Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
08 Май, 2025   |   10 Зулқаъда, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:40
Қуёш
05:12
Пешин
12:25
Аср
17:20
Шом
19:31
Хуфтон
20:57
Bismillah
08 Май, 2025, 10 Зулқаъда, 1446

Тошкент шаҳри масжидларида Хатми Қуръон ўтказиб берувчи қорилар билан танишинг

16.05.2018   6049   55 min.
Тошкент шаҳри масжидларида Хатми Қуръон ўтказиб берувчи қорилар билан танишинг

Ўн икки ойнинг султони, Аллоҳ таолонинг раҳмат ва мағфиратлари чексиз ёғилгувчи, соғиниб кутаётганимиз Рамазони шариф ташриф кириб келди. Фазилатга тўла ушбу ойнинг кечалари Қуръони карим хатми билан янада мунаввар бўлади. Бу йил ҳам Аллоҳ насиб этса юртимизнинг деярли барча жоме масжидларида Қуръони карим хатм қилинади. Тошкент шаҳрида ҳам бу йили мавжуд 120 масжидддан 112 тасида Хатми Қуръон қилинади. Қуйида пойтахтимиздаги масжидларда хатми Қуръон қилиб берувчи қорилар рўйхати билан танишишингиз мумкин:

 

Учтепа тумани

1.

Абдуллоҳ ибн Масъуд

20

кун

Бойхонов Фозилхон Раҳмон ўғли

14.03.1991 й

Ҳакимов Шуҳрат Мирзапўлатович

15.10.1987 й

2.

Абдулҳамид ҳожи

25 кун

Тожиддинов Ҳабибуллоҳ Фазлиддин ўғли

27.08.1994 й

Тошмуҳамедов Дониёр

23.02.1969 й

3.

Абу Ҳанифа

27 кун

Рашидов Ахмадхон Хамидович

29.06.1978 й

Халимбеков Анасхон Хайрулло ўғли

27.03.1996 й

Хайитбоев Мухаммадали

22.09.1991 й

4.

Абу Ҳурайра

20 кун

Рўзиев Шоҳбоз

Маъмур ўғли

09.02.1991 й

5.

Азиз ота

25 кун

Исломов Баходир Абдуғаффор ўғли

20.07.1996 й

6.

Бешкайрағоч

21 кун

Хамидов Абдурашид Абдушакирович

28.10.1981 й

Умарходжаев Мурод Улугбекович

29.04.1987 й

Музаффархонов Абдуллоҳхон

Авазхон ўғли

10.08.1994 й

Абдукаримов Абдухамид

Абдураззоқ ўғли

10.05.1996 й

7.

Бурҳониддин

Марғилоний

20 кун

Абдукаримов Аҳроржон Абдувоҳид ўғли

27.08.1992 й

8.

Саид Ваккос ота

1/15

Сайнуриддинов  Саиджафар  Саидкомилович

08.12.1988 й

Аталуллаев Хайруллахон Ибрагимович

04.10.1978 й

9.

Кўкча Октепа

1/15

Дадажонов Ҳасанбой Абдуманнонович.

15.11.1980 й

Собиров Абдулбосит Абдулҳафизович.

31.12.1980 й

10.

Маҳкам ота

1/15

Абдураҳмонов Абдуқодир Собирович

24.05.1987 й

Газиев Дилшод Абдипаттаевич

29.01.1980 й

11.

Махкамбой ҳожи ота

27

Кун

Мирзақулов Ғайрат Шербаевич

26.10.1981 й

Саипов Баходир Юлдашевич

19.07.1975 й

12.

Муҳаммад Умар ўғли Зокир

28 кун

Азимбаев Алихон Захидхонович

08.02.1978 й

Зоҳидхонов Абдулборийхон Алихон ўғли

20.07.1999 й

13.

Ҳазрати Али

20 кун

Шамсиев Ахмадходжа Нарходжаевич

31.08.1967 й

Джалалов Зайнитдин Салахитдинович

06.05.1967 й

Маджидов Муҳаммад Солиҳ Абдурасулович

17.09.1989 й

14.

Ҳазрати Умар

20 кун

Мамадалиев Фазлиддин Мамасобирович

27.05.1977 й

Азимбоев Валихон

01.10.1982 й

15.

