Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
02 Май, 2025   |   4 Зулқаъда, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:50
Қуёш
05:19
Пешин
12:25
Аср
17:17
Шом
19:24
Хуфтон
20:48
Bismillah
02 Май, 2025, 4 Зулқаъда, 1446

Тошкент шаҳри масжидларида Хатми Қуръон ўтказиб берувчи қорилар билан танишинг

16.05.2018   5949   55 min.
Тошкент шаҳри масжидларида Хатми Қуръон ўтказиб берувчи қорилар билан танишинг

Ўн икки ойнинг султони, Аллоҳ таолонинг раҳмат ва мағфиратлари чексиз ёғилгувчи, соғиниб кутаётганимиз Рамазони шариф ташриф кириб келди. Фазилатга тўла ушбу ойнинг кечалари Қуръони карим хатми билан янада мунаввар бўлади. Бу йил ҳам Аллоҳ насиб этса юртимизнинг деярли барча жоме масжидларида Қуръони карим хатм қилинади. Тошкент шаҳрида ҳам бу йили мавжуд 120 масжидддан 112 тасида Хатми Қуръон қилинади. Қуйида пойтахтимиздаги масжидларда хатми Қуръон қилиб берувчи қорилар рўйхати билан танишишингиз мумкин:

 

Учтепа тумани

1.

Абдуллоҳ ибн Масъуд

20

кун

Бойхонов Фозилхон Раҳмон ўғли

14.03.1991 й

Ҳакимов Шуҳрат Мирзапўлатович

15.10.1987 й

2.

Абдулҳамид ҳожи

25 кун

Тожиддинов Ҳабибуллоҳ Фазлиддин ўғли

27.08.1994 й

Тошмуҳамедов Дониёр

23.02.1969 й

3.

Абу Ҳанифа

27 кун

Рашидов Ахмадхон Хамидович

29.06.1978 й

Халимбеков Анасхон Хайрулло ўғли

27.03.1996 й

Хайитбоев Мухаммадали

22.09.1991 й

4.

Абу Ҳурайра

20 кун

Рўзиев Шоҳбоз

Маъмур ўғли

09.02.1991 й

5.

Азиз ота

25 кун

Исломов Баходир Абдуғаффор ўғли

20.07.1996 й

6.

Бешкайрағоч

21 кун

Хамидов Абдурашид Абдушакирович

28.10.1981 й

Умарходжаев Мурод Улугбекович

29.04.1987 й

Музаффархонов Абдуллоҳхон

Авазхон ўғли

10.08.1994 й

Абдукаримов Абдухамид

Абдураззоқ ўғли

10.05.1996 й

7.

Бурҳониддин

Марғилоний

20 кун

Абдукаримов Аҳроржон Абдувоҳид ўғли

27.08.1992 й

8.

Саид Ваккос ота

1/15

Сайнуриддинов  Саиджафар  Саидкомилович

08.12.1988 й

Аталуллаев Хайруллахон Ибрагимович

04.10.1978 й

9.

Кўкча Октепа

1/15

Дадажонов Ҳасанбой Абдуманнонович.

15.11.1980 й

Собиров Абдулбосит Абдулҳафизович.

31.12.1980 й

10.

Маҳкам ота

1/15

Абдураҳмонов Абдуқодир Собирович

24.05.1987 й

Газиев Дилшод Абдипаттаевич

29.01.1980 й

11.

Махкамбой ҳожи ота

27

Кун

Мирзақулов Ғайрат Шербаевич

26.10.1981 й

Саипов Баходир Юлдашевич

19.07.1975 й

12.

Муҳаммад Умар ўғли Зокир

28 кун

Азимбаев Алихон Захидхонович

08.02.1978 й

Зоҳидхонов Абдулборийхон Алихон ўғли

20.07.1999 й

13.

Ҳазрати Али

20 кун

Шамсиев Ахмадходжа Нарходжаевич

31.08.1967 й

Джалалов Зайнитдин Салахитдинович

06.05.1967 й

Маджидов Муҳаммад Солиҳ Абдурасулович

17.09.1989 й

14.

