Бугун, 13 июнь. Рамазоннинг 28 куни. Ҳамма саҳарлик қилиб, шодиёна руҳда тонг оттирди. Аммо Раббимиз бугун тонгда Ўзбекистон халқига, илм аҳлларига бошига оғир жудолик солганини кўпчилик ишга бораётиб йўлда эшитди. Машҳур воиз, нуктадон навоийшунос, етук муҳаррир, Тошкент шаҳри бош имом-хатиби Анвар қори Турсунов 60 ёшида вафот этди...
Ҳозиргина кўзда ёш билан устознинг жанозасидан қайтдик. Минор масжиди фаолият бошлаганидан бери бунчалик кўп одамни кўрмаган бўлса керак. Ҳар жума шу ерга Анвар қорининг маърузасини тинглагани келиб, у кишининг маърузасидан тўлқинланиб кўзига ёш олган одамлар бугун унинг ўзининг тобутининг тепасида туриб кўз ёши қилдик.
Яҳудийлик, насронийлик ва Ислом динини қиёслаб ўрганган ҳинд олими – оти шу онда эсимга келмай қолди. “Мусулмонлар ўлим Аллоҳнинг ҳузурига бориш дейди. Унда улардан бири вафот этса нега йиғлайди?” деб ҳайрон бўлади. Бунинг жавоби оддий: мусулмонлар Анвар қоридек ажойиб воизидан, олимидан айрилгани боис ўзларининг ҳолига йиғлайди.
Бинобарин, биз бугунги айрилиқни мусибат деб эмас, жудолик деб атаганимизнинг сабаби ҳам шундадир.
Жалолиддин Румий ҳазратлари ўлимни висол кечаси деб таърифлаган. Бутун ҳаётини дини Исломга бағишлаган, ҳаётининг ҳар бир лаҳзасида Ислом маърифатини тарқатган, не-не адашган юртдошларимизни тўғри йўлга солиб қўйган, ана шу ишлари йўлида бир неча йил бурун қуролли ҳужумга ҳам учраган Анвар қори аканинг вафоти ана ўша ҳужум асоратидан бўлгани боис у кишининг мақоми ҳам шаҳид бўлди. Боз устига устоз рамазони шарифда жон таслим қилдики, бунинг ҳам ўзига хос фазилати бордир. Ана шундай гўзал хислатлар билан Парвардигоримизнинг ҳузурига йўл олган қори акамизга ўлим, ҳақиқатан, висол оқшоми бўлади, деган умиддамиз.
Жаноза намозини ўқишдан олдин қисқагина маъруза қилган муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари, жумладан, бундай дедилар: “Рамазон ойининг гуноҳлар кечириладиган даҳасида, Лайлатул Қадр кечалари ўтказилгандан кейин Аллоҳнинг ҳузурига бориш жамики мўмин-мусулмонларнинг орзусидир. Бундай кунлар кимларга насиб этади, кимларга насиб этмайди. Анвар қори акамиз узоқ вақт қаттиқ хасталикдан азият чекиб ётдилар. Чунки Аллоҳ таоло Ўзининг севган бандасига шундай дард бериб, ўша дардни унинг жамики гуноҳларига кафорат қилади. Раббимиз муҳтарам қори акамизни ана шу дард билан поклаб, Ўзининг ҳузурига гуноҳлари тўкилган ҳолда чорлади”.
Анвар қори Турсуновнинг ихлосмандлари қалбидан жой олган амри маъруфлари унинг ҳаққига абадий дуолар ёғилишига сабаб бўлади, иншоаллоҳ! Меҳрибон Парвардигоримиз устозни Ўз раҳматига олсин!
Дамин ЖУМАҚУЛ
Тинчлик деган бебаҳо неъматнинг қадр-қиммати ва аҳамияти тобора ортиб бораётган ҳозирги мураккаб замонда дунё аҳли, ҳар бир жамият, хусусан, мўмин-мусулмонлар ушбу неъматни авайлаб-асраб, уруш оловини сўндириш йўлида яна ҳам жипслашишлари даркор.
Шу йилнинг 11 ноябрь куни Ғазо ва Ливандаги вазиятнинг кескинлашуви ҳамда Яқин Шарқдаги можарога тез фурсатда ечим топиш чораларини ишлаб чиқишга бағишланган навбатдан ташқари Араб-ислом саммити бўлиб ўтди.
Саудия Арабистони раислигида ўтган тадбирда Яқин Шарқ, Марказий ва Жанубий Осиё, Африка қитъасининг етакчи мамлакатларининг давлат ва ҳукумат раҳбарлари ҳамда Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев иштирок этди.
Кун тартибига мувофиқ, халқаро ҳамжамиятнинг Ғазо ва Ливандаги кескинликни камайтириш, юзага келаётган вазиятни тез фурсатда сиёсий йўл билан ҳал этишга қаратилган саъй-ҳаракатларини бирлаштириш масалалари кўриб чиқилди.
Саммитда давлатимиз раҳбари Шавкат Мирзиёев нутқ сўзлади. Давлатимиз раҳбари энг ўткир ва оғриқли масала – Фаластин муаммосига бағишланган саммитни ташкил этгани учун Икки муқаддас масжид ходими, Саудия Арабистони подшоҳи Салмон бин Абдулазиз ал Сауд ҳамда Валиаҳд Муҳаммад бин Салмон ал Саудга алоҳида миннатдорлик билдирди.