Чўлпон ота

20 кун

Маматрахимов Абдулҳамид Исматиллаевич

09.03.1993 й

16.

Файзулла хужа ўғли Мурод ҳожи

24 кун

Азимбаев Олимхон Захидхонович

16.05.1979 й

Зоҳидхонов Халилуллоҳ Олимхон ўғли

19.11.2001 й

17.

Абу Талҳа

25 кун

Валиев Абубакир Муродиллаевич

11.03.1984 й

Рахмонов Ойбек Мухторович

27.05.1982 й

18.

Лаби Зах

1/15

Ахунжанов Довуд Ахматович

31.05.1984

19.

Мирбобо ота

20 кун

Восиев Билол Абдусало ўғли

27.02.1986

Пайзимухамедов Умархон Рустам ўғли

15.09.1995

Бектемир тумани

20.

Алибек

27 кун

Норматов Нажмиддин Мирзақулович

11.09.1978 й

21.

Хўтан

1/15

Муҳаммаджонов Муҳаммадали

Илҳомжон ўғли

06.04.2000 й

Олмазор тумани

22.

Ҳазрати Имом

1/15

Алимов Аҳмадхон Усмонхон Ўғли

03.04.1983 й

Қурбонов Исмоил Абдукаримович

04.01.1984 й

Камолов Абдулбасир Рустам ўғли

09.03.1999 й

23.

Тўхтабой

1/15

Қодиров Ёсинбек

09.02.1995 й

Исмоилов Хумоюнхон Махдихон ўғли

14.09.1992 й

Ниёзов Алишер Бахромович

17.05.1985 й

Сирожиддинов Иброҳим Хакимжон ўғли

14.04.1992 й

24.

Тўлқин Акром ўғли

27 кун

Шодмонов Зиёдулло Тўлқин ўғли

03.01.1991 й

Сайдалиев Муҳаммад Ҳожи Мирзо

Мўминжон ўғли

04.07.1993 й

25.

Иброҳим ота

27 кун

Абдураҳимов Муҳаммаджон Малик ўғли

18.09.1995 й

Лутфуллаев Хайрулло Хамидулло ўғли

07.11.1994 й

26.

Чимир ота

23 кун

Юлдошев Абдуғаффор Абдуманнобович

07.06.1989 й

Ҳамидхўжаев Нурмуҳаммад Лутфуллаевич

22.01.1989 й

Қушоқов Нурмамат Шодмонбоевич

15.04.1972 й

27.

Сафобой ота

20 кун

Араббоев Дониёрбек Азизилло ўғли

17.09.1995 й

28.

Хофиз Кўҳақий

25 кун

Нуриддинов Юлдошбой Иброҳим ўғли

09.01.1995 й

Муҳамматдинов Агзамитдин

Хайритдин угли

04.11.1994 й

29.

Искандар Хўжа

25 кун

Қодиров Зойиржон Адҳамжонович

05.21.1981 й

Тошбоев Аъзамжон Юсубжонович

15.05.1983 й

30.

Аҳмаджон қори

1/15

Эргашев Муҳаммадий Туҳфатуллоҳ ўғли

30.04.1981 й

Рўзиев Жаҳонгир Ўктамович

23.08.1990 й

31.

Иброҳимжонбой ва Орифжонбой

28 кун

Жўрабоев Икромжон Абдуллажон ўғли

10.03.1993 й

Холиқов Мансур Қўчқоралиевич

12.09.1984 й

Турғунбоев Абдулло Бахтиёр ўғли

15.12.1995 й

32.

Сирож Солиҳ

1/15

Раҳимов Абдулборий Маҳмудалиевич

24.08.1980 й

Исақов Убайдулло Абиджонович

21.08.1987 й

33.

Дўстжонбой

1/15

Салоҳиддинов Нуриддин Зайниддин ўғли

23.06.1994 й

Аъзамов Абдулло Лутфулло ўғли

03.02.1999 й

34.

Мевазор

20 кун

Исломов Ёрбек Зокирович

13.07.1989 й

Холматов Воситжон Вахидович

02.08.1981 й

35.

Мирзо Ғолиб

1/15

Нуриддинов Аъло Қоработир ўғли

20.10.1992 й

Салоҳиддинов Нуриддин Зайниддин ўғли

23.06.1994 й

36.