Ҳазрати Умар

20 кун

Мамадалиев Фазлиддин Мамасобирович

27.05.1977 й

Азимбоев Валихон

01.10.1982 й

15.

Чўлпон ота

20 кун

Маматрахимов Абдулҳамид Исматиллаевич

09.03.1993 й

16.

Файзулла хужа ўғли Мурод ҳожи

24 кун

Азимбаев Олимхон Захидхонович

16.05.1979 й

Зоҳидхонов Халилуллоҳ Олимхон ўғли

19.11.2001 й

17.

Абу Талҳа

25 кун

Валиев Абубакир Муродиллаевич

11.03.1984 й

Рахмонов Ойбек Мухторович

27.05.1982 й

18.

Лаби Зах

1/15

Ахунжанов Довуд Ахматович

31.05.1984

19.

Мирбобо ота

20 кун

Восиев Билол Абдусало ўғли

27.02.1986

Пайзимухамедов Умархон Рустам ўғли

15.09.1995

Бектемир тумани

20.

Алибек

27 кун

Норматов Нажмиддин Мирзақулович

11.09.1978 й

21.

Хўтан

1/15

Муҳаммаджонов Муҳаммадали

Илҳомжон ўғли

06.04.2000 й

Олмазор тумани

22.

Ҳазрати Имом

1/15

Алимов Аҳмадхон Усмонхон Ўғли

03.04.1983 й

Қурбонов Исмоил Абдукаримович

04.01.1984 й

Камолов Абдулбасир Рустам ўғли

09.03.1999 й

23.

Тўхтабой

1/15

Қодиров Ёсинбек

09.02.1995 й

Исмоилов Хумоюнхон Махдихон ўғли

14.09.1992 й

Ниёзов Алишер Бахромович

17.05.1985 й

Сирожиддинов Иброҳим Хакимжон ўғли

14.04.1992 й

24.

Тўлқин Акром ўғли

27 кун

Шодмонов Зиёдулло Тўлқин ўғли

03.01.1991 й

Сайдалиев Муҳаммад Ҳожи Мирзо

Мўминжон ўғли

04.07.1993 й

25.

Иброҳим ота

27 кун

Абдураҳимов Муҳаммаджон Малик ўғли

18.09.1995 й

Лутфуллаев Хайрулло Хамидулло ўғли

07.11.1994 й

26.

Чимир ота

23 кун

Юлдошев Абдуғаффор Абдуманнобович

07.06.1989 й

Ҳамидхўжаев Нурмуҳаммад Лутфуллаевич

22.01.1989 й

Қушоқов Нурмамат Шодмонбоевич

15.04.1972 й

27.

Сафобой ота

20 кун

Араббоев Дониёрбек Азизилло ўғли

17.09.1995 й

28.

Хофиз Кўҳақий

25 кун

Нуриддинов Юлдошбой Иброҳим ўғли

09.01.1995 й

Муҳамматдинов Агзамитдин

Хайритдин угли

04.11.1994 й

29.

Искандар Хўжа

25 кун

Қодиров Зойиржон Адҳамжонович

05.21.1981 й

Тошбоев Аъзамжон Юсубжонович

15.05.1983 й

30.

Аҳмаджон қори

1/15

Эргашев Муҳаммадий Туҳфатуллоҳ ўғли

30.04.1981 й

Рўзиев Жаҳонгир Ўктамович

23.08.1990 й

31.

Иброҳимжонбой ва Орифжонбой

28 кун

Жўрабоев Икромжон Абдуллажон ўғли

10.03.1993 й

Холиқов Мансур Қўчқоралиевич

12.09.1984 й

Турғунбоев Абдулло Бахтиёр ўғли

15.12.1995 й

32.

Сирож Солиҳ

1/15

Раҳимов Абдулборий Маҳмудалиевич

24.08.1980 й

Исақов Убайдулло Абиджонович

21.08.1987 й

33.

Дўстжонбой

1/15

Салоҳиддинов Нуриддин Зайниддин ўғли

23.06.1994 й

Аъзамов Абдулло Лутфулло ўғли

03.02.1999 й

34.

Мевазор

20 кун

Исломов Ёрбек Зокирович

13.07.1989 й

Холматов Воситжон Вахидович

02.08.1981 й

35.

Мирзо Ғолиб

1/15

Нуриддинов Аъло Қоработир ўғли

20.10.1992 й

Салоҳиддинов Нуриддин Зайниддин ўғли

23.06.1994 й

36.

Исломобод

1/15

Норбоев Муҳаммаджон Дониёр ўғли

09.06.2000 й

Раҳимжонов Раҳматуллоҳ Муҳаммаджон ўғли

03.11.1995 й

Забиҳуллаев Абдураззоқ Абдуллоҳ ўғли

11.12.2000 й

37.

Имом Бухорий

25 кун

Ғозиев Раҳматулло Ҳусанбоевич

08.05.1982 й

Маҳкамов Зикруллоҳ Машъалхон ўғли

25.04.1997 й

Абдуллаев Мерожиддин Камолиддин ўғли

20.02.1997 й

38.

Абу Бакр Қаффол Шоший

20 кун

Абдумажидов Ҳасанхон Яҳёевич

12.01.1981 й

Джалилов Набийддин Неъматуллаевич

15.11.1988 й

39.

Масжиди салом

2/15

Азимов Дилмурод Неъматович

12.09.1987 й

Аминов Муҳаммадисмоил Раҳматуллоҳ ўғли

20.01.1988 й

Давлатов Ҳикматулло Нормуминович

16.02.1992 й

Худойбердиев Фаррух Аманкелдиевич

19.08.1979 й

40.

Исматилла ҳожи

27 кун

Абдуллаев Шавқиддин Илҳомжон ўғли

05.05.1991 й

41.

Имом ат-Термизий

1/20

Эсонқулов Иноятуллоҳ Абдусамин ўғли

01.22.1991 й

Яккасарой тумани

42.

Усмон бин Мазъун

1/15

Хасанов Қудратжон Исохжанович

01.06.1987 й

Тўраев Муҳаммад Зайнуддинович

09.04.1978 й

43.

Яккасарой

1/15

Дадамирзаев Азамжон Тоҳирович

21.02.1973 й

44.

Рахимхон ҳожи ота

20 кун

Қодиров Орифжон

Аъзамович

05.03.1979 й

Холматов Комил

Бакимаматович

23.05.1979 й

Юлдашев Муҳиддин

Мадаминович

06.09.1981 й

45.

Ракат

20 кун

Хотамов Хикматжон

Ҳожиқурбонович

30.03.1986 й

Қулбаев Жасурбек

Фойзиллаевич

19.03.1990 й

Боймирзаев Мухаммадаюб Акмал ўғли

26.12.1990 й

Миробод тумани

46.

Ал-Бадр

20 кун

Акбаров Аловуддин Хайрулло ўғли

12.08.1996 й

47.

Қўйлиқ ота

1/15

Норматов Раҳматулло Собиржонович

14.03.1984 й

Шамсуддинов Тоҳиржон

Турсунович

11.11.1975 й

Мирзо Улуғбек тумани

48.

Шайх Зиёвуддинхон

1/20

Ҳасанов Улуғбек Абдусалом ўғли

09.09.1994 й

Карабаев Абдулхай Алимджанович

05.09.1987 й

49.

Тўра Бува

1/15

Усмонов Шахобиддин Нуриддинович

02.12.1982 й

50.

Авайхон

1/15

Шукруллаев Мухаммад-Алихон

Хайрулло ўғли

25.12.1993 й

Шукруллаев Омилхон Хайрулла  ўғли

24.04.1995 й

51.

Мулла Холмирза ота

1/15

Муталибжонов Мухаммад Аюб Нуриддин ўғли.

03.12.1992 й

Хусанов Қодир Жумаевич

18.04.1990 й

52.

Мулла Қосим

 

Дадаев Фатхулло Ҳамидуллоҳ ўғли

07.01.1993 й

Умаров Сухробхон Муҳибулло ўғли

07.01.1993 й

53.

Тепа

 

Умаралиев Шерзоджон Абдулаҳад ўғли

16.09.1991 й

54.

