Ўзимиз яхши кўрганни ўзгаларга раво кўрайлик. Имонимиз ва нафсимиз хоҳламаган нарсаларни бошқаларга раво кўрмайлик. Нафсимиз жиловини тортиб турайлик, уни ҳай-ҳайлаб йўлимизга солмасак, қамчилаб турмасак, тоату ибодат, савоб ишларга бурмасак, бизни ўзига қўшиб жаҳаннамга тортиб кетади.
Валийлардан бири балиқпазнинг дўкони олдидан ўтиб қолибди. Нафси ғалаён қилиб балиқ егиси келибди, бориб балиқпаздан балиқнинг нархини сўрабди. Унга жавобан балиқпаз нархи икки танга эканини айтибди. Буни эшитган Валий, пул топиш ниятида йўлида давом этаётганда қудуқдан чарх айлантириб сув чиқарадиган жойга бориб қолибди. Чарх эгаси миробдан:
– Бир кунлик иш ҳақи қанча бўлади? – деб сўрабди.
– Икки танга, – дебди мироб ва иккаласи келишибди. Эртадан кечгача тинмай гир айланиб сув чиқарган авлиё қаттиқ чарчаб, ҳолдан тойибди. Хизмат ҳақига келишилган икки тангани олиб, балиқ харид қилиб, ер экан:
– Эй нафсим, агар яна балиқ егинг келса, бундан ҳам қаттиқроқ ишлатаман, – дебди.
Эй азиз фарзанд! Ёмон нафс доимо ёмонликка ундар, қанча кўп бўлса, шунча кам дейди.
Баднафслик хорликка ундагай ҳар дам,
Оташга тушарсан гар бўлсанг ҳамдам.
Нафсингни доимо тарбият айла,
Жиловин маҳкам тут, яхшилаб бойла.
Шермурод Тоғайнинг “Қасамини бузган қиз” китобидан
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Кимки Аллоҳнинг ҳузурида унга нима борлигини билишни истаса, ўзида Аллоҳ учун нима борлигига қарасин».
Имом Суютий «Жомеъус соғир»да ривоят қилиб, Дорақутнийга нисбат берганлар.
Шарҳ: Банда ўзини қайси мавқеъга мос кўрса, Аллоҳ таоло ўша мақомга туширади. Банданинг қалбида Аллоҳнинг манзилати, банда қай даража Аллоҳнинг таниши, маърифати, билиши, Уни олий санаши, Уни улуғлаши қадарича бўлади. Шунингдек, банданинг қалбида Аллоҳдан ҳаё қилиши, Ундан қўрқиши, Унинг амрлари ва қайтариқларини қоим қилишдаги ҳурмати, қалбини хотиржам бўлиши, У Зотга жисми билан, руҳи ва қалби билан таслим бўлмоғи, ишларида Унинг муроқабасини ҳис этиши, Унинг зикрини ўзига лозим тутиши, неъматларига эришиш йўлида машаққатларни кўтариши, маишат роҳатини У учун тарк этишида, У ҳақдаги яхши гумони миқдорича бўлади.
Шунингдек, одамларнинг бу ўриндаги даража ва насибалари юқоридагилардан олган насибалари миқдорича бўлиб, бас, уларнинг насибалари улканроқ даража бўлади, унинг акси бўлса акси қадар бўлади.
Имом Муновийнинг «Жомеъус соғийр»га ёзган шарҳи,
«Файзул қодир»дан.