Исломобод

1/15

Норбоев Муҳаммаджон Дониёр ўғли

09.06.2000 й

Раҳимжонов Раҳматуллоҳ Муҳаммаджон ўғли

03.11.1995 й

Забиҳуллаев Абдураззоқ Абдуллоҳ ўғли

11.12.2000 й

37.

Имом Бухорий

25 кун

Ғозиев Раҳматулло Ҳусанбоевич

08.05.1982 й

Маҳкамов Зикруллоҳ Машъалхон ўғли

25.04.1997 й

Абдуллаев Мерожиддин Камолиддин ўғли

20.02.1997 й

38.

Абу Бакр Қаффол Шоший

20 кун

Абдумажидов Ҳасанхон Яҳёевич

12.01.1981 й

Джалилов Набийддин Неъматуллаевич

15.11.1988 й

39.

Масжиди салом

2/15

Азимов Дилмурод Неъматович

12.09.1987 й

Аминов Муҳаммадисмоил Раҳматуллоҳ ўғли

20.01.1988 й

Давлатов Ҳикматулло Нормуминович

16.02.1992 й

Худойбердиев Фаррух Аманкелдиевич

19.08.1979 й

40.

Исматилла ҳожи

27 кун

Абдуллаев Шавқиддин Илҳомжон ўғли

05.05.1991 й

41.

Имом ат-Термизий

1/20

Эсонқулов Иноятуллоҳ Абдусамин ўғли

01.22.1991 й

Яккасарой тумани

42.

Усмон бин Мазъун

1/15

Хасанов Қудратжон Исохжанович

01.06.1987 й

Тўраев Муҳаммад Зайнуддинович

09.04.1978 й

43.

Яккасарой

1/15

Дадамирзаев Азамжон Тоҳирович

21.02.1973 й

44.

Рахимхон ҳожи ота

20 кун

Қодиров Орифжон

Аъзамович

05.03.1979 й

Холматов Комил

Бакимаматович

23.05.1979 й

Юлдашев Муҳиддин

Мадаминович

06.09.1981 й

45.

Ракат

20 кун

Хотамов Хикматжон

Ҳожиқурбонович

30.03.1986 й

Қулбаев Жасурбек

Фойзиллаевич

19.03.1990 й

Боймирзаев Мухаммадаюб Акмал ўғли

26.12.1990 й

Миробод тумани

46.

Ал-Бадр

20 кун

Акбаров Аловуддин Хайрулло ўғли

12.08.1996 й

47.

Қўйлиқ ота

1/15

Норматов Раҳматулло Собиржонович

14.03.1984 й

Шамсуддинов Тоҳиржон

Турсунович

11.11.1975 й

Мирзо Улуғбек тумани

48.

Шайх Зиёвуддинхон

1/20

Ҳасанов Улуғбек Абдусалом ўғли

09.09.1994 й

Карабаев Абдулхай Алимджанович

05.09.1987 й

49.

Тўра Бува

1/15

Усмонов Шахобиддин Нуриддинович

02.12.1982 й

50.

Авайхон

1/15

Шукруллаев Мухаммад-Алихон

Хайрулло ўғли

25.12.1993 й

Шукруллаев Омилхон Хайрулла  ўғли

24.04.1995 й

51.

Мулла Холмирза ота

1/15

Муталибжонов Мухаммад Аюб Нуриддин ўғли.

03.12.1992 й

Хусанов Қодир Жумаевич

18.04.1990 й

52.

Мулла Қосим

 

Дадаев Фатхулло Ҳамидуллоҳ ўғли

07.01.1993 й

Умаров Сухробхон Муҳибулло ўғли

07.01.1993 й

53.

Тепа

 

Умаралиев Шерзоджон Абдулаҳад ўғли

16.09.1991 й

54.

Оққўрғон

1/15

Бобораҳимов Фазлиддин

Низомиддинович

12.01.1987 й

55.

Дорул Омон

 

Абдувосиев Муҳаммадносир Қудратулло ўғли

18.04.1997 й

Холдоров Беҳзод Холисбой ўғли

13.08.1996 й

56.

Олтин Тепа

1/15

Халимбеков Саидакбархон Хайриллаевич

20.09.1989 й

Жалилов Хайрулла Зиёвидинович

19.06.1966 й

Сирғали тумани

57.

Қуддуси шариф

1/15

Иноғомов Ислом Илҳом ўғли

05.06.1993 й

58.

Қўшқўрғон

20 кун

Муртазоев Муҳаммадсодиқхон Шукруллоҳ ўғли

20.02.1996 й

59.

Маъруфота

27 кун

Зуфаров Қутбиддин Нуриллаевич

15.06.1992 й

60.

Нўғай қўрғон

29 кун

Уралов

Мансур

Уролович

10.03.1990 й

Муртазаев

Ахлиддин

Абдумажид ўғли

24.09.1992 й

Шайхонтоҳур тумани

61.

Яҳё қори

27 кун

Абдуллаев Абдулбосит Акбаржон ўғли

21.06.1995 й

Қосим Абдулло Мирабзал ўғли

01.01.1992 й

Тўлаганов Ҳожиакбар Баҳодир ўғли

02.05.1995 й

62.

Обидхон Махдум

25 кун

Юсупов Жамшид Мансуржонович

29.07.1985 й

Исломов Зиёвиддин Низомиддин ўғли

14.04.1992 й

63.

Муйи Муборак Уккоша

25 кун

Бабожанов Отабек Муҳаммаджонович

08.09.1989 й

Охунжанов Абдухай Фозил ўғли

07.04.1998 й

Қосимов Акромжон Ахмаджон ўғли

23.04.1997 й

64.

Хўжа Алламбардор

27 кун

Ғойипов Мақсуджон Ҳомидович

30.06.1981 й

Нўъмонов Муҳиддин

05.03.1981 й

Муҳсинов Мўминжон Бахтиёр ўғли

11.01.1993 й

65.

Шайх Зайниддин

20 кун

Аминов Мухаммадлоик Абдувохидович

21.05.1991 й

Халимов Насрулло Холматович

11.02.1986 й

66.

Доруссалом

28 кун

Турғунов Хамидулло Абдубанноевич

03.05.1983 й

Хисоров Эркин Аҳмадҳожи ўғли

09.07.1985 й

67.

Хўжа Аҳрор Валий

28 кун

Аъзамжонов Абдулҳафиз Сойибжонзода

29.10.1995 й

Захадуллаев Миён Хасиб Абдулвахоб ўғли

04.09.1993 й

68.

Мунаввар қори

28 кун

Тошмухамедов Боходир Турсунович

05.06.1970 й

Ҳакимжонов Муҳаммаджон Зоҳиджон ўғли

28.06.1995 й

69.

Ислом Нури

27 кун

Ахматкулов Элёржон Одилбек ўғли

27.06.1983 й

Асроров Саидахрор Абдусалом ўғли

24.03.1991 й

Эрқулов Иброхим Турмуҳаммад ўғли

03.10.1993 й

70.

Ҳувайдо

20 кун

Низомов Муҳаммадрауф Муҳаммаджонович

20.05.1986 й

Содиков Хафизулло Неъматович

06.11.1988 й

71.

Имом Ҳасан

21 кун

Юсупов Иноятулло Ибайдуллаевич

28.11.1986 й

Абдукаримов Абдулбосит Абдулҳамид ўғли

25.09.1995 й

72.

Занги ота

1/15

Супиев Ёкубжон Солихонович

26.09.1968 й

Супиев Абдулазиз Ёкубжон ўғли

27.12.1992 й

73.

Баланд

20 кун

Мирзаев Насрулло Салайдинович

13.12.1980 й

Собитов Ҳабибулло Алижон ўғли

22.03.1992 й

74.

Кох ота Бузрук

28 кун

Ғоипов Шамсиддин Муҳиддинович

12.03.1984 й

Жалилов Аббосқори

Неъматулло ўғли

08.08.1992 й

75.

Эшонгузар

1/15

Жураев Илхомжон Валижон  ўғли

13.04.1998 й

Умаралиев Ҳасан Шокирович

03.11.1996 й

76.

Фотимаи-Захро

27 кун

Аббосов Акмалхон Мухсим  ўгли

18.12.1990 й

Қодиров Файзулло Ҳусанович

20.081986 й

Саломов Абдулбоқий Абдужалол ўғли

14.06.1990 й

77.

Абдуллоҳ Ибн Хузофа

20 кун

Рустамжонов Абдуллатиф Рустамжон ўғли

15.04.1981 й

Ваҳобов Хусан Набиевич

08.07.1985 й

78.

Оқ туника

1/15

Мамасидиков Камолидин  Комилжон ўғли

13.12.1994 й

Супиев Абдурахмон Аюбхон  угли

02.11.1994 й

Ҳайдаралиев Иброҳимжон Обабакирович

04.30.1986 й

79.

Султон ҳожи

20 кун

Халилов Абдулхаким  Абдухалим угли

06.01.1991 й

Деҳқонов Абдурасул Неъматжон ўғли

08.08.1992 й

80.

Фирдавс

28 кун

Рахмонберди Абдулазиз  Рустамжон ўғли

11.12.1997 й

81.

Оқилон

20 кун

Артуккариев Абдуносир Муртазаханович

18.04.1984 й

Исроилов Самихон Абдуллаевич

10.01.1981 й

82.

Эшон Бобохон

1/15

Абдуллаев Абдулбосит Акбаржон ўғли

21.06.1995 й

Абдурагимов Муҳаммадий Рустамжанович

12.04.1986 й

Яшнабод  тумани

83.

Ал-Ҳудайбия

20 кун

Ходжаев Мухиддин Фазилхонович

02.07.1977 й

Фозилхонов Абдуллохон Файзуллоҳ ўғли

25.02.1999 й

Абраров Абдулазиз Абдували ўғли

17.05.1997 й

Саидакбаров Саидасқар Саидбосит ўғли

19.10.2000 й

84.

Гўзал

20 кун

Ғанижонов  МухаммадСодиқ  Мухторжон ўғли

19.12.1998 й

Нўъмонов Камолиддин Усмонович

30.07.1985 й

Мустафоев Билолиддин Раҳматулло ўғли

26.04.1996 й

85.

Холид ибн Валид

27 кун

Акбаров Имияминжон Иминжонович

17.04.1983 й

Аброров Абдулбоқий Абдусамий ўғли

24.04.1999 й

Аброров Абдулҳаким Абдували ўғли

04.09.1998 й

86.

Пул емас ота

27 кун

Ганиев Мухуммадлатиф Абдулхалилович

15.03.1991 й

Миродилов Абдулазиз Миробидович

02.12.1999 й

Миродилов Джасур Миробидович

04.03.1987 й

87.

Ислом ота

20 кун

Заитов Анвар Камолхонович

21.06.1982 й

Давлатов Авазбек Акбаралиевич

29.07.1983 й

88.

Имом Аъзам

27 кун

Ходжаев Неъматулла Сатволдиевич

06.04.1974 й

Шукруллаев Муҳаммадбобурхон

06.01.1995 й

Абдувалиев Жалолиддин

Абдувоҳид ўғли

15.05.1995 й

89.

Қул хожа  Аҳмад Яссавий

27 кун

Ҳусниддинов Зуҳриддин Нуриддин ўғли

10.11.1995 й

Султонмаҳмудов Абдулмажид Абдурашид ўғли

23.09.1995 й

90.

Али ибн Абу Толиб

20

кун

Мирсодиқов Нуруллоҳ Қудратиллаевич

24.12.1977 й

Сиддиқов Юнус Қобилович

12.05.1981 й

Чилонзор тумани

91.

Қатортол

2/15

Алимов Аброр Афзалжонович

25.07.1986 й

92.

Олтинхон тўра

1/20 кун

Хошимов Асилхон Хусанхон ўгли

29.05.1991 й

93.

Новза

30 кун

Самиев Абдулходий Паттохонович

01.11.1988 й

Убайдуллаев Ислом Мусаевич

21.12.1977 й

94.

Тинчлик

20 кун

Туйғун Иброхим Жахонгир ўғли

20.06.1995 й

Мухсимов Шоюсуф Шоахрор ўғли

03.07.1994 й

95.

Катта Қозиробод

1/15

Мирзаев Шамсиддинхон Мухаммадулло ўғли

09.09.1998 й

Нурмухаммедов Алишер  Ражаб ўғли

16.06.1977 й

96.

Ҳасанхон қори

1/15

Турсунов Аббос Ахмадович

17.12.1980 й

Хурсандмуродов Толиб Шукурулло ўғли

24.08.1997 й

97.

