Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай марҳамат қилади:
“Эй Муҳаммад, айтинг агар дуо, илтижо қилмас экансизлар Парвардигор сизларга парво қилмас” (Фурқон сураси, 77-оят).
Басра аҳли Иброҳим ибн Адҳам билан учрашишганда: “Бизга нима бўлганки, дуо қиламизу ижобат этилмайди, деб сўрашди. Шайх шундай жавоб қилдилар: Дуоларингиз қабул бўлмаслигининг сабаби, қалбларингиз ўнта нарсадан ўлгандир:
– Аллоҳни танийсизу, бироқ унинг ҳаққини адо этмайсиз.
– Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламни севаман дейсизу, аммо суннатларини тарк этасиз.
– Қуръон ўқийсизу, лекин унга амал қилмайсиз.
– Аллоҳ неъматларини ейсизу, бироқ уларни шукрини адо этмайсиз.
– Шайтонни душманингиз дейсизу, аммо у билан муроса қилиб келишасиз.
– Жаннатни ҳақ биласизу, аммо унга кириш йўлида солиҳ амал қилмайсиз.
– Дўзахни ҳақ биласизу, бироқ ундан қочмайсиз.
– Ўлимни ҳақ биласизу, бироқ унга тайёргарлик кўрмайсиз.
– Одамларнинг айби билан машғул бўласизу, аммо ўз айбингизни унитасиз.
Аллоҳ таолони танимаган, ғафлат уйқусида ётган қалб эгаларининг дуоси қабул бўлмайди.
Ибн Умар (розиялоҳу анҳу)дан ривоят қилинди: Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким дуосини қабул бўлишини ва ғамларидан фориғ бўлишни истаса, муҳтож кимсаларга ёрдам берсин”, дедилар.
Саъд ибн абу Ваққос (розияллоҳу анҳу) дуоларим нимага ижобат бўлмаётганлиги хусусида савол қилди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Эй, Саъд ҳаромдан сақлан, чунки қорнингга бир луқма ҳаром кирса ҳам банданинг дуоси қирқ кунгача қабул бўлмайди”, деб жавоб бердилар.
Ибн Аббос (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Учта кишининг намози бир қарич ҳам бошидан тепага кўтарилмайди:
Аллоҳ таоло барчамизни дуоларимиз ижобат бўлишлигини насиб қилсин!
Ойбек МАЪРУПОВ
“Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти талабаси
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Келинликка номзод шахснинг ҳам ўзига яраша ҳуқуқлари ва одоблари мавжуд.
1. Келинликка номзод шахс ўзини хушрўй кўрсатиш учун зийнатланишга ҳақли.
Уламоларимиз бунга мисол қилиб, Субайҳа бинти Ҳорис розияллоҳу анҳонинг ҳадисини келтиришади. Унда «Қачонки нифосдан покланганда, совчилар учун зийнатланди» деган жумла бор. Бошқа бир ривоятда: «...сурма суртиб, хино қўйиб тайёрланди», дейилган.
2. Келинликка номзод шахс куёвликка номзодни кўришга ҳақли.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Муғийра розияллоҳу анҳунинг ҳадисидаги: «Унга назар сол, чунки бундай қилиш иккингиз орангизда бардавомликка керакдир», деганлари келинликка номзодга ҳам тегишли.
3. Келинликка номзод шахс куёвликка номзод билан суҳбатлашишга ҳақли. Бу – табиий ҳолат. Кўришгандан кейин, оила қуриш нияти бўлгандан кейин, ўртада суҳбат бўлиши турган гап.
4. Келинликка номзод шахс муайян эркакни ёқтириш ва унга никоҳланиш истагини билдиришга ҳақли.
قَالَتْ أُمُّ سَلَمَةَ وَلَدَتْ سُبَيْعَةُ الْأَسْلَمِيَّةُ بَعْدَ وَفَاةِ زَوْجِهَا بِنِصْفِ شَهْرٍ، فَخَطَبَهَا رَجُلَانِ أَحَدُهُمَا شَابٌّ وَالْآخَرُ كَهْلٌ، فَحَطَّتْ إِلَى الشَّابِّ، فَقَالَ الشَّيْخُ: لَمْ تَحِلِّي بَعْدُ، وَكَانَ أَهْلُهَا غَيَبًا وَرَجَا إِذَا جَاءَ أَهْلُهَا أَنْ يُؤْثِرُوهُ بِهَا، فَجَاءَتْ رَسُولَ اللهِ r، فَقَالَ: قَدْ حَلَلْتِ فَانْكِحِي مَنْ شِئْتِ. رَوَاهُ مَالِكٌ.
«Умму Салама айтадилар:
«Субайҳа Асламия эрининг вафотидан ярим ой ўтиб туғди. Унга икки киши совчи қўйди. Улардан бири ёш, бошқаси қари эди. У ёшига мойил бўлди. Чол: «Ҳали ҳалол бўлганинг йўқ», – деди. Аёлнинг аҳли ғойиб эди. Чол аёлнинг аҳли келганда уни ўзига беришларидан умидвор бўлди. Аёл Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига борди. Бас, у зот: «Сен ҳалол бўлдинг. Кимни истасанг, ўшанга никоҳлан», дедилар» (Молик ривоят қилган).
Икки тараф риоя қилиши лозим нарсалар
Келинлик ва куёвликка номзодлар никоҳдан олдинги учрашув ва бошқа муносабатларда риоя қилишлари лозим бўлган нарсалар қуйидагилардан иборат:
1. Икковлари бир-бирларига номаҳрам эканликларини унутмасликлари зарур.
Чунки асли маҳрам бўлмаган икки жинсдаги шахснинг никоҳдан бошқа нарса маҳрам қила олмайди, жумладан, совчилик қилиш ва унаштириш ҳам.
2. Икковлари учрашмоқчи бўлсалар, фақат маҳрамларининг иштирокида учрашишлари шарт.
3. Икковлари учрашганда қўл бериб кўришишлари мутлақо мумкин эмас.
4. Никоҳдан олдин икковлари холи қолишлари мутлақо мумкин эмас.
"Бахтиёр оила" китобидан