18 Март, 2025, 18 Рамазон, 1446
18 Март, 2025, 18 Рамазон, 1446
Бугун, 7 ноябрь куни Саудия Арабистони Подшоҳлиги парламентининг Аҳмад ибн Муҳаммад ал-Ғомидий бошчилигидаги делегацияси Тошкент шаҳридаги “Ҳазрати Имом” мажмуасига ташриф буюрди. Мартабали меҳмонлар билан Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари ва Ислом цивилизацияси маркази директори Шоазим Минаваров мулоқот қилишди.
Учрашув аввалида, томонлар икки мамлакат ўртасидаги алоқаларнинг тарихида янги саҳифа бошлангани, ўзаро дўстона ва ишончли муносабатлар, иттифоқчилик ва ҳамкорликни ривожлантириш борасида дадил қадамлар ташланаётганини мамнуният билан таъкидладилар. Шунингдек, суҳбат чоғида Ўзбекистон билан Саудия Арабистони ўртасидаги дўстона алоқалар кўп жабҳаларда, жумладан, парламентаризм соҳасида ҳам изчил ривожланиб бораётгани, бундай ҳамкорликни янада кенгайтириш ва мустаҳкамлаш учун икки томонда ҳам қизиқиш катта экани алоҳида таъкидланди.
Мулоқотда муфтий ҳазратлари меҳмонларга сўнгги вақтларда диёримизда дин соҳасидаги улкан ўзгаришлар бўлаётгани, илмий-тадқиқот марказлари ташкил этилгани ва ихтисослашган илмий мактаблар иш бошлагани тўғрисида гапириб бердилар.
Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази директори Ш.Минаваров суҳбат чоғида юртимизда ислом маданиятига оид осори атиқалар ва маънавий меросни асраб-авайлашга катта эътибор қаратилаётгани таъкидлаб, мана шу йўналишдаги ишларни кенг кўламда олиб бориш мақсадида, Президентимиз ташаббуслари билан пойтахтимизда Ислом цивилизацияси маркази ташкил этилганини маълум қилди. Шунингдек, Ш.Минаваров диёримиз аҳолисининг Саудия Арабистони мамлакатига бўлган муҳаббати ўзгача экани, айниқса, Маккаи Мукаррама ва Мадинаи Мунавварага доимо талпиниб яшашларини алоҳида қайд этди.
Ш.Минаваров сўзида давом этиб, мамлакатимиз ҳудудида жуда кўп саҳобаларнинг ҳоки поклари қўним топганини, халқимизнинг уларга бўлган ҳурмат ва эҳтироми чексиз эканини гапириб берди. Ислом тамаддунига муносиб ҳисса қўшган алломаларга бешик бўлган бу заминнинг ўзига хослиги, мўътадил иқлими бугунги кунда хорижий сайёҳларнинг эътирофига сазовор бўлаётгани, хусусан, Саудия Арабистони мамлакатидан диёримизга сайёҳларни жалб этиб, мана шундай гўзал масканлар, табиатимиз ва миллий урф-одатларимиз билан уларни танишитириш мақсадида, зиёрат туризми ташкил этилаётганини батафсил изоҳлади.
Учрашувда Тошкент давлат Шарқшунослик институти ректори Абдураҳим Маннонов иштирок этиб, ушбу институт таркиби, фаолияти ва араб тилини ўқитиш бўйича қилинаётган ишлар тўғрисида гапириб берди.
Учрашувда Саудия Арабистони делегацияси раҳбари Аҳмад ибн Муҳаммал ал-Ғомидий сўз олиб, Ўзбекистон замини қадим-қадимдан ўзининг етук алломалари, кўплаб ноёб асарлари ва илмий кашфиётлари билан маълуму машҳур эканини алоҳида қайд этди. Айниқса, Имом Бухорий, Имом Термизий ва Ибн Сино каби олимларнинг мусулмон дунёси ривожидаги хизматлари беқиёс эканини эътироф қилди. Аҳмад ибн Муҳаммал ал-Ғомидий сўзида давом этиб, Саудия Арабистони ва Ўзбекистон парламентларо дўстлик алоқаларини янада ривожлантиришдан икки мамлакат манфаатдор эканини изҳор қилди.
Саудия Арабистони делегацияси аъзоси Абдулла ибн Руфуд ас-Суфёний мулоқотда сўз олиб, Ўзбекистонда охирги йилларда қилинаётган ишларни кузатиб бораётганини билдириб, Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази ташкил этилганини қўллаб-қувватлаб, Саудия Арабистонида ҳам “2030 йилга нигоҳ” дастури асосида жуда катта ишлар бошлаб юборилагини ва бу дастур доирасида Саудияда улкан музей ташкил этилаётгани ва албатта ушбу музейда Ўзбекистоннинг алоҳида ўрни борлигини баён қилди. Имом Бухорийнинг заминида қилинаётган кенг кўламли эзгу ишларни, албатта, Саудия Арабистони Подшоҳлиги раҳбариятига етказишини, - Абдулла ибн Руфуд ас-Суфёний билдирди.
Мулоқот якунида Аҳмад ибн Муҳаммал ал-Ғомидий сўз олиб, ўтган куни диёримиздаги масжидларнинг бирида аср намозини адо этгани ва у ердаги узоқ-яқиндан келган намозхонлар масжидларни тўлдириб ибодат қилаётганини кўриб беҳад мамнун бўлганини айтди.
