25 Ноябр, 2024, 24 Жумадул аввал, 1446
25 Ноябр, 2024, 24 Жумадул аввал, 1446
Бу воқеанинг бўлганига ҳам мана роппа роса 11 йил бўлди. Ўша кезлари мен Имом Бухорий номидаги Тошкент Ислом институти “Исломшунослик” йўналиши 4-босқич талабаси эдим. Шу билан бир қаторда Олмазор (собиқ Собир Раҳимов) тумани Себзор даҳаси “Ат-Термизий” жомеъ масжидининг ноиби бўлиб бир муддат фаолият юритаётган пайтларим эди.
Ўшанда Туйғун ҳожи ака (Аллоҳ раҳмат қилсин уларни) масжид мутаваллиси сифатида иш олиб борардилар. Биз у киши билан кўп ҳамсуҳбат бўлардик. Тақволи, шу билан бир қаторда Қуръон илмини ўрганишга бўлган шавқлари жуда кучли инсон эдилар. Бир куни намоздан сўнг ёнимга бир сурани ёд олиб келганликларини айтиб келдилар. Кирилл ёзувидаги китобдан ёд олганликлари боис талаффузларида бир мунча хатоларини сездим. Ўзларига айтиб кўнгилларини ранжитишни истамадим, аммо уларга афзалроқ бўладиган бир таклиф билдирдим.
— Ҳожи ака, Қуръонни ўқишга тушиб кўрмайсизми? Ўзим сизга ёрдам берардим – дедим. Шунда ҳожи ака:
— Яҳёбек буни ўзим ҳам жуда жуда истардим бироқ, 73 га чиқиб қолдим шу ёшда зеҳним етармикан – дедилар.
— Э, ҳожи ака сиз бир бошлаб олинг, бу ёғига Аллоҳ ўзи сизни зеҳн ҳам ғайрат ва шижоат билан қувватлайди, — дея жавоб бердим.
Улар тасдиқ ишорасини қилгандек бошларини охиста силкитдиларда чиқиб кетдилар. Эртаси куни намоздан сўнг худди мактаб ўқувчиларидек дафтар ручка билан мен ўтирган хонага кириб келдилар. Дафтарларига санани қайд этиб қўйдилар. Ўша кундан бошлаб араб алифбосини бошладик. Улар қунт ва сабр билан ўргандилар, мен эса устозларимдан ўрганганларимни уларга ўргатиб ҳузр олардим.
Шу зайлда кунлар ўтди. Дарсимизнинг 30 куни. Ўша куни сира ёдимдан чиқмайди. Туйғун ҳожи ака имло ва талаффузни, ҳарфларни қўшиб ўқишни тугатиб, Қуръонга тушадиган кун эди. Одатдагидек намозни адо қилиб бўлганимиздан сўнг, ёнимга келдилар. Дарсни бошладим. Ҳожи ака “Бисмиллоҳ” деб Қуръонга тушдилар. Субҳаноллоҳ. Киши Аллоҳнинг каломини ўқиб ўрганиши учун ёшнинг чегараси ҳеч қандай ўрин тутмаслигини гувоҳи бўлдим. Ёнимда 73 ёшга чиққан, соч-соқоли оқарган, нуроний отахон Қуръонни ўқирди. Қалби эзилиб кўзларидан дув-дув ёш тўкиларди. У кишининг қувонч бахтиёрлик кўз ёшларини кўриб ич-ичимдан севиндим.
Мени ёнимдан кетар соатда ҳожи ака сабоқ олишларидан олдин қилган ниятлари ҳақида сўз очиб қолдилар:
— Яҳёбек, сиздан дарс олишимдан аввал иншаоллоҳ, Қуръонга тушган куним битта зиёфат қилиб бераман деб ният қилгандим. Субҳаноллоҳ, Аллоҳ мени шу кунга етказди. Энди зиёфат мендан. Кечга бизникига албатта ўтинг, — деб кўзида кўз ёшлари қуришига улгурмай, шошганча чиқиб кетдилар.
Айтилган вақт келиб, шом намозидан сўнг уларни уйларига бордик. Қаранки, 73 ёшида Аллоҳнинг каломини ўқишни ният қилиб, 30 кун деганда ўзлари мустақил Қуръон ўқиб қалблари эзилиб йиғлаган куни, кечга бориб омонатни топширдилар. Эртаси куни уларни сўнгги йўлга кузатдик.
Янгиер шаҳар Заҳириддин Муҳаммад Бобур жомеъ масжиди
бош имом хатиби Яҳё Абдужабборов домланинг сўзларини
Рустамжон Ҳусанов оққа кўчирди.
ЎМИ Матбуот хизмати
Улуғ устозларнинг ибратли ҳаёт йўллари, солиҳ амаллари, гўзал хислатлари барчамизга ўрнакдир. Ана шундай етук олимлардан бири Шайх Дўстмуҳаммад домла Турсундир. У киши 1938 йили Қашқадарё вилоятининг Деҳқонобод туманида туғилган. Домла дастлабки таълимни бобоси мулла Абдуллоҳ Охундан, сўнгра замонасининг етук уламолари муфтий Равшан ҳазрат, Маҳмуд домла, тошкентлик Лазгин домла, Душанбе шаҳар қозиси Абдурашид домла, Абдуллоҳ охундлардан Қуръон, тафсир, ҳадис, фиқҳ, ақида имларини олган.
Шайх Дўстмуҳаммад домла аллома Мавлавий Ҳиндистонийдан сабоқ олган. Шунингдек, Нақшбандия тариқати шайхи Ҳазрати Муҳаммад Шариф Ҳисорий, Шайх Абдуссалом Ғилоний, Ҳожи Муқимхон Эшон Ургутий, Абдусаломхон эшон, Шайх Миён Бўритош Нақшбандий, Шайх Аҳмаджон Махдум, Шайх Абдулҳай, Зиёвуддин Бобохон каби улуғ устозлардан иршод олиб, муршиди комил даражасига етган.
Дўстмуҳаммад домла илм олиш билан бирга уни халққа етказиш, маърифат тарқатишда ҳам фаол бўлган. Буюк фақих фаолияти давомида Денов шаҳридаги “Саййид ота” мадрасасида мударрислик қилиб, талабаларга фиқҳдан таълим берган. Шу билан бирга у киши олимларни эъзозлаган ва шогирдларини ҳам шунга тарғиб қилган. Давраларда бирор кишининг хатосини гапирмаган. Ҳаммани яхшилик билан тилга олар, динга, элга, бирдамликда хизмат қилиш кераклигини таъкидлаган. Янги диний адабиётлардан ҳар доим хабардор эди. Давраларда ҳамсуҳбатларини яхшиликка, китобхонликка чорлаган.
Бундан ташқари, Шайх Дўстмуҳаммад домла Шўрчи туманидаги “Домла Қосим” масжидининг бунёд этилишида ҳам ташаббускорлик кўрсатган ва кўп йиллар ушбу масжидга имом бўлган.
Дўстмуҳаммад домла замондош уламолар билан яқин алоқада бўлиб, улар билан суҳбатлар қилган. Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари ҳам у кишининг фиқҳий масалаларда етук уламо бўлганини эътироф этган.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Фароизни ўрганинглар ва уни одамларга ўргатинглар, у илмнинг ярмидир, у унутилади, у менинг умматимдан биринчи суғуриб олинадиган нарсадир” (Имом ибн Можа ривояти), деганлар.
Дўстмуҳаммад Турсун домла, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганларидек, уммат орасидан илк бор кўтарилиб кетаётган фароиз, яъни мерос тақсимоти масаласида биринчилардан бўлиб ўзбек тилида 17 бобдан иборат “Мерос рисоласи” асарини ёзган. Китобда марҳумнинг мол-дунёси нималарга сарфланиши ва ундан кимлар мерос олиши оят ва ҳадислар асосида баён қилинган.
Инсонларни бир-бирларига нисбатан меҳр-муҳаббатли бўлишга ташвиқ қилган, ёшларни ҳамма вақт замона фитналарига аралашиб қолмасликларини тайинлаган. Динимиз ривожида домланинг саъй-ҳаракатлари самарасиз кетмади. Ўзидан кўплаб китоблар ва қўлёзмалар мерос қолдирди. Шайхнинг шогирдлари бугунги кунда ҳам домла бошлаб берган илм йўлини давом эттирмоқда.
Шайх Дўстмуҳаммад домла 2013 йилда оламдан ўтиб, Шўрчи туманидаги “Ҳошимхон эшонбобо” қабристонига дафн этилган. Айни кунда Музработ туманида у кишининг номи билан “Дўстмуҳаммад бобо” жоме масжиди фаолият юритмоқда.
Аллоҳ таоло домлани раҳматига олсин!
Акбар ШУКУРОВ,
Музработ тумани “Дўстмуҳаммад бобо”
жоме масжиди имом ноиби
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 