Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
05 Октябр, 2024   |   02 Рабиъус сони, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
05:06
Қуёш
06:24
Пешин
12:16
Аср
16:13
Шом
18:01
Хуфтон
19:14
Bismillah
05 Октябр, 2024, 02 Рабиъус сони, 1446

Қуръони карим маъноларининг ўзбек тилидаги нашрлари

14.08.2018   23409   2 min.
Қуръони карим маъноларининг ўзбек тилидаги нашрлари

Ҳозирги кунда ислом дини асосларини, айникса, Қуръони каримни илмий ўрганиш дунё микёсида шу даражада оммалашиб кетдики, бу мавзуда чиқаётган адабиётларни энг умумий тарзда ҳам камраб олиш имконидан ташқаридир.         

Қуръони карим маъноларининг ўзбек тилига таржимасини Муҳаммаджон хожи Ҳиндистоний ўтган асрнинг 80-йилларида қилган эди. Лекин у таржима давр тақозоси билан чоп этилмай қолиб кетди.

Ватандошимиз Олтинхон тўра араб имлоси билан ўзбек тилига ўгирган Қуръони карим маъноларининг таржимаси мустақилликнинг илк даврларидаёқ ўзбек китобхонларига етиб борди. Араб имлосини мутолаа қила оладиган кишилар мазкур таржимадан баҳраманд бўлдилар. Бироқ ушбу китоб ўзбек тилида бўлса-да, араб имлосида экани кўпчиликка қийинчилик туғдирди.

Сўнгра Шамсуддин Бобохонов ўзбек тилига таржима қилган Қуръоннинг охирги жузи – Амма пораси, Алоуддин Мансурнинг тўла изоҳли таржимаси чоп этилди. Ушбу изоҳли таржима аввалига “Шарқ юлдузи” журналида мунтазам бериб борилди. Кейинчалик алоҳида китоб шаклида босилиб, мутахассислар учун қўлланма бўлди.

Шунингдек, 1992 йилдан бошлаб, шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуфнинг “Тафсири ҳилол”и нашр этила бошланди. Бу дастлаб, Қуръони каримнинг охирги жузларини ўз ичига олган эди. Кейинчалик 114 та суранинг барчаси жилдларга бўлинган ҳолда “Тафсири ҳилол” номи билан босиб чиқарилди. Натижада халқимизнинг Қуръон илмлари борасидаги тушунчаларини ортишига сабаб бўлди. Ниҳоят шайх Абдулазиз Мансур амалга оширган, имом Аъзам мазҳаби доирасида изоҳланган, янги мукаммал таржима ҳам нашрдан чиқди. Ушбу изоҳли таржима дастлаб 2001 йили, орадан бир оз вақт ўтиб, аниқроғи 2004, 2017 йиллари қайтадан чоп бўлди. Мазкур нашр бугунги кунда нафақат исломшунослик йўналишида таҳсил олаётган талаблар учун, балки ижтимоий-гуманитар соҳаларда изланишлар олиб бораётган тадқиқотчиларга ҳам қўлланма бўлиб хизмат қилмоқда.

Бундан ташқари, Ўзбекистон фанлар академияси Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институти таржимонлар жамоасининг ҳам Қуръони карим маъноларининг илмий изоҳли академик таржимаси нашр этилди. Бунинг эътиборли томони шундаки, китобнинг кириш қисмида Қуръони карим тарихига доир маълумотлар ҳам ўрин олган.

Айтиш мумкинки, кейинги йилларда ўзлигимизни англаш, муқаддас динимиз арконларини ҳар томонлама ўрганиш имкони пайдо бўлди. Қуръони карим маъноларнинг ўзбек тилига ўгирилиб халқимизга туҳфа қилиниши халқимизнинг маънавий ҳаётида муҳим аҳамият касб этди.

Худойберди Саидов

Олмазор туманидаги “Иброҳим ота” жоме масжиди имом-хатиби

манба:nasihat.uz

Қуръони карим
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Диёримиз нуфузли анжуманга мезбонлик қилади

23.09.2024   1841   5 min.
Диёримиз нуфузли анжуманга мезбонлик қилади

Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош ассамблеясининг 78-сессиясида муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёев “Ислом – тинчлик ва эзгулик дини” мавзусида халқаро конференция ўтказиш таклифини илгари сурган эдилар.
 

Шу йил 15 августда қабул қилинган “Имом Термизий таваллудининг 1200 йиллигини кенг нишонлаш тўғрисида”ги Президент фармонида ҳам мазкур масалага эътибор қаратилган. Шулардан келиб чиқиб жорий йилнинг 15-16 октябрь кунлари Тошкент ва Хива шаҳарларида “Ислом – тинчлик ва эзгулик дини” мавзусида халқаро конференцияни ўтказилади.


Инсоният тарихига назар ташланса, барча даврларда давлатнинг ривожланиши, тараққий топиши жамиятнинг фаровон ва осойишта ҳаёт кечиришига боғлиқ бўлган. Шу боис Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу  алайҳи ва саллам бундай деганлар: “Икки неъмат борки, аксарият инсонлар уларнинг қадрига етмайдилар. У   хотиржамлик ва сиҳат-саломатлик”, (Имом Бухорий ривояти).


Тинчлик-хотиржамлик Аллоҳ таолонинг буюк неъматларидан биридир. Қолаверса, барча эзгу ишлар рўёбга чиқишининг боиси ҳам осойишталикдир. Шундай экан, инсонлар нафақат тинчликни қадрига етиб, шукрини адо этишлари, балки унга ношукрлик қилиб путур етказишдан ҳам сақланишлари лозим.


