25 Ноябр, 2024, 24 Жумадул аввал, 1446
25 Ноябр, 2024, 24 Жумадул аввал, 1446
Доимо донишманд ва олимларни меҳмонга чақириб, дуоларини олиб турадиган бир саховатли киши доимий одатига кўра яна олимларни уйига таклиф қилди. Меҳмонлар ичида кекса, таниқли олим ҳам бор эди. Зиёфат охирида ўша олим:
– Азизлар! Биз ҳам кексайдик, умримиз ўтиб бормоқда. Бизда бўлган илмлардан манфаатдор бўлиб қолинг, билмаганларингизни сўранг, қўлимдан келганича жавоб берай, – деди йиғилганларга қараб. Ҳамма жим, савол беришга ҳеч ким ботина олмай турган бир маҳалда, даҳлизда ўтирганлар ичидан ёши ўнларни қоралаб қолган бир бола қўлини кўксига қўйиб гўзал одоб билан:
– Ҳазрат! Айбга буюрмангизу каминанинг кичик бир саволи бор, – деди.
– Баракалла болам, саволингизни тортинмасдан сўрайверинг, – деди олим боланинг ақлу одобидан хурсанд бўлиб.
– Кексаликка етиб, азизу мукаррам бўлишим учун нима қилишим керак? – деди бошини хиёл эгиб.
– Офарин, энг улуғ саволни бердингиз. Бу саволингизга тонггача жавоб берсам ҳам вақт етмайди. Шундай бўлса-да, қисқача жавоб бераман. Кексайганда азиз бўлиш учун ота-онангизни хизматини қилиб, дуосини олинг, яқинларингиз билан қариндошлик ришталарини мустаҳкамланг, олим ва яхши инсонлар даврасида бўлиб, ҳурмат қозонинг! Шунда умрингиз узун, кексайганда, албатта, ҳурмату иззатда бўласиз, деб бола ҳақига хайрли дуо қилди.
Эй азиз фарзанд! Бу ҳикоядан олимлар суҳбатида ўтирганлар маънисиз лағв сўзлар айтишдан тийилиб, ўзларига фойдали саволлар берсинлар. Олимнинг илмидан фойдаланиб қолишсин. Ёшлар олимдан савол сўраганда одоб қоидаларига риоя қилиб, олимнинг кўнглини қолдирмайдиган, ранжитмайдиган қилиб, тавозе билан савол берсин! Албатта, дуо ва меҳр инсон умрини узайтириб, ризқни баракали қилади, бахтиёр умрнинг омили бўлади.
Умри, ёши ортар олқиш олганни,
Қарғиш тегмай қолмас, ёшни синдирар.
Демак, яхши дуо умрни узайтирса, қарғиш ёш умрларни заволга учратиб, ёш ғунчани очилмасдан хазон қилади.
“Қасамини бузган қиз” китобидан олинди
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Мактабимизда буфет бўлар эди. Ўша тарафдан ажойиб ҳидлар келардида ўзиям... Чўнтагимизда беш-ўн тийин пулимиз бўлса, катта танаффус бўлди дегунча ўша ёққа югурардик. Кулча, «қуш тили», икрали нон 5 тийин эди. Майизли булочка 10 тийин. «Трубочка» – 15 тийин. Иссиқ овқат учун 20 тийин керак эди. Бунча пул менда камдан-кам бўларди. Шунинг учун кўпинча, кулча ёки усти шакарли, тил шаклидаги «қуш тили» олар эдим.
Буфетимизда иккита аёл галма-гал ишларди. Бири, қўполлиги учун ҳамма ёмон кўрадиган – Шарофат опа (исм ўзгартирилди), иккинчиси жуда мулойим, болаларга меҳрибон, кичкинагина фариштасифат, татар аёли – Ҳадия опа эди. Бу аёл бизнинг қўшнимиз Карим аканинг аёли эди. Икковларини ҳам Аллоҳ раҳматига олган бўлсин.
Патнисда тахланган «қуш тили» ҳар хил бўлар эди. Орасида қийшиқ ёки чети куйганлари ҳам бўлар эди. Шарофат опадан оладиган бўлсам, негадир, «қуш тили»ларнинг орасидан энг ёмонини танлаб олиб берар эди. Индолмасдим...
Ҳадия опа эса, навбатда болалар кўп бўлишига қарамасдан, эринмай, «қуш тили»ларнинг орасидан энг яхшисини танлаб, жилмайиб берар эдилар. Ҳаммага ҳам шундай қилардилар. Бир куни онамга шуни айтдим.
– Ҳадия опа жуда яхши хотин-а, ойи?
– Ҳа, яхши аёл. Нега унақа деяпсан?
– Нарса олсам доим энг яхшисини олиб берадилар. Шарофат опа эса, энг ёмонини танлаб берадилар.
Онам бирпас ўйлаб туриб:
– Бир кунда патнисдаги ўша «қуш тили»ларнинг ҳаммаси сотиб бўлинадими? – деб сўрадилар.
– Ҳа, тўртинчи соатдан кейин борсам битта ҳам қолмаган бўлади.
– Қара, Шарофат опа ҳар бир болага патнисдаги «қуш тили»ларнинг энг ёмонидан бошлаб сотиб тугатади. Ҳадия опа эса ҳар бир болага энг яхшисидан бериб тугатади. Ўша қийшиқ «қуш тили» ҳам қолиб кетмайди. Тўғрими? Иккови ҳам бор «язик»ларнинг ҳаммасини сотиб тугатишади. Лекин, биттаси «ёмон хотин» деб танилади. Ҳамма уни ёмон кўради. Иккинчиси эса, «яхши хотин» бўлиб танилади. Ҳамма уни яхши кўради. Энди ўзинг хулоса қил, болам....
Онам раҳматлининг мана шу гаплари менга зўр дарс бўлган. Биров билан олди-берди қилаётганимда доим шу қоидани эслайман. Дўконимда иккита бир хил маҳсулотнинг энг яхшисини кўрсатишга ҳаракат қиламан. Иккинчиси ҳам қолиб кетмайди. Бир одамга иккита нарсадан яхшироғини берган бўламан. Иккинчисига эса, қўлимдаги борини берган бўламан.
Айниқса, пул олди-бердисида шундай қилсангиз, ҳаммага ёқади. Дейлик, бировга икки миллион сўм беришингиз керак. Сизда ҳар хил миқдордаги қоғоз пуллар бор. Минг сўмликдан то 200 минг сўмликкача. Мижоз кўриб турибди. Сиз унга пулларингиз орасидан энг йиригини, уларнинг ҳам орасидан ҳолати энг янги бўлганини беришга одат қилинг. Шунда рўпарангиздаги инсонда бу ишингиз билан жуда яхши таассурот қолдирасиз. Эски пулларнинг ҳам жойи чиқади, албатта. Ишлатилмай қолиб кетмайди.
Шу қоидага бир амал қилиб кўринг-а!
Шоолим Шомансуров
«Ҳилол» журнали 4(61) сон
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 