Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
25 Ноябр, 2024   |   24 Жумадул аввал, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:00
Қуёш
07:23
Пешин
12:15
Аср
15:16
Шом
17:00
Хуфтон
18:18
Bismillah
25 Ноябр, 2024, 24 Жумадул аввал, 1446

Муносабат: Марказий нашрлар нега жим?

12.02.2018   5126   9 min.
Муносабат: Марказий нашрлар нега жим?

Савобли ишларнинг умри узун, оқибати хайрли бўлади. Айни кунларда маҳалла-гузарларига борамизми, масжид-мадрасаларга кирамизми, ижтимоий тармоқларни кузатамизми, ойнаи жаҳонни томоша қиламизми – барчасида ўлкамизда ўтаётган Қуръон мусобақаси, хушовоз қорилар тиловатлари, хонадонлардаги Каломуллоҳ такрорлари ҳақида сўз юритилаётганига гувоҳ бўлмоқдамиз.

Бу хайрли тадбирдан баҳра олиб қолай деган ихлосмандларнинг саноғи йўқ. Кимдир масжидда эрта тонгдан хизматда, кимдир атрофни супур-сидири билан банд,  яна кимдир “менга қандай юмуш бор?” дея ҳиммат камарини белига боғлаб турибди. Турли ташкилотлар ходимлари ҳам қўлларини кўксига қўйиб хизматга шай туришибди.

Ҳосили калом, ҳамма савоб умидида, ана шу файзли кунлардан насиба олиб қолиш ниятида югуриб-елмоқда. Чунки бугунга қадар бу каби улуғ иш бўлмаган. Мусобақани ёритишга келган оммавий ахборот воситалари ходимлари ҳам одатдагидек, бир-иккита тасвир олиб, жонсараклик билан иккинчи космик тезликда жўнаб кетмаяпти, балки мусобақа охиригача қатнашиб, дуоларга биз ҳам қўшилиб қолайлик, деб жараённи жонли узатиб беришга ҳаракат  қилмоқда.

Таассуфки, шундай улуғ янгилик, оддий одамларнинг қувончу шодликлари, чин юракдан айтилган дил сўзлари негадир марказий нашрларимизда ёритилмаяпти?

Давлатимиз раҳбари “Оддий одамлар бугунги кунда бўлаётган ўзгаришларни сезиши керак”, деб бот-бот такрорлаётган, Қуръон мусобақасини ўтказиш ҳақида ташаббус кўрсатиб: “Қуръонни эшитиш, эшита олиш юксак маънавият, маърифат. Қуръон ҳеч қачон ёмонликка даъват қилмайди. Агар, Қуръони каримни эшита олсак, эшиттира олсак, бу муваффаққият бўлади. Элимизга нур келади”, деб турган бўлса-да, республикамизда етакчи саналган нашрлар бутун мамлакат бўйлаб, ҳар куни ҳар ҳудудда катта байрам тусида ўтаётган Қуръон мусобақаси ҳақида лом-мим демаётгани ажабланарли. Мусобақалар бир ойдан бери давом этаётган бўлса-да, бу ҳақда бирорта хабар узатмаган нашрлар ҳам бор.

Ҳақиқатнинг юзи ёруғ

Қуръон мусобақасининг шукуҳи қай даражада эканини одамларнинг ҳаво совуқ бўлишига қарамай, тўп-тўп бўлиб келганлари, чилланинг совуғи авжига чиққан кунларида ҳам ташқарида ўтириб мусобақани кузатган юртдошларимиз юз-кўзидан яққол кўриш мумкин. Ана шундай кунлардан мамнун бўлган ҳамюртларимиз кўзларида ёш билан қўлларини дуога кўтариб, яратган Парвардигорга ҳамду санолар айтмоқда. Бу ишга ташаббускор бўлган давлатимиз раҳбари ҳаққига дуолар қилмоқда.

 

 

Президентнинг Давлат маслаҳатчиси, сенатор, Ёшлар иттифоқи раиси Қаҳрамон Қуронбоев Қуръон мусобақасини ўтказишдан энг асосий мақсад ёшларнинг Ислом динига бўлган эътиборини янада ошириш, уларнинг имон-эътиқодини янада зиёда қилиш эканини айтди. Мусобақанинг республика босқичини энг юқори даражада ташкил этамиз, деб алоҳида таъкидлади.

Наманган, Сирдарё, Қашқадарё, вилоятларида шахсан вилоят ҳокими, Жиззах, Андижон, Хоразмда эса вилоят ҳокими ўринбосарлари, Сурхондарё, Самарқанд вилоятлари ва Чирчиқ шаҳрида ҳокимиятнинг масъул ходимлари мусобақа қатнашувчиларини табриклаб уларга муваффақиятлар тилади. Бу эътибор ушбу раҳбарларнинг ўз аҳолиси маънавиятига бефарқ эмаслигини кўрсатади. Айниқса, Навоий шаҳар ҳокими Умарбек Халиловнинг “Аллоҳнинг каломини ёд олган киши ҳеч қачон кам бўлмайди”, Наманган вилояти ҳокими Хайрулло Бозоровнинг “Ислом динига берилган эркинликни Қуръон мусобақаси дунёга яна бир карра исботлади” деган сўзлари билан бошланган чиқишлари барчани қувонтирди.

Интернет сайтларида мусобақа кенг ёритилмоқда. Мамлакатимизнинг 12 та ҳудудида ўтказилган туман-шаҳар саралаш босқичлари сайтларда жонли эфирда ёритилмоқда. Бу борада Диний идоранинг muslim.uz сайти жуда фаол ҳаракат қилаётир. Онлайн видеолар бир ой давомида бир миллион марта кўрилиб, мусобақа материаллари ҳар ҳафтада қарийб бир миллиондан ортиқ қамровга эришди.

Ушбу маълумотларга диний идоранинг ҳудудий вакилликларининг расмий сайтлари ва хусусий сайтлар эълон қилган материалларни қўшсак, бу сонлар бир неча миллионларни ташкил этади. Шундан келиб чиқиб айтганда, Қуръон мусобақасини халқимиз беҳад интиқлик билан қарши олди.

Шу ўринда kun.uz, daryo.uz, azon.uz, islom.uz, muslimat.uz, xabar.uz, asr.uz darakchi.uz, sof.uz, podrobno.uz, uz24.uz, telegraf.uz ва хориждаги interfaks.ru, islam-today.ru, sputniknews-uz.com, regnum.ru, rusisworld.com каби ахборот сайтлари мусобақани ёритишда етакчилик қилаётганларини алоҳида қайд этиш лозим.

Республикамизнинг аксар вилоятларидаги йирик пешлавҳаларда Қуръон мусобақасининг эълонлари берилгани халқимизнинг кайфиятини янада кўтарди.

Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг қатор телеканалларида, жумладан, “Madaniyat va ma’rifat”, “Yoshlar”, “Uzbekiston-24” каналларида Қуръон мусобақасининг мунтазам эфирга узатилаётгани, информацион кўрсатувларда мусобақанинг давом этаётгани ҳақида лавҳалар бериб борилаётгани барчамизни қувонтирмоқда.

Юртдошларимизнинг таклиф ва истаклари инобатга олиниб, 12 февралдан бошлаб Қуръон мусобақаси учун “Madaniyat va ma’rifat” телеканали дастуридан махсус вақт ажратилди. Энди мусобақа ҳақида лавҳалар ҳар куни муайян бир вақтда ойнаижаҳонда узатилмоқда.

Ўтган ҳафта давлатимиз раҳбари Тошкент шаҳридаги бунёдкорлик ишлари билан танишиш жараёнида Чилонзор туманидаги янги барпо этилаётган масжидга Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф номини беришни таклиф этдики, бу халқимизнинг юртбошимизга бўлган муҳаббатини янада зиёда қилди. Президентимиз хайрли иш бошланиши олдидан, Шайх ҳазратларининг шахсияти ҳақида илиқ сўзларни айтиб, Қуръони каримга бўлган самимий муносабатини яна бир карра: “Қуръонни ўқиган одам, уни илмий билган одам ҳеч қачон кам бўлмайди”, деб ифодалади.

Бу – айни ҳақиқат, донишманднинг сўзидир. Дарҳақиқат, Аллоҳнинг каломини тиловат қилиш бўйича мусобақа ўтказиш ғояси, Унинг илмларини ўрганиш бўйича марказлару мактаблар, олий ўқув юртлари, академиялар ташкил этиш уйғоқ қалбларга янада илҳом бағишлаб, ғафлатдаги қалбларни эса уйғотиб юборди. Бу ўқув марказлари халқимизнинг асл миллийлигига қайтишига ўзининг улкан ҳиссасини қўшади, иншоаллоҳ.

Ортда қолмайлик, эскича эҳтиёткорликдан воз кечайлик

Халқимизнинг аср оша тўпланиб келган орзулари рўёбга чиқиб, жонажон юртимизда кўз кўриб, қулоқ эшитмаган ислоҳотлар бўлаётир. Ҳар куни бир янгилик, бир хушхабар эшитмоқдамиз. Одамлар маънавиятида ҳам тубдан ўзгаришлар бўлаётгани, дину диёнатни ўрганишга, китоб мутолаа қилишга ҳамда илм олишга бўлган иштиёқ ортаётганини кузатиш мумкин.

Қуръон мусобақасини бутун диёримиз бўйлаб халқимиз байрам қилмоқда, қарийб ҳамма ОАВ ёритмоқда. Бироқ “Халқ сўзи”, “Ўзбекистон овози”, “Народное слово”, “Правда Востока” ва Ўзбекистон ахборот агентлиги каби республикамиздаги энг етакчи, халқнинг қувончу ташвишлари билан яшайдиган нашрлар ёритмаётгани ҳаммани ажаблантирди. Диёримиз буюк олиму уламолар замини эканини бутун дунёга кўрсатиш фурсати пайдо бўлган вақтда, мутасадди вазирликлар, хориждаги элчихоналаримиз сайтлари сукут сақлаб турибди. Бу унчалик ижобий ҳодиса эмас. Айрим вилоят раҳбарлари нега ана шундай катта шодиёна тадбирларга эътиборсиз қарамоқда ёки бунинг бир сири борми?..

Мамлакатимиз раҳбари Қуръон мусобақасини кенг жамоатчиликка кўрсатишни талаб қилиб турган бир паллада воқеалар ривожидан четда туриш, ақалли битта ҳам материал эълон қилмасликнинг замирида бизга қоронғу бўлган нималар бор? Аслида бу каби оммавий тадбирларни ҳамма ташкилотлар ўз нашрларида, веб-сайтларида ёритиб борсалар яхши эмасми. Зотан, Президентимиз ҳам айнан шуни талаб қилмаяптими!

Етакчи нашрларимиз юртимизнинг қайси бир кунжагида бир арзимаган воқеа содир бўлса, ўшани ёритмаяптими? Ўша кичкинагина ҳодисани кўрган кўзлари бутун дунёга довруқ солаётган Қуръон мусобақасини кўрмаётганини нима деб тушуниш мумкин?

 

 

Ислом динида хайрли ишларда садоқат билан хизмат қиладиган инсонлар доим улуғланади. Қуръони каримда Аллоҳ таоло: “Айтинг: «Ишлангиз! Албатта, Аллоҳ, Расули ва мўминлар ишларингизни кўражаклар. Шунингдек, албатта, ғойиб ва ошкора (ишлар)ни билувчи (зот) ҳузурига қайтарилурсиз. Бас, (ўшанда) сизларга қилган ишларингиз хабарини берур” (Тавба, 105), деб таъкидлаган.

Ҳазрати Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Албатта, Аллоҳ таоло сизлардан бирингиз амал қилиб, ўша амалини моҳирлик билан бажарганингизни яхши кўради” (“Жоме ас-сағир”), деб марҳамат қилганлар.

Демак, ҳар биримиз бу фоний дунёда маълум юмушларга вазифадор эканимизни, Яратган Парвардигоримиз уни биз учун тайин қилгани, бу ҳам бир имтиҳон эканини англаб етмоғимиз даркор. Қуръон мусобақасининг энг ажойиб туман-шаҳар босқичи якунланмоқда, кейин вилоят босқичи бошланади, сўнг республика босқичи бўлиб ўтади. Биз бу хайрли ишда имконияти бор барча юртдошларимизни ихлос билан иштирок этишини сўраб қоламиз. Мақсадимиз – бундай улуғ ишларнинг файзу баракотидан, савобларидан барчамиз баҳраманд бўлайлик. 

 

 

ЎМИ Матбуот хизмати

 

Ўзбекистон янгиликлари
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Imom Abu Abdulloh Halimiy

25.11.2024   545   4 min.
Imom Abu Abdulloh Halimiy

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Har bir inson o’zining atrofidagi zamon va muhitning ta’siri ostida ulg’ayadi. Abu Abdulloh yashagan davr hamda muhit olimning hayotiga va ilmiy faoliyatiga katta ta’sir ko’rsatdi. Olim tug’ilgan Jurjon shahri tarixda iqtisodiy markazlardan biri bo’lib, shahar o’rtasidan yuk tashuvchi kemalar harakatlanadigan keng daryo o’tgan. Geografik qulay vodiyda joyda joylashgan Jurjon shahri tarixiy ipak yo’li savdosining quruqlik va daryo transporti uchun muhim o’tish nuqtasi hisoblangan.

Imomning to’liq ismi Imom, hofiz, faqih Abu Abdulloh Husayn ibn Hasan ibn Muhammad ibn Halimiy, Jurjoniy  Shofeiy bo’lib, hijriy 338-390-yilda (milodiy 949-950) Kaspiy[1] dengizining janubi-sharqida joylashgan Jurjon shahrida tug’ilgan. Ba’zi manbalarda Buxoroda tug’ilgan deyiladi. Katta bobosiga nisbatan Halimiy, tug’ilgan joyiga nisbatan Jurjoniy deb ataladi. Buxoroda o’sib, mashhur bo’lgani uchun Buxoriy nisbati ham beriladi. Uning otasi mashhur faqih, muhaddis Abu Muhammad ibn Halim ibn Ibrohim ibn Maymun Halimiy, Marvaziy bo’lgan.

Abu Abdulloh bolaligini Jurjonda o’tkazdi. Ammo u bu yerda biroz vaqt turgandan keyin Buxoroga yo’l oladi va u yerda ta’limni davom ettiradi. Yosh olim bu yerda, Asha’riy va Shofeiy ulamolarining suhbatida bo’lib, ulardan tahsil olgan. Halimiy tug’ilgan uy ilm-fan, adabiyot va fiqhning markazi sifatida tanilgan. Faqat otasi emas, balki ukasi Abul-Fazl Hasan ibn Hasan ibn Muhammad ibn Halimiy ham ilm bilan band edi. Otasi bir paytlar Sulton Sanjar saroyida fatvo berish (muftiylik) vazifasini bajargan. Oxirgi paytlarda otasi uyini Qur’on va xayr ahillarining yig’ilish maskani qilgan.

Yoshlik chog’ida Halimiyning otasi uni zamonasining yirik ilm-fan markazlaridan biri bo’lgan Buxoroga olib keladi. O’sha paytda, Buxoro shahri insonlarni o’ziga rom etadigan go’zal tabiati va manzarasi bilan ajralib turardi. Bundan tashqari ko’plab olimlar va adabiyot ahillari, faylasuf va kalomchilar, muhaddis va faqihlarni o’zida jamlagandi. Savdo-sotiq rivojlangan, davlat amirlari olimlar bilan uchrashadigan ilm o’chog’i edi. Shahar masjidlarida mutafakkir olimlar uzoq davom etadigan ilmiy bahs va munozaralar qilishar, ba’zida buunday bahs va munozaralarga ko’chalarda ham duch kelish mumkin edi. Halimiy ham shunday ilmiy muhitda o’sdi.

Movarounnahr mintaqasining katta olimlaridan dars olgan Halimiy, Ash’ariyya muhim olimlaridan Abu Bakr al-Qaffol Shoshiy va Abu Bakr al-Uvdaniy darslariga qatnashib kalom va fiqh ilmlarini o’rgangan. Halimiy hadis ilmiga oid dars olgan yana bir ustozi Sayrafiy bo’lgan. U zot Abu Bakr Muhammad ibn Ahmad ibn Hanbal va Abu Ahmad Bakr ibn Muhammad as-Sayrafiydan hadis eshitib, ularni rivoyat qilgan.

Mashhur muhaddis Hakim an-Naysaburiy va Abu Zakariya Abdurrahim ibn Muhammad al-Buxoriy u zotdan hadis rivoyat qilganlar.

Halimiy tahsilni tugatgach, dastlab Buxoroda, so’ng boshqa joylarda qozilik qildi. Hukmdorlar va viloyat rahbarlarining oldidagi olimning nufuzi baland bo’lgan, shu sababli, vaqti-vaqti bilan elchilik vazifasini unga topshirishgan. Samoniylar hukmdori Nasr ibn Nasr tomonidan Nishopurga (385/995) va Xuroson  hukmdorining iltimosi bilan Jurjon amirligiga elchi qilib (389/999) yuborilgan.

Halimiyning hayotini va ilmiy merosini o‘rganilgan manbalarda uning ko‘plab asarlari mavjudligi qayd etilgan bo‘lsa-da, bizgacha yetib kelgan, ma’lum bo‘lgan yagona asari – “al-Minhaj fi shu’abil iymon” hisoblanadi. Bu yirik asar aqoid (e’tiqod), fiqh (islom huquqi) va axloq masalalarini o‘z ichiga oladi va Hilmi Muhammad Fuda tomonidan tahqiq qilinib, uch jildda nashr etilgan (Bayrut, 1399/1979). Ibn Imod “Shajaratu az-Zahab"da, Hoji Xalifa “Kashfuz-zunun”da “Ayatus-sa’a va Ahvalul-qiyama” asari Halimiyga nisbat berganlar, lekin Halimiyning hayotini tadqiq qilgan Metin Yurdagur esa, bu asarlarni “al-Minhaj”ning bo’limlarni ifoda qiluvchi tushunchalar deb aytgan.

Halimiy hijriy 403-yil Robi’ul-avval (1012-yil oktyabr) yoki Jumadil-avval (1012-yil dekabr) oyida Buxoroda vafot etgan.

TII 4-kurs talabasi Luqmonjonov Absulbosit

[1] Jurjon dengizi ham deyiladi.

Мақолалар