Қуръон тингловчиларга хушхабар!
Аллоҳ таолога беҳисоб ҳамду саноларимиз бўлсинки, қарийб бир ойдан бери давом этаётган Республика Қуръон мусобақасининг файзу футуҳи пойтахтимиз Тошкент шаҳрида бошланиб кетди. Аллоҳнинг муборак Каломига ихлосманд халқимиз хушовоз қориларнинг гўзал тиловатларини қалблари тўла муҳаббат билан тингламоқда. Республика бўйлаб Қуръон мусобақасини хоҳ бевосита бўлсин, хоҳ жонли эфирда бўлсин тинглаб бораётган Қуръон мухлисларига хушхабар бермоқчимизки, Ҳабибимиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким Аллоҳ таоло китобидан бир оятни эшитса, унга икки (кўп) савоб ёзилади”, деб марҳамат қилдилар.
Сизларга хушхабар бўлсин, Қуръондан бир ҳарф тиловат қилсангиз, Аллоҳ таоло ўнта савоб беради. Демак, бир дона оятда қанча ҳарф бўлса, уни ўн баробарича савобга эришасиз. Тинглаганингизда эса уни яна икки баробарга кўпайтиринг. Энди бир ўйлаб кўринг-чи, мусобақанинг бир кунида қанча оят тингламоқдасиз? Бундан Аллоҳ таолонинг бандаларига бўлган раҳмати нақадар чексизлигини англаб етасиз.
Қуръон тиловатини тинглашнинг бошқа фойдалари ҳам кўп. Абдудоим Каҳил бундай деган: “Тўлиқ соғайишни истаган бемор ҳар куни бир неча соатдан Қуръон эшитсин. Унинг маъносини англашга уринсин. Зеро, Қуръон мазмунини тушуниш ҳам шифодир”.
Дарҳақиқат, Қуръон тинглашнинг соғликка ҳам беҳисоб фойдалари борки, у билан инсон тинчланади, хотиржам бўлади. Бу эса беморнинг соғайишига кучли омил бўлади.
Қуръон тинглаган инсон охиратни эслайди, натижада ҳаётини тўғрилашга уринади, хатти-ҳаракатларини назорат қилади, Қуръон тинглаганимизда кўзимизга ёш келиши ҳам бежиз эмас...
Қориларнинг юксак мартабаси бор
Умму Дардо розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Мен Оиша (онамиз) олдига бориб: “Жаннатга кирганлар ичида Қуръон ўқиган билан ўқимаган орасида қандай фарқ бор?” деб сўрадим. Оиша (онамиз): “Жаннат поғоналари Қуръон оятларига тенг. Жаннатга кирганлар ичида ҳеч ким Қуръон ўқиганлардан афзал бўла олмайди”, деб жавоб берди”.
Шундай экан, қориларимизга хушхабар бўлсинки, уларнинг узоқ йиллар чеккан заҳматлари эвазига Аллоҳ таоло ўзига хос мукофот тайинлаб қўйган. У эса жаннатнинг энг юқори даражасидир.
Яна бир ривоятда: “Қорилар жаннатга кирганларидан сўнг уларга “Ўқи ва кўтарил!” деб хитоб қилинади. Қори ўқир экан, жаннатнинг даражаларидан кўтарилиб бораверади. Қаерда ўқишдан тўхтаса, ўша қават унинг жаннатдаги мақоми бўлади”. Демак, Қуръондан ким қанча ёд олса, шунга қараб ўзининг мартабасини белгилайди. У ҳолда ўз мақомимизни жаннатнинг энг юқори даражасидан тайинлаб олишимизга нима монелик қилмоқда? Аллоҳдан сўраб, янги ташкил қилинаётган “Араб тили курслари”га ёзилиб, тезроқ араб тилида саводимизни ошириб, Аллоҳнинг каломини ёд олишга киришайлик. Зеро, “Инсонлар ичида Аллоҳнинг хос бандалари бор. Қуръон аҳли – Аллоҳнинг аҳли ва хос бандаларидир”, деб Ҳабибимиз соллаллоҳу алайҳи васаллам марҳамат қилдилар. Қуръон ҳофизлари – инсонлар ичра Аллоҳнинг хос бандаларидир. Бундай мақомга эришишга барчамизнинг имкониятимиз бор. Биз фақат ғайрат-шижоатли бўлсак шунинг ўзи кифоя.