Бўта бува

1/15

Сўпиев Аюбхон Солихонович

11.05.1966 й

Ҳамидуллаев Нўъмонхон Яхёхон ўғли

02.12.1998 й

Садуллахонов Асрор Саъдуллахонович

21.05.1992 й

98.

Кўзи ожизлар

1/15

Расулов Аҳмаджон Мухаммаджонович

29.01.1979 й

99.

Собитхон ҳожи

20 кун

Юсупов Носирхон Ҳабибуллаевич

14.06.1984 й

Исмаилов Неъматулло Ҳабибулло ўғли

25.08.2018 й

100.

Дўмбиробод

20 кун

Тожиддинов Абдулбосит

10.06.1975 й

101.

Носирхон

1/15

Абдуллаев Мирахмад Фатхулла ўғли

19.02.1996 й

Самуғов Аббосхон Олимжон ўғли

08.08.1995 й

Юнусобод тумани

102.

Минор

1/15

Неъматов Жаҳонгир Тўлқинович

26.10.1978 й

Қобилов Абдулбосит Бадриддинович

31.01. 1983 й

103.

Мирза Юсуф

27 кун

Ҳусанов Қодиржон Неъматжонович

21.01.1976 й

Сайфуддинов Абдуқодир Раҳматуллоҳ ўғли

26.01.1998 й

Ҳамидов Садриддин

10.02.1990 й

104.

Камолиддин Ориф ал Бухорий

25 кун

Ҳакимуллaев Мухаммадсодиқ Закaриё ўғли

10.07.1997 й

105.

Юнусобод

1/17

Қўлдашев Абдуҳалил Эргашали ўғли

05.05.1999 й

106.

Умар ибн Хаттоб

1/15

Каримов Қосимжон Обидович

11.07.1972 й

107.

Маҳаммат Носир Хожи

1/15

Ишматбеков Ҳамиджон Баҳромович

19.02.1970 й

Бахромов Мақсуджон Маҳмуджон ўғли

10.09.1995 й

Бахромов Суннатилла Ҳамиджон ўғли

02.11.1996 й

108.

Масжидул Хайр

1/15

Махмудхонов Муҳаммад Исохон Маҳмуд ўғли

24.05.1995 й

109.

Кулол-Қўрғон

28 кун

Саидов Худойқул Эгамбердиевич

10.07.1983 й

110.

Ҳасанбой

1/15 кун

Каримов Абдурауф Муқимжанович

13.04.1982 й

Ҳўжаев Муҳаммаджон Эгамберди ўғли

07.06.1996 й

111.

Омина

27 кун

Обиджонов Машҳурбек

05.07.1993 й

Шодиев Юсуф

12.12.1985 й

112.

Оқтепа

1/15

Обидов Нурилла Рахматуллаевич

29.07.1976 й

Турғунов Абдулхай  Насибуллоҳ ўғли

29.10.1988 й

Азимов Дилмурод Неъматович

12.09.1987 й

Ғаниев Азизбек Тўхтасин ўғли

10.01.1991 й

Аминов Муҳаммадисмоил Раҳматуллоҳ ўғли

20.01.1988 й

ЎМИ Тошкент шаҳар вакиллиги Матбуот хизмати

 

Ўзбекистон янгиликлари
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Ўзликни англаш, маънавият асосидир

05.05.2025   5283   7 min.
Ўзликни англаш, маънавият асосидир

Жонажон ватанимиз Ўзбекистонда амалга оширилаётган тараққиёт тобора янгидан янги босқичларга қадам қўйишда давом этмоқда. Бу, шубҳасиз, жамият ҳаётининг ҳар бир жабҳасида “Инсон манфаатлари ҳамма нарсадан устун” тамойилига асосланган ўзига хос бир қатор ислоҳотларни амалга оширишда ҳам ўз ифодасини топмоқда. Мамлакатимизда турли динларга эътиқод қилувчи миллат вакиллари ўртасида ўзаро диний бағрикенгликни тарғиб этиш, миллатлараро тотувлик ва ижтимоий барқарорликни таъминлашга қаратилган ислоҳотлар ҳам шулар жумласидандир. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025 йил 21 апрел куни эълон қилинган “Фуқароларнинг виждон эркинлиги ҳуқуқи кафолатларини янада мустаҳкамлаш ҳамда диний-маърифий соҳадаги ислоҳотларни янги босқичга олиб чиқиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги  ПФ 68-сонли Фармонида ҳам айни шу масалалар назарда тутилган. Мазкур фармонда таъкидланишича, жаҳон тамаддунида алоҳида ўрин тутган, умумбашарий тараққиёт омили бўлган илм-фан ва маданият ривожига катта ҳисса қўшган буюк аллома ва мутафаккирларимиз қолдирган улкан илмий-маънавий меросини чуқур ўрганиш, ёш авлод қалбида Ватанга садоқат, миллий-диний қадриятларга ҳурмат туйғуларини тарбиялашда улардан унумли фойдаланиш бу ислоҳотларнинг асосий негизини ташкил этади.

Фармонга асосида Дин ишлари бўйича қўмита ва Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳамда Бухоро вилояти ҳокимлигининг Баҳоуддин Нақшбанд ёдгорлик мажмуаси маркази муассислигида Баҳоуддин Нақшбанд илмий-тадқиқот марказини ташкил этиш таклифлари маъқулланган ва унинг асосий вазифалари белгилаб берилган. Жумладан, унда “...буюк аждодимиз Баҳоуддин Нақшбанд ва нақшбандийлик тариқати алломаларининг юксак инсонпарварлик ғояларини илмий асосда ўрганиш, ёш авлодни бағрикенглик ҳамда ўзаро ҳурмат руҳида тарбиялаш мақсадида тарғибот ишларини олиб бориш” ҳам қайд этиб ўтилган. Албатта, бу вазифани бажариш нафақат олимлар, балки бугун диний соҳада халққа хизмат қилаётган барча ходимлар зиммасига ҳам улкан масъулият юклайди. Зеро, соҳанинг ҳар бир ходими тасаввуф таълимоти тарихи ва унинг бугунги кундаги аҳамиятини теран англаши, юртимизда яшаб, ижод қилган улуғ алломаларнинг бой илмий-маънавий меросини халққа етказиши, кенг тарғиб қилиши замон талабидир.

Баҳоуддин Нақшбанд ва нақшбандийлик тариқати ҳақида сўз кетганда, энг аввало, турли манбаларда бу улуғ аллома ҳақида айтилган фикр-мулоҳазаларга тўхталиб ўтиш ўринлидир. Ана шундай манбалардан бири, сўзсиз, улуғ мутафаккир Алишер Навоий бобомизнинг қатор асарларидир. Шоир ижодида нақшбандийлик тариқати асосий ўрин тутади. Ҳар бир асарининг ғоявий мазмуни, уларда илгари сурилган тасаввуфий қарашлар бевосита унинг Баҳоуддин Нақшбанд ва нақшбандийлик тариқатига катта эътибор берганлигидан дарак беради. “Лисон ут-тайр” достони ҳам бундан мустасно эмас.

Асарнинг “Хожа Баҳоуддин Нақшбанд сўзи фанойи комил мақомида” бобида шоир улуғ алломага шундай таъриф беради:

Хожаи олий сифоти аржманд,
Шаҳ Баҳо ул Ҳақ вад-дин Нақшбанд.

Чун бу иқлим уза бўлди тахтгир,
Тузди йўқлук кишвари узра сарир.

Навоий таъкидлашича, Шоҳ Баҳоуддин Нақшбанд олий ахлоқий сифатларга эга зотдир. Чунончи, у зот бу иқлим тахтига ўтиргач, яъни дунёга келган кунидан бошлаб, ўзини йўқлик тахтида кўрди. Демак, Шоҳ Баҳоуддин Нақшбанд ҳазратларининг энг улуғ инсоний фазилатларидан ўзлигини англаб, худбинликдан кечишдир. Шоир фикрини давом эттирар экан ёзади:

Ўз вужудин пок сайри ҳақшунос,
Ҳар не бирлаким қилур эрди қиёс.

Ондин ўзни кам топар эрди басе,
Сарву гулдин ўйлаким хору хасе.

Ҳақшунос – Аллоҳни таниган аллома ўзини нимага қиёс қилса, ундан паст кўрар, яъни оддий хас сарв билан гулнинг наздида қанчалик кўримсиз бўлса, у зот ҳам ўз вужудини ҳеч қачон бирор нарсадан ортиқ кўрмас ва бутун ҳаёти давомида шундай камтарликка амал қилиб яшаган. Агар инсонлар ўз ҳаётларини инсонпарварлик ва бағрикенглик асосида қурсалар, дунёда рўй бераётган ўзаро низолар, қирғинбарот урушлар, ўткинчи мол-дунё учун қилинаётган пасткашликларга барҳам берилган, инсонлар бир-бири билан тинч-тотув ҳаёт кечирган, она замин бағрида бегуноҳ гўдакларнинг қонлари дарё бўлиб оқмаган бўлар эди. Аммо афсуски, бугун дунёнинг турли мамлакатларида бундай мислсиз фожиаларнинг гувоҳи бўлиб турибмиз.

Тасаввуф аҳли орасида Баҳоуддин Нақшбандий ҳазратларининг: “Мусибатлар жуда кўпдир. Фақат энг буюк мусибат эса вақтнинг фойдасиз, бекорга кетишидир”, – деган панду насиҳати машҳурдир. Шунга кўра ҳикоятда нақшбандийликнинг яна бир тамойили бозгаштга ҳам тўхталиб ўтилади. Унга кўра ўзининг ҳар бир нафасини назорат қилган ориф унинг бирор лаҳзаси, ҳаттоки, нафас олиш ва чиқаришнинг орасидаги онлардан бири ҳам, ғафлат билан беҳуда ўтган бўлса бозгашт қилиши, яъни ғафлатда кечган ҳар бир ишини қайтадан бажариши лозимлигини таъкидлайди.

Зеро, аҳли Ҳақ – Аллоҳнинг ошиқлари шу тариқа ўз вужудини инкор этиб, шу сабаб билан будини – борлигини набуд – йўқликка алмаштирадики, шоир бу ўринда китобхонларни нақшбандийликнинг яна бир рашҳаси “вуқуфи қалбий” – “қалбдан огоҳ бўлиш”га қаратади. Бу раҳшага кўра солик ҳамиша ўз қалбидан огоҳ бўлиши, унда кечаётган ҳар бир ўй-фикрларни тартибга солиб, ҳатто хаёлан бўлса-да, кибру ҳавога, манманликка йўл қўймаслиги керак.

Алишер Навоий Баҳоуддин Нақшбанд ҳазратлари умрларининг охиригача ўзларида мужассам бўлган фазилатларни тарк этмаганлиги ва шу тариқа фано бўлганликларини айтиб, шундай якунлайди:

Бўйла ошом эттилар жоми фано,
Қолмоғондин сўнг асар ўздин яно.

Ҳақ вужудидин бақое топмайин,
Жоми ваҳдатда лиқое топмайин,

Чун фано хайлига дохил бўлдилар,
Боқийи мутлаққа восил бўлдилар.

Шоир таъкидлашича, Баҳоуддин Нақшбанд ҳазратлари ўзлигидан, яъни “мен”ликнинг кибру ҳаволаридан кечган ҳолатда вафот этдилар. У кишининг назарида Ҳақ вужудидан бошқа боқий бўлмади, ўзининг Ҳақ наздида ҳечлигини англаб етди ва фано хайли – аҳлига қўшилиб, боқийи мутлақ – Аллоҳ висолига эришди.

Алишер Навоийнинг “Лисон ут-тайр” достонидан олинган ҳикоятлар гарчи ҳажман кичик бўлса ҳам, Баҳоуддин Нақшбанд ҳазратлари таълимотининг энг асосий тамойилларини ўзида акс эттирганлиги билан қадрлидир. Ўйлаймизки, муштарийлар бу асар таҳлилини Президентимиз фармонларида айтилган “тасаввуф таълимоти тарихи ва унинг бугунги кундаги аҳамиятини илмий тадқиқ этиш, “Етти пир” алломалари ва азиз авлиёларнинг бой илмий-маънавий меросини халқаро майдонда кенг тарғиб қилиш” йўлидаги арзимас уринишларимиздан бири сифатида қабул қиладилар ва йўл қўйган нуқсон-хатоларимизни кечирадилар. Албатта, умид қиламизки, бу борада янада теранроқ қарашлар билан бойитилган мақолалар билан бизни хурсанд этадилар.

Алишер домла Наимов,
Фарғона вилояти бош имом-хатиби ўринбосари

 

МАҚОЛА