Делегация аъзоларининг “Ҳазрати Имом” мажмуасига ташрифи давомида Қаффол Шоший мақбараси, Бароқхон ва Мўйи Муборак мадрасалари, “Тилла Шайх” ва “Намозгоҳ” масжиди каби обидаларни ҳам зиёрат қилишди. Меҳмонлар Мўйи муборак мадрасасида сақланаётган қадимий “Усмон Мусҳафи”ни кўриб, ўзларининг ҳайратларини беркита олишмади.
{gallery}/saudiya{/gallery}
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
матбуот хизмати
Фотиҳа сураси 7 оятдан, 27 сўз ва 140 ҳарфдан иборат.
Фотиҳа Қуръони каримнинг биринчи сурасидир. Фотиҳа сураси билан намознинг ҳар бир ракати аввалида ўқилиши ва Қуръони карим у билан бошлангани учун “Фотиҳа” (очувчи) деб номланади. Бу сура “Уммул Китоб” (Китобнинг онаси) деб ҳам аталади. Сабаби Фотиҳа Қуръоннинг мазмунини, Ислом дини асосларини ўзида жамлаган.
Имом Термизий Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Алҳамдулиллаҳи Роббил аъламийн Уммул Қуръон, Уммул Китоб, Сабъул масоний (етти такрорланувчи) ва Ал-Қуръанул азийм (улуғ Қуръон)дир”», дедилар.
Фотиҳа сураси “Ас-солат” (намоз) деб ҳам номланади. Чунки у намознинг шартларидан биридир.
Ушбу сура “Шифо” деб ҳам номланган. Имом Доримий Абу Саъид розияллоҳу анҳудан марфуъ ҳолатда ривоят қилган ҳадисда: “Фотиҳатул Китоб – ҳар бир заҳарга шифодир”, дейилган.
Бу сура “Руқия” деб ҳам номланади. Сўфён ибн Уяйна Фотиҳа сурасини “Воқия”, Яҳё ибн Аби Касир эса “Кофия” деган. Яна у “Намоз ва хазина” ҳам дейилади. Буни Имом Замахшарий ўзининг “Кашшоф” тафсирида келтирган.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: «Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Фотиҳатул Китоб – Аршимнинг хазиналаридан бир хазинадир”».
Фотиҳа сурасининг номи кўплиги унинг шарафи ва фазлининг юқорилигига далилдир.
Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳ бу сура ҳақида: “Аллоҳ таоло аввалги китоблардаги барча илмларни Қуръонга жамлади. Сўнгра, Қуръонни ҳам муфассал ҳолда жамлаб, уни Фотиҳа сурасига киритди. Ким Фотиҳа сурасининг тафсирини билса, Қуръоннинг нозил қилинган барча маъноларини тушунибди”, деган.
Маҳмуд Замахшарий “Кашшоф” асарида қуйидагиларни келтиради: “Ушбу сурада Аллоҳ таолога ҳамд, Унга ибодат, амри-маъруф ва наҳий-мункар, ваъд ва ваъидлар зикр қилинган бўлиб, улар Қуръондаги барча оятлар маъносини ифодалайди”.
Фахриддин Розий “Мафотиҳул-ғайб” асарининг Фотиҳа сураси тафсирида: “Фотиҳа сураси илоҳиёт, охират, нубувват, қазо ва қадар масалаларини ўзида жамлагандир.
Аллома Ҳусайн ибн Абдуллоҳ Тийбий “Шарҳ ал-Кашшоф” асарида Фотиҳа сурасини қуйидагича шарҳлаган: “Фотиҳа сураси диннинг устуни бўлган тўрт илмни ўз ичига олган”.
Биринчиси, шариатнинг асоси бўлган ва Аллоҳ азза ва жалланинг сифатларини ўрганишга бағишланган илм. Ушбу маънолар «Ҳамд оламларнинг Робби – Аллоҳгаким, (У) Mеҳрибон, Раҳмли ва жазо (ва мукофот) кунининг (қиёмат кунининг) эгасидир» (Фотиҳа сураси, 1-3-оятлар)оятларида жамланган.
Иккинчиси, ибодат масалаларига тааллуқли бўлган илм. Бу илмнинг барчаси «Сенгагина ибодат қиламиз…» (Фотиҳа сураси, 4-оят) оятида жам бўлган.
Учинчиси, камолотга етказувчи одоб-ахлоқ масалалари. Суранинг «…Сендангина ёрдам сўраймиз. Бизни шундай тўғри йўлгайўллагинки…» (Фотиҳа сураси, 4-5-оятлар)оятлари барча ахлоқий масалаларнинг мазмунини қамраб олади.
Тўртинчиси, ўтган солиҳ зотлар ва золим кимсалар тўғрисида хабар қилинган қиссалардир. Уларнинг етказилишидан мурод – яхшиларга берилган неъматлар ва ёмонларга кўрсатилган жазолардан ибратдир. Хусусан, сурадаги «у Сен инъом этган зотларнинг йўли (ҳидоят йўли) бўлсин, ғазабга учраган ва адашганларнинг эмас!» (Фотиҳа сураси, 6-7-оятлар) ояти Қуръонда зикри келган барча қиссаларнинг мазмунини ифодалайди.
Имом Ғаззолийнинг “Ховосс ал-Қуръон ал-карим” асарида Фотиҳа сураси ҳақида бундай дейилган: “Сурада жамики итоат қилувчи солиҳ бандаларнинг сифати аниқ ва равон баён этилган”.
ЎМИ Матбуот хизмати
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 