Қуръон аҳлининг ота-онасига хушхабар!
Қуръони каримни фарзандларимизга ўргатайлик. Мактаб дарсларидан бўшаганда Қуръон тиловат қилсин, вақти беҳуда ўтмайди. Гўдаклигидан шунга ўрганса, кўп вақт ўтмай, тўла ёдлаб олади, ахир доно халқимиз бежизга “Қатра-қатра кўл бўлур” демаган. Аллоҳнинг ҳузурига борганимизда эса бизга шафоатчи бўлади. Зеро, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қайси бир инсон дунёда фарзандига Қуръон ёдлатса, қиёмат куни отасига тож кийдирилур”, деганлар. Бошқа бир ривоятда эса: “Ота-онасига бутун дунёнинг қиймати ҳам унга тенг келмайдиган кийим кийдирилади. Улар: “Буни нима сабабдан кийдик?”, деб ҳайрон бўлганларида, уларга: “Фарзандингиз Қуръонни қўлга киритгани учун” дейилади”, деб фарзандларини қори қилган ота-онага хушхабар бердилар. Донишманд халқимиз “Зар қадрини заргар билади”, деганидек, Қуръон ва қориларнинг қадрини мусобақа шарофати билан ҳамма билиб олди.
Абу Мусо Ашъарий розияллоҳу анҳудан Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: “Қуръон ўқийдиган мўмин худди утружжага ўхшайди. Унинг ҳиди ёқимли, мазаси ширин. Қуръон ўқимайдиган мўмин эса хурмога ўхшайди. Унинг ҳиди йўқ, аммо мазаси ширин. Қуръон ўқийдиган мунофиқ эса райҳон каби хушбўй, аммо мазаси аччиқ. Қуръон ўқимайдиган мунофиқ ҳудди ҳанзала каби янглиғ, ҳидсиз ва таъми аччиқдир”, деганлари ривоят қилинган.
Изоҳ: “Утружжа” цитрус мева бўлиб, апельсинга ўхшаш “ширин лимон”дир. Ҳажми икки кафт миқдорича, ҳиди хушбўй ва мазаси ширин мева.
“Хурмо” дейилганда араб хурмоси назарда тутилган. Маълумингизки, араб хурмосининг мазаси тотли бўлса-да, унинг ҳиди йўқ.
“Ҳанзала” эса таъми ва ҳиди ёқимсиз бўлган ўсимлик тури. Меваси апельсиндан сал каттароқ бўлади.
“Хурмо бўлиб қолдик”
Унаштирилиши ният қилинган қори йигит ва қория қиз учрашувга чиқибди. Юзлашгани заҳоти қиз гап чўзилиб кетмасин деган андешада йигитдан: “Сиз утружжамисиз?, деб сўради. Йигит дарҳол саволнинг мазмунини англаб: “Утружжамиз-ку, аммо тўйнинг ташвишлари билан бўлиб айни кунларда хурмо бўлиб турибмиз”, деб жавоб берди. Қория қиз йигитнинг жавобидан қаноат ҳосил қилиб чиройли жилмайиб қўйди. Сўнг йигит: “Сиз-чи?” деб сўраган эди, табассум қилиб: “Биз утружжамиз”, дея жавоб берди.
Савол: “Сиз ҳам утружжамисиз?”
Аллоҳ таоло барчамизни Қуръон ҳофизларидан бўлишимизни насиб қилсин!
ЎМИ матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
1. Квадроберлик атамасининг келиб чиқиши ва мазмуни
Квадроберлик (quadrobics ёки қуадробиcс lifestyle) инглиз тилидаги "quad" (тўрт) ва "aerobics" (жисмоний машқ) сўзларидан ташкил топган атамадир. Бу субмаданият тўрт оёқлаб юрганча мушук, ит ёки бошқа ҳайвонларга тақлид қилиш, уларга хос сакраш ва ҳаракатларни бажариш орқали ўзини ифода этиш шаклидир. Айрим ҳолларда бу ҳаракат ўзини ҳайвон деб тасаввур қилишга бориб етади.
Унинг пайдо бўлиши:
2008-йилда япониялик Кеничи Ито маймунларга тақлид қилиб, 100 метрни тўрт оёқлаб югуриб ўтганидан кейин эътиборни тортган.
2010-йилларда "Animal Flow" номли спорт йўналиши билан боғлиқ тарзда оммалаша бошлаган.