  Осойишталик ҳар кимга, ҳар жойда зарур. Киши хотиржам бўлсагина ҳаётда кўзлаган мақсад ва орзу-ҳавасларини амалга ошира олади. Хотиржамлик кўнгилнинг тинчлиги ва фикрнинг бир нуқтага жамланишидир. Бирор кишининг фарзанди бетоб бўлса ёки уйи нотинч бўлса, унинг хаёли паришон, фикри айқаш-уйқаш бўлиб, ўйлаган ишларини бажаришга қўли бормайди.


 Тинчлик қарор топган юртда хотиржамлик ҳукм суради, оқибатда, жамиятда ҳар томонлама юксалиш ва ривожланиш бўлади. Одамларнинг ўзаро бир-бирларига бўлган ишонч ва садоқатлари, меҳр-мурувватларининг самимий бўлиши ҳам асосан хотиржамликка боғлиқдир.


Аллоҳ таоло Қуръони каримда тинчликни сақлаш ва қадрлаш вазифасини инсон зиммасига юклаб, Ислом дини тинчликка тарғиб қилишини, шайтоний йўлларга эргашмаслик лозимлигини таъкидлаб, бундай дейди: “Эй иймон келтирганлар! Ёппасига тинчлик ишига киришингиз..! (Бақара сураси, 208-оят). Ушбу ояти каримадаги “коффатан” (яъни ёппасига) сўзи араб тили қоидасига биноан ҳол вазифасини бажармоқда.


Тафсир китобларида келтирилишича, мана шу биргина сўз бир жиҳатдан барча инсонлар бирлашган ҳолда тинчлик йўлини тутишлари лозимлигини билдирса, бошқа жиҳатдан тинчликни барқарорлаштириш учун қайси йўл билан бўлса ҳам ҳисса қўшиш зарурлигини билдиради. Араб тилидаги “салм”, “силм”, “салом”, ва “ислом” сўзлари бир ўзакдан чиққан, турли маънодаги сўзлар бўлса-да, айнан бир мақсадга йўналтирилгандир.


Тинчлик Ислом шиоридир. Шунинг учун мусулмонлар ўзаро муомалаларини доимо бир-бирларига тинчлик тилаш, яъни саломлашиш билан бошлайдилар. Пайғамбаримиз соллаллоҳу  алайҳи ва саллам жаннатга киришга сабаб бўлувчи амаллардан бири саломлашиш эканини таъкидлаб: “Эй инсонлар! Бир-бирингиз билан овозингизни чиқариб ошкора саломлашинг, муҳтожларга таом беринг, қариндошчилик ришталарини маҳкам боғланг, тунда одамлар уйқуда ётган вақтда туриб ибодат қилинг, шунда жаннатга саломат кирасизлар”, деганлар. Бошқа ҳадисда эса биринчи бўлиб салом берган киши Аллоҳга маҳбуброқ эканлиги таъкидланган.


Тинчлик туфайли ёшларимиз эмин-эркин таълим-тарбия оладилар. Бизнинг “Хадичаи Кубро” аёл-қизлар ўрта махсус ислом таълим муассасасида айни пайтда 105 нафар аёл-қизларимиз таълим олмоқдалар. Улар ўрганларини опа-сингилларимизга етказадилар. Бунинг оқибатида аёл-қизлар ўртасида бидъат-хурофотлар барҳам топади, иншоаллоҳ.


Шу билан бирга, Қуръон ва тажвидни ўргатиш курсларида 2017 йилдан буён жами 2730 нафар юртдошимиз таълим олди.


Бу шунчаки оддий рақамлар эмас, балки шунча оилага зиё ва маърифат кирганининг, шунча киши орқали яна қанчалаб одамлар ҳақни, ҳақиқатни танишининг амалдаги исботидир. Муҳтарам Президентимиз: «Қуръонни эшитиш, эшита олиш юксак маънавият, маърифат. Қуръон ҳеч қачон ёмонликка даъват қилмайди. Агар Қуръони каримни эшита олсак, эшиттира олсак бу муваффаққият бўлади. Элимизга нур келади», дея таъкидлаган эди.


Ҳақиқатан, Қуръон ўқилган жойга барака ва нур инишига кўп марта гувоҳ бўлганмиз.


Тинчлик бўлса, инсонларнинг ҳаёти фаровон бўлади, Раббиларига хотиржамликда ибодат қиладилар. Донишмандлардан бири “Неъмат нима?” деб сўралганида: “Тинчлик, чунки мен хавфсираган кишининг ҳаётида маъни кўрмадим”, деб жавоб берди.


Тинчлик – инсоният уни сақлаши учун хоҳ қимматли бўлсин, хоҳ арзон бўлсин барча нарсасини: ақл-заковат, мол-дунё ва куч-қувватини сарфлашга ҳақли бўлган улкан неъмат!


Инсонларнинг ҳамжиҳат яшаши, турмушимиз фаровон, ризқимиз мўл-кўл бўлиши, маърифатимиз юксалиб, маънавиятимиз сайқалланиши айнан тинчликка боғлиқ. Тинчлик шундай неъматки, усиз ҳаётимиз рангсиз, умримиз мазмунсиз бўлиб қолади. Хотиржамлик йўқ жойда на илм, на маърифат ҳосил бўлади.


Аллоҳ таоло юртимизни тинч, халқимиз турмушини янада фаровон қилсин.

 

Марям АБДУЛЛАЕВА,

"Хадичаи Кубро" аёл-қизлар ўрта махсус

ислом таълим муассасаси директори

МАҚОЛА