас, уларнинг насибалари улканроқ даража бўлади, унинг акси бўлса акси қадар бўлади.
Имом Муновийнинг «Жомеъус соғийр»га ёзган шарҳи,
«Файзул қодир»дан.