18 Январ, 2025, 18 Ражаб, 1446
18 Январ, 2025, 18 Ражаб, 1446
Европада бугунги кунда муқаддас Ислом дини мавқеи жиҳатидан йирик иккинчи динга айланди.
Албания, Косова, Босния ва Ҳерсоговина, Туркия сингари мамлакатлар аҳолисининг катта қисмини мусулмонлар ташкил этса, Ғарбий Европада бу миқдор бироз пастроқ.
2010 йилда берилган маълумотларга кўра, Европа аҳолисининг 44 миллиони мусулмонлардир.
Бугунги кунда Европада минглаб масжидлар ва номозхоналар фаолият юритади. Биз эса уларнинг ўнтаси ҳақида маълумот берамиз.
Шарқий Лондон масжиди (East London Mosque)
1985 йилда асос солинган бўлиб, қурилиш ишларига 22,3 миллион фунт стерлинг сарфланган. Ушбу масжид Лондон шаҳрининг йирик мусулмонлар жамоаси истиқомат қилувчи мавзесида қад ростлаган. Унинг таркибида Лондон мусулмонлари маркази ва Марям маркази фаолият юритади.
Масжидда бмр вақтнинг ўзида 7 минг киши ибодат қилиши мумкин.
Рим масжиди (Moschea di Roma)
Рим масжиди 1994 йилда қурилган бўлиб, қурилиш ишларига 40 миллион евро сарфланган ва масжидда бир вақтнинг ўзида 12 минг мусулмон ибодат қилишига имконият яратилган.
Масжид Рим шаҳрининг Париоли туманида жойлашган бўлиб, Европадаги (Россияни қўшмаганда) энг йирик масжид ҳисобланади.
Женева масжиди (Geneva Mosque)
1978 йилда асос солинган Женева масжиди Петит-саксонез масжиди номи билан ҳам машҳудир. Ушбу масжид Швейцариядаги энг йирик масжид ҳисобланади. Масжид қурилиши Саудия Арабистони томонидан молиялаштирилган.
Масжид очилишида Саудия Арабистони подшоҳи ҳамда Швейцария Конфедерацияси президенти иштирок этганлиги маълум. Бу масжидда бир вақтнинг ўзида 1,5 минг мусулмон ибодат қилиши мумкинлиги айтилган.
Мадрид марказий масжиди (Madrid Central Mosque)
_02.jpg)
1988 йилда асос солинган ва 30 йилдан буён фаолият олиб бораётган Мадрид марказий масжиди Испания пойтахтининг Тетуан туманида жойлашган. Ушбу масжид Абу Бакр Сиддиқ масжиди деб ҳам аталиб, узоқ вақт давомида қурилган. У Испанияга Ислом дини кириб келганидан қарийб 800 йил ўтиб Мадридда очилган илк масжид экани қайд этилган.
Глазго марказий масжиди (Glasgow Central Mosque)
1983 йилда фойдаланишга топширилган Шотландия пойтахтидаги марказий масжид ўз бағрига 2,5 минг кишини сиғдира олади. У Клайд дарёси бўйидаги Горбал туманида жойлашган.
Суонси масжиди (Swansea Mosque)
1990 йиллардан буён мусулмонлар учун хизмат қилиб келаётган Суонси масжидида бир вақтнинг ўзида 500 нафар киши ибодат қила олади. Ушбу масжиднинг Уэлсдаги бошқа масжидлардан фарқи шундаки, унинг биноси 1862 йилда қурилган Авлиё Андрю черкови биносида жойлашган.
1980 йилга қадар унинг ўрнида черков фаолият юритган ва шаҳар маъмурияти катта жамоага эга бўлган мусулмонлар эҳтиёжидан келиб чиқиб фойдаланилмаётган черков биносини масжид учун ажратган.
Черков биноси 1997 йилда мусулмонларга қарашли хайрия жамғармаси томонидан сотиб олингач қайта қуриш ишлари бошлаб юборилган.
Гданск масжиди (Мечеть в Гданьске)
1989 йилда барпо этилган Гданск масжиди Полшада фаолия юритаётган беш масжиддан бири ҳисобланади. Ушбу масжидга араб мамлакатларидан ўқиш учун келган талабалар маблағи ҳисобига барпо этилган. Масжидга шоир Жамолиддин ал Афғонийнинг номи берилган.
Марям ал Батул масжиди (Mariam Al-Batool Mosque)
1982 йилда Малта Республикасининг Паола шаҳрида барпо этилган Марям ал Батул масжиди Коррадино масжиди номи билан ҳам машҳур. Ушбу масжиднинг дастлабки тамал тоши 1978 йилда Муаммар Қаддафи томонидан қўйилган бўлиб, 1984 йилдан иш бошлаган. У Малтада қурилишига расман рухсат берилган ягона масжиддир.
Ушбу масжид Малтага ишлаш учун келган ливиялик муҳожирлар учун хизмат қилган.