Оққўрғон

1/15

Бобораҳимов Фазлиддин

Низомиддинович

12.01.1987 й

55.

Дорул Омон

 

Абдувосиев Муҳаммадносир Қудратулло ўғли

18.04.1997 й

Холдоров Беҳзод Холисбой ўғли

13.08.1996 й

56.

Олтин Тепа

1/15

Халимбеков Саидакбархон Хайриллаевич

20.09.1989 й

Жалилов Хайрулла Зиёвидинович

19.06.1966 й

Сирғали тумани

57.

Қуддуси шариф

1/15

Иноғомов Ислом Илҳом ўғли

05.06.1993 й

58.

Қўшқўрғон

20 кун

Муртазоев Муҳаммадсодиқхон Шукруллоҳ ўғли

20.02.1996 й

59.

Маъруфота

27 кун

Зуфаров Қутбиддин Нуриллаевич

15.06.1992 й

60.

Нўғай қўрғон

29 кун

Уралов

Мансур

Уролович

10.03.1990 й

Муртазаев

Ахлиддин

Абдумажид ўғли

24.09.1992 й

Шайхонтоҳур тумани

61.

Яҳё қори

27 кун

Абдуллаев Абдулбосит Акбаржон ўғли

21.06.1995 й

Қосим Абдулло Мирабзал ўғли

01.01.1992 й

Тўлаганов Ҳожиакбар Баҳодир ўғли

02.05.1995 й

62.

Обидхон Махдум

25 кун

Юсупов Жамшид Мансуржонович

29.07.1985 й

Исломов Зиёвиддин Низомиддин ўғли

14.04.1992 й

63.

Муйи Муборак Уккоша

25 кун

Бабожанов Отабек Муҳаммаджонович

08.09.1989 й

Охунжанов Абдухай Фозил ўғли

07.04.1998 й

Қосимов Акромжон Ахмаджон ўғли

23.04.1997 й

64.

Хўжа Алламбардор

27 кун

Ғойипов Мақсуджон Ҳомидович

30.06.1981 й

Нўъмонов Муҳиддин

05.03.1981 й

Муҳсинов Мўминжон Бахтиёр ўғли

11.01.1993 й

65.

Шайх Зайниддин

20 кун

Аминов Мухаммадлоик Абдувохидович

21.05.1991 й

Халимов Насрулло Холматович

11.02.1986 й

66.

Доруссалом

28 кун

Турғунов Хамидулло Абдубанноевич

03.05.1983 й

Хисоров Эркин Аҳмадҳожи ўғли

09.07.1985 й

67.

Хўжа Аҳрор Валий

28 кун

Аъзамжонов Абдулҳафиз Сойибжонзода

29.10.1995 й

Захадуллаев Миён Хасиб Абдулвахоб ўғли

04.09.1993 й

68.

Мунаввар қори

28 кун

Тошмухамедов Боходир Турсунович

05.06.1970 й

Ҳакимжонов Муҳаммаджон Зоҳиджон ўғли

28.06.1995 й

69.

Ислом Нури

27 кун

Ахматкулов Элёржон Одилбек ўғли

27.06.1983 й

Асроров Саидахрор Абдусалом ўғли

24.03.1991 й

Эрқулов Иброхим Турмуҳаммад ўғли

03.10.1993 й

70.

Ҳувайдо

20 кун

Низомов Муҳаммадрауф Муҳаммаджонович

20.05.1986 й

Содиков Хафизулло Неъматович

06.11.1988 й

71.

Имом Ҳасан

21 кун

Юсупов Иноятулло Ибайдуллаевич

28.11.1986 й

Абдукаримов Абдулбосит Абдулҳамид ўғли

25.09.1995 й

72.

Занги ота

1/15

Супиев Ёкубжон Солихонович

26.09.1968 й

Супиев Абдулазиз Ёкубжон ўғли

27.12.1992 й

73.

Баланд

20 кун

Мирзаев Насрулло Салайдинович

13.12.1980 й

Собитов Ҳабибулло Алижон ўғли

22.03.1992 й

74.

Кох ота Бузрук

28 кун

Ғоипов Шамсиддин Муҳиддинович

12.03.1984 й

Жалилов Аббосқори

Неъматулло ўғли

08.08.1992 й

75.

Эшонгузар

1/15

Жураев Илхомжон Валижон  ўғли

13.04.1998 й

Умаралиев Ҳасан Шокирович

03.11.1996 й

76.

Фотимаи-Захро

27 кун

Аббосов Акмалхон Мухсим  ўгли

18.12.1990 й

Қодиров Файзулло Ҳусанович

20.081986 й

Саломов Абдулбоқий Абдужалол ўғли

14.06.1990 й

77.

Абдуллоҳ Ибн Хузофа

20 кун

Рустамжонов Абдуллатиф Рустамжон ўғли

15.04.1981 й

Ваҳобов Хусан Набиевич

08.07.1985 й

78.

Оқ туника

1/15

Мамасидиков Камолидин  Комилжон ўғли

13.12.1994 й

Супиев Абдурахмон Аюбхон  угли

02.11.1994 й

Ҳайдаралиев Иброҳимжон Обабакирович

04.30.1986 й

79.

Султон ҳожи

20 кун

Халилов Абдулхаким  Абдухалим угли

06.01.1991 й

Деҳқонов Абдурасул Неъматжон ўғли

08.08.1992 й

80.

Фирдавс

28 кун

Рахмонберди Абдулазиз  Рустамжон ўғли

11.12.1997 й

81.

Оқилон

20 кун

Артуккариев Абдуносир Муртазаханович

18.04.1984 й

Исроилов Самихон Абдуллаевич

10.01.1981 й

82.

Эшон Бобохон

1/15

Абдуллаев Абдулбосит Акбаржон ўғли

21.06.1995 й

Абдурагимов Муҳаммадий Рустамжанович

12.04.1986 й

Яшнабод  тумани

83.

Ал-Ҳудайбия

20 кун

Ходжаев Мухиддин Фазилхонович

02.07.1977 й

Фозилхонов Абдуллохон Файзуллоҳ ўғли

25.02.1999 й

Абраров Абдулазиз Абдували ўғли

17.05.1997 й

Саидакбаров Саидасқар Саидбосит ўғли

19.10.2000 й

84.

Гўзал

20 кун

Ғанижонов  МухаммадСодиқ  Мухторжон ўғли

19.12.1998 й

Нўъмонов Камолиддин Усмонович

30.07.1985 й

Мустафоев Билолиддин Раҳматулло ўғли

26.04.1996 й

85.

Холид ибн Валид

27 кун

Акбаров Имияминжон Иминжонович

17.04.1983 й

Аброров Абдулбоқий Абдусамий ўғли

24.04.1999 й

Аброров Абдулҳаким Абдували ўғли

04.09.1998 й

86.

Пул емас ота

27 кун

Ганиев Мухуммадлатиф Абдулхалилович

15.03.1991 й

Миродилов Абдулазиз Миробидович

02.12.1999 й

Миродилов Джасур Миробидович

04.03.1987 й

87.

Ислом ота

20 кун

Заитов Анвар Камолхонович

21.06.1982 й

Давлатов Авазбек Акбаралиевич

29.07.1983 й

88.

Имом Аъзам

27 кун

Ходжаев Неъматулла Сатволдиевич

06.04.1974 й

Шукруллаев Муҳаммадбобурхон

06.01.1995 й

Абдувалиев Жалолиддин

Абдувоҳид ўғли

15.05.1995 й

89.

Қул хожа  Аҳмад Яссавий

27 кун

Ҳусниддинов Зуҳриддин Нуриддин ўғли

10.11.1995 й

Султонмаҳмудов Абдулмажид Абдурашид ўғли

23.09.1995 й

90.

Али ибн Абу Толиб

20

кун

Мирсодиқов Нуруллоҳ Қудратиллаевич

24.12.1977 й

Сиддиқов Юнус Қобилович

12.05.1981 й

Чилонзор тумани

91.

Қатортол

2/15

Алимов Аброр Афзалжонович

25.07.1986 й

92.

Олтинхон тўра

1/20 кун

Хошимов Асилхон Хусанхон ўгли

29.05.1991 й

93.

Новза

30 кун

Самиев Абдулходий Паттохонович

01.11.1988 й

Убайдуллаев Ислом Мусаевич

21.12.1977 й

94.

Тинчлик

20 кун

Туйғун Иброхим Жахонгир ўғли

20.06.1995 й

Мухсимов Шоюсуф Шоахрор ўғли

03.07.1994 й

95.

Катта Қозиробод

1/15

Мирзаев Шамсиддинхон Мухаммадулло ўғли

09.09.1998 й

Нурмухаммедов Алишер  Ражаб ўғли

16.06.1977 й

96.

Ҳасанхон қори

1/15

Турсунов Аббос Ахмадович

17.12.1980 й

Хурсандмуродов Толиб Шукурулло ўғли

24.08.1997 й

97.

Бўта бува

1/15

Сўпиев Аюбхон Солихонович

11.05.1966 й

Ҳамидуллаев Нўъмонхон Яхёхон ўғли

02.12.1998 й

Садуллахонов Асрор Саъдуллахонович

21.05.1992 й

98.

Кўзи ожизлар

1/15

Расулов Аҳмаджон Мухаммаджонович

29.01.1979 й

99.

Собитхон ҳожи

20 кун

Юсупов Носирхон Ҳабибуллаевич

14.06.1984 й

Исмаилов Неъматулло Ҳабибулло ўғли

25.08.2018 й

100.

Дўмбиробод

20 кун

Тожиддинов Абдулбосит

10.06.1975 й

101.

Носирхон

1/15

Абдуллаев Мирахмад Фатхулла ўғли

19.02.1996 й

Самуғов Аббосхон Олимжон ўғли

08.08.1995 й

Юнусобод тумани

102.

Минор

1/15

Неъматов Жаҳонгир Тўлқинович

26.10.1978 й

Қобилов Абдулбосит Бадриддинович

31.01. 1983 й

103.

Мирза Юсуф

27 кун

Ҳусанов Қодиржон Неъматжонович

21.01.1976 й

Сайфуддинов Абдуқодир Раҳматуллоҳ ўғли

26.01.1998 й

Ҳамидов Садриддин

10.02.1990 й

104.

Камолиддин Ориф ал Бухорий

25 кун

Ҳакимуллaев Мухаммадсодиқ Закaриё ўғли

10.07.1997 й

105.

Юнусобод

1/17

Қўлдашев Абдуҳалил Эргашали ўғли

05.05.1999 й

106.

Умар ибн Хаттоб

1/15

Каримов Қосимжон Обидович

11.07.1972 й

107.

Маҳаммат Носир Хожи

1/15

Ишматбеков Ҳамиджон Баҳромович

19.02.1970 й

Бахромов Мақсуджон Маҳмуджон ўғли

10.09.1995 й

Бахромов Суннатилла Ҳамиджон ўғли

02.11.1996 й

108.

Масжидул Хайр

1/15

Махмудхонов Муҳаммад Исохон Маҳмуд ўғли

24.05.1995 й

109.

Кулол-Қўрғон

28 кун

Саидов Худойқул Эгамбердиевич

10.07.1983 й

110.

Ҳасанбой

1/15 кун

Каримов Абдурауф Муқимжанович

13.04.1982 й

Ҳўжаев Муҳаммаджон Эгамберди ўғли

07.06.1996 й

111.

Омина

27 кун

Обиджонов Машҳурбек

05.07.1993 й

Шодиев Юсуф

12.12.1985 й

112.

Оқтепа

1/15

Обидов Нурилла Рахматуллаевич

29.07.1976 й

Турғунов Абдулхай  Насибуллоҳ ўғли

29.10.1988 й

Азимов Дилмурод Неъматович

12.09.1987 й

Ғаниев Азизбек Тўхтасин ўғли

10.01.1991 й

Аминов Муҳаммадисмоил Раҳматуллоҳ ўғли

20.01.1988 й

ЎМИ Тошкент шаҳар вакиллиги Матбуот хизмати

 

Ўзбекистон янгиликлари
Бошқа мақолалар

Абу Мансур Мотуридий Қуръон ҳақида

30.04.2025   3171   6 min.
Абу Мансур Мотуридий Қуръон ҳақида

Қуръон фақат қироат қилиш учун эмас, балки уч мақсадда нозил бўлган:

  1. Қуръонни Қиёматгача сақлаш ва унинг боқий қолиши ҳамда йўқ ва унут бўлиб кетмаслиги учун.
  2. Оятлардан эслатма олиш, улардаги ҳукмларни англаш, Аллоҳнинг бандалардаги ҳақлари ва бандаларнинг бир-бирларидаги ҳақларини тушуниб олиш учун.
  3. Оятлардаги кўрсатмаларга амал қилиш, улардаги ваъзлардан насиҳат олиш, қайтариқлардан тийилиш ва мўминлар Қуръонни ўзларига йўлбошчи қилиб олишлари учун”.

Имом Мотуридий раҳимаҳуллоҳ Қуръоннинг баракасига мушарраф бўлиш учун нималар қилиш кераклиги ҳақида бундай ёзади: “Аллоҳ таоло Қуръонни “муборак”, яъни баракали китоб деб номлаган. Чунки Қуръонга эргашган, уни маҳкам ушлаб, кўрсатмаларига амал қилган банда одамларнинг кўзлари ва қалбларида муҳтарам ва шарафли инсонга айланади. Барака шудир! Инсон барака билан барча яхшиликларга эга бўлади! Зиёдалашиш ва ўсишда бардавом бўлади! Бунинг учун, албатта, Қуръонни тадаббур қилиш, яъни банда ўзи учун зарарли ва фойдали нарсаларни ҳамда бажариш ва сақланиш лозим бўлган ишларни таниб олиши даркор”.

Маълумки, Қуръони карим араб тилида бўлиб, унинг маъноларини тушуниш ва тадаббур қилишга ҳамманинг ҳам қурби етмайди. Бундай вазиятларда қандай йўл тутиш кераклиги ҳақида Имом Мотуридий раҳимаҳуллоҳ қуйидаги кўрсатмаларни беради: “Қуръонни тадаббур қилиш ҳаким (донишманд) ва аҳли басар (олим)ларнинг иши бўлиб, авом халқнинг бунда насибаси йўқдир. Авом халқ мазкур икки тоифа тушунтириб берган нарсаларга эршгашишлари ва уларга иқтидо қилишлари шартдир”.

“Қалби бор одам, яъни тааммул ва тафаккур қилган банда Қуръондан ибрат олади. Бу оятларда ақл киноя тарзда қалб деб номланган. Чунки олимлар ақл борасида ихтилоф қилганлар. Баъзи олимлар қалб ақлнинг ўрни десалар, айримлари ақл бошда жойлашган, лекин унинг нури қалбга етиб боради ва қалб ақл воситасида ғайбий нарсаларни кўра бошлайди, деганлар. Шунинг учун ҳам баъзи оятларда ақл киноя тарзда қалб деб аталган. Зеро, иккисининг орасида боғлиқлик мавжуд бўлиб, бу тарзда ишлатилиши луғатда кенг тарқалаган.

Шунингдек, ваъз-насиҳатни қалби ҳозир бўлган ҳолда тинглаганлар ҳам Қуръондан ибрат оладилар. Илм ҳосил бўлиши ва тушунишнинг асосий икки омили Қуръони каримда ўз исботини топган. Биринчиси тафаккур ва тадаббур қилиш орқали, иккинчиси эса қалби ҳозир бўлган ҳолда жон қулоғи билан тинглаш натижасида ҳосил бўлади. Кимда шу икки ҳислат топилса, ақл – қалби билан яхши-ёмонни ажрата олади. Аллоҳ билгувчироқдир!”

“Қўрқинч ва азоб ҳақидаги оятлар тиловат қилинганда Аллоҳдан қўрқадиган банданинг тери титраб кетади, раҳмат оятлари ўқилганда эса, қалби ва терилари мулойимлашади. Аллоҳдан қўрқадиган банда ҳар қандай оятни ўқиса ҳам, бадани титраб, қалби таскин топади”.

Имом Мотуридий раҳимаҳуллоҳ Қуръонни тинглаб йиғлаш мўътадил ҳолда бўлиши кераклигини қуйидагича ифодалайди: “Қатода раҳимаҳуллоҳ бу ҳақда бундай деган: “Иймони мустаҳкам бандаларнинг баданлари титраб, кўзлари йиғлайди ва қалблари Қуръон билан хотиржам бўлади. Аммо бидъатчиларга ўхшаб, ақлларидан озиб, хушларини йўқотмайдилар”.

Дарҳақиқат, қасамки, бу умматнинг орасида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам, У зотнинг суҳбати учун Аллоҳ танлаб олган саҳобалар ва уларнинг шогирдларидан-да билимлироқ кимса йўқ! Мазкур салафи солиҳлар Қуръон ўқилганда ақлдан мосуво бўлиб, бехуш бўлишни бидъат санаганлар”.

“Инсон танасига турли офат ва касалликлар хавф солгани каби динга ҳам офат ва зарарли дардлар раҳна солиб, унга талофат етказиш ва уни ҳалокатга дучор қилишга ҳаракат қилади. Аллоҳ таоло танамизни офат ва касалликлардан сақлаш учун дори-дармонларни яратиб қўйган. Дин офати ва иллатларига эса Қуръонни шифо қилиб қўйган! Шунинг учун ҳам Қуръон мазкур оятда қалб – садрлардаги касалликларга шифо ва панд-насиҳат деб зикр қилинган. Зеро, Қуръон қотган қалбни юмшатади, қуриган кўзларни ёшга тўлдиради ва қоронғу садр – дилни нурга тўлдиради”.

“Қуръони карим дунёда шифо истаганлар учун шифо ва унга амал қилганлар учун раҳматдир. Қуръондан юз ўгирган ва уни менсимаганлар учун эса ҳақиқатни кўра олмаслик, зарар ва зулматдир. Қуръонга таъзим ва ҳурмат назари билан қараганлар эса шифо топадилар. Инсон одатда кўз нури ва ҳаводаги нурнинг бирлашиши натижасида бирор нарсани кўра олади. Агар инсоннинг кўзи кўр бўлса, ҳаводаги нур қанчалик ёрқин бўлмасин, ҳеч нарсани кўра олмайди.

Шунингдек, кўз нури қанчалик ўткир бўлмасин, ҳавони зулмат қоплаган бўлса, инсон ҳеч нарсани кўра олмайди. Ҳудди шу каби, қалбида куфр, шубҳа ва шикр бўлган инсон Қуръон нури ва унинг шифосини кўра олмайди. Чунки қалбини зулмат қоплаган бўлади. Қалбида имон нури бўлган мўмин эса, Қуръоннинг нури ва шифосини кўришга қодирдир. Дори-дармонлар ҳам шунга ўхшайди. Улар қанчалик фойдали бўлмасин, инсон табиатига мос келмаса, шифо ҳосил бўлмайди, аксинча, зарар бўлади. Қуръон ҳам ҳудди шундай! У ўзи шифо ва раҳмат бўлса ҳам, қалби куфр ва ширк билан кирланган инсонларга шифо бўлмайди, аксинча, хасрат-надомат ва зулмат бўлади!”

“Қуръон дин ва инсон жонига зарарли бўлган барча касаллик ва дардларга шифодир”.

Имом Мотуридий раҳимаҳуллоҳ хушуъ билан тиловат қилишни қуйидагича таърифлайди: “Хушуъ Аллоҳдан қўрқиш натижасида пайдо бўлган хавфнинг таъсири бўлиб, юз ва бошқа барча аъзоларда зоҳир бўлади. Шунинг учун ҳам баъзи олимлар: “Намоздаги хушуъ намоз ўқиётган банда ўнг ва чап тарафида турганларни танимаслигидир. Чунки ёнида турган одамни таниш тиловат қилаётган оятни тушунишга халал беради”, деганлар.

Манба: Абу Мансур Мотуридий. Таъвилот Аҳл ас-сунна. – Байрут: Муассаса ар-рисала, 2004.