Сўнгра, ТикТок ва бошқа ижтимоий тармоқларда ёшлар орасида "квадробер"лар жисмоний машқларни, сакрашларни, маска ва костюмлар кийишни мода қилганлар.
2. Ижтимоий ва руҳий оқибатлари
Квадроберлик ташқи томондан зарарсиз кўринса-да, унинг чуқур ижтимоий ва руҳий оқибатлари мавжуд:
Шахсийлик инқирози: Ёшлар ўзларини ҳайвон сифатида кўришга интилиши психологик номутаносиблик ва шахсни тан олмайдиган бузилишларга олиб келиши мумкин.
Ота-она ва жамиятдан ажралиш: Бу субмаданиятни танлаганлар кўпинча реал жамиятдан йироқлашади, интернетдаги виртуал гуруҳларга ёпишиб қолади.
Норматив қадриятларга қарама-қаршилик: Жамиятда қабул қилинган ахлоқий меъёрларга зид бўлган ҳаракатлар – одамлар олдида итдек юриш, қичқириш, сакрашлар – бошқаларда ноқулайлик уйғотади ва бу омма орасида тушунмовчилик ва зиддиятларга сабаб бўлади.
Фитна ва ижтимоий хавф: Айрим ҳолатларда квадроберлар одамлар устига сакраш, ғалати товушлар чиқариш орқали атрофдагиларда қўрқув уйғотган ҳолатлар кузатилган (масалан, Тошкентда кузатилган ҳолатлар).
3. Ислом нуқтаи назаридан баҳоси
Ислом дини инсон шаънини олий даражада қадрлайди. Квадроберлик эса бу шаънни пастга туширувчи, фитратга зид бўлган хатти-ҳаракатдир.
А) Инсоннинг шаъни ва мартабаси
وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ
"Биз Одам болаларини азиз қилдик…" (Исро сураси, 70-оят).
Тафсири: Имом Табарий ва бошқа муфассирлар бу оятда инсонларга Аллоҳ томонидан берилган шаън ва фазилатлар – ақл, тўғри йўриқ, нутқ, кийиниш қобилияти, ҳалол ризқ каби неъматларни назарда тутганлар. Бу оят асосида инсон ўзини ҳайвонга ўхшатмаслиги лозим, чунки Аллоҳ инсонни ҳайвондан устун қилган.
Б) Ўзини бошқаларга ўхшатиш (ташаббуҳ) ҳақида ҳадис
"Ким бир қавмга ўхшаса, у ўша қавмдандир" (Абу Довуд, Либос: 4020).
Шарҳ: Уламолар бу ҳадисдаги "ташаббуҳ" ни фақат диний эмас, балки хулқий ва маданий жиҳатдан ўхшашлик деб изоҳлайди. Одам ўзини ҳайвонга ўхшатиш орқали аслида инсоний фазилатларини рад этган бўлади.
C) Фитратни бузиш – ҳаром амаллардан бири
وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ
(Шайтон деди:) "Уларни албатта буюраман, шунда улар Аллоҳнинг яратганини ўзгартирадилар" (Нисо сураси, 119-оят).
Тафсири: Ибн Касир раҳимаҳуллоҳ ва бошқа муфассирлар бу оятни фитратни бузиш – жинсни ўзгартириш, табиий хулқдан чиқиш, ўзини бошқа мавжудотга ўхшатиш сифатида талқин қилишган. Квадроберлик бу маънода инсоний фитратни ўзгартиришга киради.
Д) Фитна ва ижтимоий хавф
وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ
"Фитна қотилликдан баттар" (Бақара сураси, 191-оят).
Тафсири: Қуртубий бу оятдаги "фитна"ни – ижтимоий нотинчлик, одамлар орасида ғалаён чиқиш, уларнинг тинчини бузиш деб тушунтирган. Жамоат жойида ўзини ҳайвон каби тутиш айнан мана шу фитнага олиб келади.
Квадроберлик ташқи томондан замонавий "субкултура" бўлиб кўринса-да, аслида бу ҳаракат ёшлар орасида инсонийлик шаънини пастга туширувчи, фитратни бузувчи, жамиятда фитна чиқарувчи ва Исломий қадриятларга зиддир. Уламолар, тарбиячилар, ота-оналар бунга қарши огоҳ бўлиши, ёшларни бундай зарарли йўналишлардан келажак авлодларни ҳам огоҳлантириши ва узоқ тутиши зарур.