Сеграт масжиди (Moschea di Segrate)
1988 йилда очилган ал-Раҳмон масжиди ёки Сеграт масжиди номлари билан аталувчи масжид Италиянинг Милан шаҳри яқинидаги Сеграт шаҳрида жойлашган. Маълумотларга кўра, Сеграт масжиди Италиянинг Лучерасида 688 йил олдин (1300 йилда) охирги масжид бузиб ташланганидан сўнг очилган биринчи масжид сифатида тарихга киритилган.
Масжид қошида Милан ва Ломбардия учун мусулмон маркази ҳамда “Ислом хабарчиси” журнали фаолият юритади.
Дублин масжиди (Dublin Mosque)
Дублин масжиди Ирландиянинг пойтахти Дублин шаҳридаги Жанубий айланма йўлда жойлашган бўлиб, Ирландия Ислом жамғармасининг штаб-квартираси ҳисобланади
Ушбу масжид биноси фаолият юритмаётган черов асосига ташкил этилган. Масжидда бир вақтнинг ўзида 500 нафар мусулмон ибодат қилиши учун шароит яратилган.
Маълумотларга кўра, Ирландияда мусулмон жамоалари сони 1990 йилларда муҳожирлар ҳисобига кўпайган. Республикада 2016 йилги статистикага кўра, 63 минг мусулмон яшайди.
ЎМИ Матбуот хизмати
Биринчи фойда:
Нега Қуръони каримда “анкабут” (ўргимчак) сўзи муаннас (аёл) шаклида келтирилган, гарчи у музаккар (эркак жинсида) бўлсада?
Оятда бундай дейилган:
مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاءَ كَمَثَلِ الْعَنْكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتًا
“Аллоҳдан ўзгани дўст тутганларнинг мисоли, ўз уйини қурган ўргимчак кабидир...” (Анкабут сураси, 41-оят).
Оятдаги اتَّخَذَتْ калимасида аёл жинсига далолат қилувчи ت “т” ҳарфи келганига эътибор беринг.
Аслида “عَنْكَبُوتِ” (ўргимчак) сўзи эркак жинсига тааллуқли.
Демак оятда اتخذ бўлиши керак эди. Лекин, اتَّخَذَتْ шаклида, аёл сийғасида келди.
Замонавий илм-фан шуни исботладики, табиатан урғочи ўргимчаккина уй қуришга қодир экан. Эркак ўргимчак эса, фақат тўрдан фойдаланиб ҳаракатланар, лекин уй қуриш имкониятига эга эмас экан.
Агар Аллоҳ таоло оятда “анкабут”ни эркак сийғасида зикр қилганида, бу илмий ва биологик жиҳатдан нотўғри бўларди. Аммо Аллоҳ таоло, аёл сийғасини ифодаловчи ت “т” қўшимчасини келтириши Куръони карим ҳақ калом эканига бўлган иймонимизни янада мустаҳкамлади ва бизга ҳақиқатни кўрсатди. Субҳаналлоҳ...
Иккинчи фойда:
Урғочи ўргимчак, болалари туғилиши билан эркагини ўлдириб, уйнинг ташқарига улоқтиради.
Сўнгра болалар катталашганда, онасини ўлдириб, уни ҳам уйдан ташқарига улоқтирадилар.
Энг заиф ва нотавон уй
Аллоҳ таоло Қуръонда буни битта оят билан тасвирлаган:
“Ҳолбуки, энг заиф уй ўргимчакнинг уясидир. Кошки билсалар эди” (Анкабут сураси, 41-оят).
Одамлар ўргимчак уйининг жисмонан заифлигини билишган, лекин унинг маънавий заифлигини фақат шу замонда тушундилар. Шунинг учун, оят: “Кошки билсалар эди!”, жумласи билан якунланди.
Шунга қарамай, Аллоҳ таоло Қуръон сураларидан бирини шундай ёқимсиз ҳашаротнинг номи билан атади. Ушбу сура бошидан охиригача фитналар ҳақида ҳикоя қилади.
Суранинг бошланиши: “Одамлар “иймон келтирдик” дейишлари ила имтиҳон қилинмай, тарк этилишларини ўйладиларми?” (Анкабут сураси, 2-оят).
Давомида:
“Ва одамлардан, Аллоҳга иймон келтирдик, дейдиган, сўнгра Аллоҳнинг йўлида озорланса, одамларнинг фитнасини Аллоҳнинг азобидек қабул қиладиганлари ҳам бор. Агар Роббинг томонидан нусрат келса, улар, албатта, биз сиз билан бирга эдик, дерлар. Аллоҳ оламларнинг кўксиларидаги нарсаларни ўта билгувчи зот эмасми?!” (Анкабут сураси, 10-оят).
Эҳтимол, фитналарга “ўргимчак”нинг нима алоқаси бор деб ўйларсиз?
Жавоб шуки, фитналарнинг бир-бирига чамбарчас боғлиқлиги гўё ўргимчак тўрининг ипларига ўхшайди.
Фитналар шунчалик бир-бирига киришиб кетганки, уни бир-биридан ажратиб, фарқлаб олиш жуда мушкул. Улар жуда кўп ва мураккаб, аммо Аллоҳдан мадад тилаганлар учун улар ўта заиф ва жуда нозикдир.
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа