Ҳозир сиздан: “Оёғингиз тагида ер борми?” ёки “Тепангизда осмон борми?” деб сўрашса сиз ҳеч иккиланмай: “Ҳа”, деб жавоб берасиз. Аллоҳ таолога ишончимиз ҳам шундай кучли бўлиши керак. Кимдир сиздан: “Аллоҳ таоло сизни кўриб турибдими?” деб сўраса, ишонч ва қатъийлик билан “Ҳа” деб жавоб бера олишингиз керак.
Келинг, сизга мисол тариқасида бир ҳикоя сўзлаб берай. Бир куни икки дўст саёҳатга чиқишибди. Улардан бирининг кўзи ожиз экан. Кеч кирганида улар дам олиш учун бир ерда тўхташибди. У ер ҳавоси ҳудди денгиз бўйидагидек кундузи жуда иссиқ, кечаси эса сезиларли даражада совуқ бўлар экан. Тонг отгач, дўстларнинг соғломи егулик топиб келгани кетибди. Кўзи ожизи эса ён-атрофни қўли билан пайпаслаб, қаттиқ нарсани тутибди. Совуқда тошдай қотиб ётган илон экан. Ҳалиги одам ажойиб таёқ топиб олдим деб ўзида йўқ хурсанд бўлиб турган пайтда дўсти бироз егулик олиб келибди. У илонни ушлаб ўтирган дўстига бақириб, қўлидаги илонни дарҳол ташлашини сўрабди. Кўзи ожиз киши эса дўстим менга ҳасад қиляпти деб ўйлаб илонни маҳкам ушлаб олиб бермайман деб туриб олибди. Дўсти унинг қўлидаги таёқ эмас, илон эканини ва уни зудлик билан ташлаб юборишга ҳарчанд ундаса ҳам, кўндира олмабди.
Хуллас, иккаласи яна йўлга чиқишибди. Кун чиқиб ҳарорат кўтарилгач, кўзи ожиз кишининг қўлидаги “таёқ” секин ўзига кела бошлабди. Ниҳоят етарлича исиниб, кучга киргач, кўзи ожизни чақибди...
Оламларга раҳмат бўлиб келган Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Мерожга кўтарилганларида дўзахнинг даҳшати-ю, жаннатнинг гўзаллигини ўз кўзлари билан кўрганлар. Бизни дўзах сари етаклайдиган ишлардан қайтарганлар. Афсус, баъзилар ўзи кўрмагани боис қайсарлик қилади, оқибатини ўйламайди. Аллоҳ таоло кеч бўлмасидан кўзларимизни очсин, ҳидоятга бошласин, яхши, эзгу амалларни бардавом қилишга муваффақ айласин.
Дилафрўз САЛОҲИДДИН қизи тайёрлади.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Мактабимизда буфет бўлар эди. Ўша тарафдан ажойиб ҳидлар келардида ўзиям... Чўнтагимизда беш-ўн тийин пулимиз бўлса, катта танаффус бўлди дегунча ўша ёққа югурардик. Кулча, «қуш тили», икрали нон 5 тийин эди. Майизли булочка 10 тийин. «Трубочка» – 15 тийин. Иссиқ овқат учун 20 тийин керак эди. Бунча пул менда камдан-кам бўларди. Шунинг учун кўпинча, кулча ёки усти шакарли, тил шаклидаги «қуш тили» олар эдим.
Буфетимизда иккита аёл галма-гал ишларди. Бири, қўполлиги учун ҳамма ёмон кўрадиган – Шарофат опа (исм ўзгартирилди), иккинчиси жуда мулойим, болаларга меҳрибон, кичкинагина фариштасифат, татар аёли – Ҳадия опа эди. Бу аёл бизнинг қўшнимиз Карим аканинг аёли эди. Икковларини ҳам Аллоҳ раҳматига олган бўлсин.
Патнисда тахланган «қуш тили» ҳар хил бўлар эди. Орасида қийшиқ ёки чети куйганлари ҳам бўлар эди. Шарофат опадан оладиган бўлсам, негадир, «қуш тили»ларнинг орасидан энг ёмонини танлаб олиб берар эди. Индолмасдим...
Ҳадия опа эса, навбатда болалар кўп бўлишига қарамасдан, эринмай, «қуш тили»ларнинг орасидан энг яхшисини танлаб, жилмайиб берар эдилар. Ҳаммага ҳам шундай қилардилар. Бир куни онамга шуни айтдим.
– Ҳадия опа жуда яхши хотин-а, ойи?
– Ҳа, яхши аёл. Нега унақа деяпсан?
– Нарса олсам доим энг яхшисини олиб берадилар. Шарофат опа эса, энг ёмонини танлаб берадилар.
Онам бирпас ўйлаб туриб:
– Бир кунда патнисдаги ўша «қуш тили»ларнинг ҳаммаси сотиб бўлинадими? – деб сўрадилар.
– Ҳа, тўртинчи соатдан кейин борсам битта ҳам қолмаган бўлади.
– Қара, Шарофат опа ҳар бир болага патнисдаги «қуш тили»ларнинг энг ёмонидан бошлаб сотиб тугатади. Ҳадия опа эса ҳар бир болага энг яхшисидан бериб тугатади. Ўша қийшиқ «қуш тили» ҳам қолиб кетмайди. Тўғрими? Иккови ҳам бор «язик»ларнинг ҳаммасини сотиб тугатишади. Лекин, биттаси «ёмон хотин» деб танилади. Ҳамма уни ёмон кўради. Иккинчиси эса, «яхши хотин» бўлиб танилади. Ҳамма уни яхши кўради. Энди ўзинг хулоса қил, болам....
Онам раҳматлининг мана шу гаплари менга зўр дарс бўлган. Биров билан олди-берди қилаётганимда доим шу қоидани эслайман. Дўконимда иккита бир хил маҳсулотнинг энг яхшисини кўрсатишга ҳаракат қиламан. Иккинчиси ҳам қолиб кетмайди. Бир одамга иккита нарсадан яхшироғини берган бўламан. Иккинчисига эса, қўлимдаги борини берган бўламан.
Айниқса, пул олди-бердисида шундай қилсангиз, ҳаммага ёқади. Дейлик, бировга икки миллион сўм беришингиз керак. Сизда ҳар хил миқдордаги қоғоз пуллар бор. Минг сўмликдан то 200 минг сўмликкача. Мижоз кўриб турибди. Сиз унга пулларингиз орасидан энг йиригини, уларнинг ҳам орасидан ҳолати энг янги бўлганини беришга одат қилинг. Шунда рўпарангиздаги инсонда бу ишингиз билан жуда яхши таассурот қолдирасиз. Эски пулларнинг ҳам жойи чиқади, албатта. Ишлатилмай қолиб кетмайди.
Шу қоидага бир амал қилиб кўринг-а!
Шоолим Шомансуров
«Ҳилол» журнали 4(61) сон