Тоғдан пастга шитоб билан оқаётган дарёга қараб, хаёлан у билан сўзлашдим:
“Эй сершовқин дарё! Нега бунча шошиб-пишиб оқасан, нимадан кеч қолмоқдасан? Сени кимлар кутмоқдаки, ваъдамга вафо қилай, аҳдимни бузмайин дейсан?!” Худди дарёдан қулоғимга гўё сирли овоз келгандек бўлди: “Менинг йўлимга интизор, келишимни кутувчилар сон-саноқсиз! Сен уларнинг кўпини билмайсан. Мени кутаётган экинзорлар, дов-дарахтлар, ўт-ўланлар, ҳайвонот ва ҳатто сиз одамлар ҳам борсиз. Мен шошмасам, кечиксам, дангасалик қилсам, улар қуриб-қовжираб, сувсизликдан ҳалок бўлади. Шошишимнинг боиси шу!” Дарёга қараб ўйларканман, ёшларга шуларни айтмоқчиман: “Эй азиз ёшлар! Сиз ҳам дарёдек шошилинг, йўлингизда учрайдиган ҳар қандай тўсиқ ва қийинчиликларни мардонавор енгиб ўтинг. Хонадонингизни, Ватанингизни гуллатиб-яшнатинг. Азиз умрингизни беҳуда ишларга сарфлаб, сўлдириб, сўнгра пушаймон бўлманг! Зеро, умримиз ҳам сувдек оқмоқда. Шитоб билан ўтаётган умримиз мобайнида одамлар қалбига малҳам бўла олдикми? Одамлар оғирини енгил қилишга, илм билан ўзимиз ва юртдошларимиз, инсониятга манфаат берадиган нима ишларни қилдик? Қалбимизни имон суви билан суғормоқдамизми? Ташналигимизни илм булоғи билан қондирмоқ учун нималар қилмоқдамиз?
Тошдан-тошга урилиб оқади дарё,
Шовқин-сурон солиб оқади дарё.
Тўсиғу ғовларни айланиб ўтиб,
Ўз мақсади сари шошади дарё.
Далаю даштларга тезроқ етай деб,
Ўту ўланларни сероб этай деб.
Масрур этмоқ учун халқ, элатларни,
Тўлқин уриб қирғоқдан тошади дарё.
Одамлар ҳақимга дуо қилишсин,
Хизматимни доим ёдга олишсин,
Аллоҳ учун мендан рози бўлишсин –
Дебон шошиб-шитоб оқади дарё.
Эй инсон, дарёдек шижоатли бўл,
Одамлар қалбига қувонч, сурур сол.
Тоғ учраса кемир, дарёни симир,
Элу юртинг кўнглин айлагин дарё.
Дунё синоатидан ғамлар чекмагил ,
Мақсадсиз уруғни асло экмагил.
Алишер дер, элнинг дуосин олиб,
Кую қўшиқларда оқ мисли дарё.
“Қасамини бузган қиз” китобидан
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Кимки Аллоҳнинг ҳузурида унга нима борлигини билишни истаса, ўзида Аллоҳ учун нима борлигига қарасин».
Имом Суютий «Жомеъус соғир»да ривоят қилиб, Дорақутнийга нисбат берганлар.
Шарҳ: Банда ўзини қайси мавқеъга мос кўрса, Аллоҳ таоло ўша мақомга туширади. Банданинг қалбида Аллоҳнинг манзилати, банда қай даража Аллоҳнинг таниши, маърифати, билиши, Уни олий санаши, Уни улуғлаши қадарича бўлади. Шунингдек, банданинг қалбида Аллоҳдан ҳаё қилиши, Ундан қўрқиши, Унинг амрлари ва қайтариқларини қоим қилишдаги ҳурмати, қалбини хотиржам бўлиши, У Зотга жисми билан, руҳи ва қалби билан таслим бўлмоғи, ишларида Унинг муроқабасини ҳис этиши, Унинг зикрини ўзига лозим тутиши, неъматларига эришиш йўлида машаққатларни кўтариши, маишат роҳатини У учун тарк этишида, У ҳақдаги яхши гумони миқдорича бўлади.
Шунингдек, одамларнинг бу ўриндаги даража ва насибалари юқоридагилардан олган насибалари миқдорича бўлиб, бас, уларнинг насибалари улканроқ даража бўлади, унинг акси бўлса акси қадар бўлади.
Имом Муновийнинг «Жомеъус соғийр»га ёзган шарҳи,
«Файзул қодир»дан.