Президент Фаластин — Исроил муаммосини тинчлик ва дипломатия йўли билан ҳал этишга қаратилган барча амалий ташаббусларни тўлиқ қўллаб-қувватлади.
Нутқда ҳарбий ҳаракатларни зудлик билан тўхтатиш, хавфсиз гуманитар йўлакларни таъминлаш ва тинчлик музокараларини бошлаш масалалари Бирлашган Миллатлар Ташкилоти ва Хавфсизлик кенгашининг доимий эътибор марказида туриши зарурлиги қайд этилди. Шунингдек, қадимий ва бой тарихга эга фаластин халқи 1967 йилдаги чегаралар доирасида пойтахти Шарқий Қуддус бўлган мустақил ва озод давлатини тузишга тўла ҳақли экани баён этилди. Давлат раҳбари урушда жабрланган фаластинлик болалар ва аёлларни Ўзбекистон шифохоналарида беғараз даволашга тайёр эканини ҳам таъкидлади.
Урушнинг мудҳиш оқибатлари ҳақида тўхталаган муҳтарам Президентимиз, жумладан бундай деди:
“Минг-минглаб бегуноҳ болалар, аёллар ва кексалар ўлимига сабаб бўлаётган бу вайронкор ва мудҳиш ҳужумлар инсоният янги тарихининг энг қора саҳифасига айланмоқда. Ижтимоий инфратузилма объектлари, мактаб ва шифохоналар, масжидлар, бутун бошли шаҳарлар йўқ қилиб ташланаётгани, миллионлаб тинч аҳоли бошпанасиз қолиб, очарчилик ва касалликларга маҳкум бўлаётганини изтиробсиз кузатиш мумкин эмас”.
Фаластин халқига амалий ёрдам кўрсатиш масалаларини келгуси йили Самарқандда ўтадиган “Кўрфаз араб давлатлари – Марказий Осиё” саммитида ҳам муҳокама қилиш нияти билдирилди. Президент муқаддас Ал-Ақсо масжиди, Қуддусдаги бошқа ноёб тарихий-маданий ёдгорликларнинг дахлсизлигини таъминлаш ҳамда уларни бешикаст сақлаб қолиш масалаларига алоҳида урғу берди.
Юртбошимизнинг анжуманда яна бир бор тинчлик неъматининг нақадар улуғлиги, урушнинг вайронакорлик оқибатлари, унинг натижасида кўплаб инсонларнинг, айниқса, норасида гўдакларнинг ҳаётдан кўз юмаётгани, обод масканлар харобага айланаётганини жаҳон ҳамжамияти диққатига тақдим қилди.
Қуръони каримнинг Бақара сураси 208-оятида Аллоҳ таоло инсониятни ёппасига тинчлик ишига киришишга буюрган. Тафсир китобларида келтиришича, оятдаги биргина “коффатан” сўзи бир жиҳатдан барча инсонлар бирлашган ҳолда, тинчлик йўлини тутишлари лозимлигини билдирса, бошқа жиҳатдан тинчликни барқарорлаштириш учун қайси йўл билан бўлса ҳам ҳисса қўшиш зарурлигини билдиради.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам муборак ҳадисларида:
“Мусулмон мусулмоннинг биродари, унга зулм қилмайди ва уни ташлаб қўймайди. Ким биродарининг ҳожатини раво қилса, Аллоҳ унинг ҳожатини раво қилади. Ким мусулмондан бир ташвишни аритса, Аллоҳ унинг қиёмат ташвишларидан бирини аритади. Ким мусулмоннинг айбини беркитса, Аллоҳ қиёмат кунида унинг айбини беркитади”, деганлар (Имом Бухорий ривояти).
Президентимиз ҳақиқий мўминнинг сифатини намоён этиб, ушбу хайрли ишларни қўллаб-қувватлаган ҳолда, урушда жабрланган фаластинлик болалар ва аёлларни Ўзбекистон шифохоналарида беғараз даволашга тайёр эканини таъкидлади.
Бу эса ҳақиқий мусулмончилик, ҳақиқий одамгарчилик нуқтаи назаридан ёндашувдир. Мусулмон инсон ўзи учун тинчлик-осойишталик, соғлик-саломатлик, бахт-саодат, фаровонликни яхши кўрганидек, ўзгаларга ҳам шуни ва шунга ўхшаган нарсаларни раво кўради.
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Сизлардан бирортангиз то, ўзи учун яхши кўрган нарсани, биродари учун ҳам раво кўрмагунча мўмин бўла олмайди”, дедилар” (Бешовларидан фақат Абу Довуд ривоят қилмаган).
Яна бир ҳадиси шарифда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
“Мўминларнинг ўзаро дўстликлари, раҳм қилишлари ва меҳр кўрсатишлари худди бир жасадга ўхшайди. Ундаги бир аъзо хаста бўлса, жасаднинг қолгани унга қўшилиб бедор бўлади ва иситмалайди”, деганлар.
Демак, мўмин киши ўзининг барча дўстлари учун дардкаш бўлар экан. Биродари дарду алам, турли қийинчиликда қолганда унга раҳм-шавқат кўрсатади, унинг дардини енгил қилиш учун чора излайди.
Дунёда барқарорлик ҳукм суриши, халқлар тинч ва осуда ҳаёт кечириши учун ҳамда мазлумларга ёрдам қўлини чўзиш борасида муҳтарам Президентимизнинг илгари сураётган ташаббуслари рўёбга чиқишини Аллоҳ таоло насиб айласин!
Зайниддин ЭШОНҚУЛОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари