Уни масжидда учратдим. Ғамгин ва нурсиз кўзлар. Титроқ лаблар. Танаси худди сояга ўхшайди. Ҳадеб ўзини қўлга олмоқчи бўлади, лабларини қаттиқ тишлайди, кўзёшларини тиймоқчи бўлади. Шу ҳолида у менинг кўзимга қуриётган япроққа ўхшаб кўринди.
– Ёрдам беринг... Зулматдан чиқиб олишимга ёрдам беринг... Ортиқ чидай олмайман... Менинг кучим қолмади... Курашишга бошқа куч топа олмаяпман, келажакдан умидимни ҳам уздим... Мен фақат менинг хатоларимни бошқа бирор киши қайтармаслигини истайман... Хато устига хато…ё Парвардигор!
Гўзаллик – даҳшатли қурол, у шуниси билан хатарлики, ҳеч керак бўлмаган пайтда портлайди – инсон ёшлигида гўзал бўлади, аммо кўп нарсадан хабари бўлмайди. унинг кўзига дунё беҳад гўзал кўринади, аммо соддалигига бориб биргина хато қилиб қўйса, кулгулари қонли кўз ёшига айланади, ҳаёти барбод бўлиш чегарасига келиб қолади...
Суҳбатдошим гапида давом этди: “12 ёшимда мен фақат синфда эмас, мактаб бўйича энг чиройли қиз эдим... Шу боисдан атрофимда гиргиттон бўладиганлар жуда эрта пайдо бўлди. Мени ўз тенгдошларим қизиқтирмас эди. Юқори синфлардаги куёвболалар билан суҳбатлашишни ёқтирардим. Дастлабки кезларда озгина эътибор, мулойим муомала, ғамхўрлик, совғалар, гуллар... кифоя эди. Уларни кўриб мен ўзимни гўзаллик маликасидек ҳис қилар эдим. Кейин эса бошни айлантирадиган учрашувларнинг аччиқ меваларини ҳам татиб кўра бошладим. Айтадилар-ку, қаерда кириш бўлса, ўша ерда чиқиш ҳам бўлади, деб. Ўн беш ёшга тўлгунимча бир неча бор абортларни бошдан кечиришга улгурдим… Киприк қоқишга улгурмасимдан навбатдаги ҳомиладан қутулиш учун гинекология бўлимида турган бўлар эдим. Ҳатто абортларнинг сони нечта бўлганини ҳам эслай олмайман... 18 ёшимда шуларнинг барчасини маст бўлсам унутарман деб ароқ ича бошладим ва укол олишни ҳам канда қилмадим, аммо бўлмади... Даҳшатли тушлар, абортда майдалаб ташланган болалар мени ақлдан оздираёзди... Гиёҳвандликка ўрганганимдан сўнг бу дардларим иккинчи ўринга ўтиб қолди, энди янада даҳшатли кўргуликларим бошланди: навбатдаги дозани қандай топаман... Кунлар жуда тез ўтиб борар, баъзида фақат заҳри қотил топилгунча вақт тўхтаб қолгандек бўлар эди… Энг қўрқинчлиси бир ой бурун юз берди… Маст ҳолимда рулга ўтирдим, машинам билан бир механизмга айланиб кетишни истар эдим. Жуда катта тезликда деярли пастлаб учиб бораётган эдим… Кўзимда ёш, қалбимда олов, юрагим куяди, азоб, бўм-бўшлик... Ўтмишимни абадий ортимда қолдириб кетмоқчи эдим... Мен раҳмдиллик, самимийлик ҳукмдорлик қиладиган, поклик қадрланадиган, атрофингни гуллар ўраб олган, ҳамма жой оппоқ, чароғон, қалблар пок, инсоннинг амаллари, ҳайратлари самимий бўлган ёруғ келажакка чиқиб олишни истар эдим… Қўққисдан… Билмадим, қандай бўлди бу, қаердандир, ердан чиқдими, осмондан тушдими, йўл устида уч-тўрт ёшдаги бола пайдо бўлиб қолди… Дафъатан ҳаммаси кўз ўнгимда содир бўлди, ҳаммаси айланиб кетди, Гўёки дунёга келмасдан нобуд бўлган болаларим атрофимни ўраб олиб худди мана шу кўзлардек, ёшга тўлган кўзлар билан тикилиб туриб “тўхтанг... тўхтанг, онажон... бошқа ўлимнинг кераги йўқ...” деб шивирлаётгандек бўлди. Мен қалтирай бошладим, қўл-оёғим мавжудлигини сезмай қолдим. Машинани қандай тормозлаганимни, машина қайси тарафга қараб оғиб кетганини, қандай қилиб ён ойнадан отилиб чиқиб кетганимни ва ўша қизчанинг оёғининг остига йиқилганимни эслай олмайман... Кўзлари... Унинг кўзларини эслаб қолдим... Оч-кўк, шу қадар соф ва покиза кўзлар… Бир неча дақиқа олдин яксон қилиб ўтиб кетишимга салгина қолган қизгинанинг гаплари хотирамдан ўлгунимча ўчмаса керак. “...хола... холажон... ҳеч жойингиз лат емадими? Қаерингиз оғрияпти?..” Кейин ўша покиза кўзлар ғойиб бўлди... Зулмат... Зимистон... Қаҳратон... Жуда қаттиқ совуқ қотдим... Аммо ҳеч нарсани кўрмаётган, бошқа ҳеч нарсани ҳис қилмаётган эдим. Хаёлимга шундай ўй келди: “Бўлди... ҳаммаси тугади... ўлим ана шундай қилиб келса керак...” Тўсатдан зулмат ортидан чақмоқ чаққандек қоронғулик бағридан ОВОЗ тарқалди... Даҳшатли, қўрқинчли ОВОЗ... “Имонсизларга раҳми келган диндорлар азоб-уқубатни енгиллатишни сўради, Ҳеч ким Аллоҳ таоло тайин қилган жазони тўхтата олмайди, Чунки у оламларнинг Раббисидир...” Ҳушимга келиб кўзимни очганимда оппоқ шифтни, оппоқ деворларни, оппоқ чойшабларни ва деразадан тушиб турган чароғон қуёш нурини кўрдим... Мен шифохонада ётган эдим... Бўғзимга бир нарса тиқилиб, кўз ёшларим юзимни юва бошлади... Ниҳоят мен носоғлом ҳаёт кечирганимга, жоҳилликда яшаганимга қалбан иқрор бўлганимни англаб етдим. Дунёда энг ёмон нарса жоҳиллик, гуноҳлар зулматида ҳаёт кечирмоқ ва ёвузликдир... Мен ўзгаришни истайман... Мен ислом динига кириб Буюк Яратувчидан Унинг ўзи яратган шариат йўлидан оғишмасдан яшашимга яна бир бор имкон беришини сўрамоқчиман. Ёрдам беринг... Менинг зулматдан чиқиб олишимга ёрдам беринг...”
Унинг кўз ёшлари жала бўлди... Уввос солиб, наъра тортди...
Аёнки, инсон тўғри жавобни жуда кам ҳолда биринчи ҳаракатидаёқ топади, чунки тўғри жавоб – танланган, донишманд кишиларга хос бўлиб билиш жараёни ҳар доим синовлар ва хатолар билан кечади. Ёдда тутайлик: бу дунёда омонатмиз, вақти етиб ҳамма йиққан-терганларимизни қолдириб кетамиз. Лекин ана шу олиб кета олмаган нарсаларимизнинг, ўтказган кунларимизнинг, қилган яхши-ёмон ишларимизнинг бирма-бир ҳисобини берамиз. Фақат Аллоҳнинг ҳузурига эзгу амалларимизни олиб борамиз. Шундай экан, ҳаракатларимизни самимий ихлос ила Ҳақ йўлида қилайлик, ўзингизни эҳтиёт қилинг! Барчамизни Аллоҳ таоло Ўз паноҳида асрасин!
Гулноз СОБИТОВА
Русчадан Дамин ЖУМАҚУЛ таржима қилди.
Бу ҳаётда меҳр фақат инсонларга эмас, балки табиатга ҳам керак. Сўнгги йилларда табиатдаги салбий ўзгаришлар унга бўлган беэътиборлигимиз ва бемеҳрлигимизни кўрсатди. Ҳаво ва сувнинг ифлосланиши, тупроқ эрозияси, чўлланиш, глобал исиш табиий мувозанатнинг бузилгани оқибатидир. Бу инсонлар саломатлигига ҳам жиддий путур етказмоқда.
Давлатимиз раҳбари бу хавфни чуқур англаб, атроф-муҳитни асраш чораларини кўрмоқдалар. Президентимиз ташаббуси билан бундан уч йил аввал бошланган “Яшил макон” умуммиллий лойиҳаси фикримиз далили бўла олади. Бу лойиҳа бугун чинакам халқ ҳаракатига айланди. Ҳар йили баҳор ва кузда дарахт кўчатларини экиш анъана тусини олди.
Барчамизга яхши маълумки, “Яшил макон” лойиҳасида шаҳарлар яшиллик даражасини 30 фоизга етказиш, хусусан, уларнинг атрофида “яшил белбоғ” яратиш мақсади белгиланган. Давлатимиз раҳбарининг: “Бу анъана ўзи бизда бор. Халқимиз табиатни “она” дейди, ерни, сувни эъзозлайди. Бунинг замиридаги ҳақиқат ҳозирги экологик муаммолар таъсирида яққол намоён бўлаяпти. Шунинг учун “Яшил макон” лойиҳасини бошладик. Келгуси йил номини ҳам атроф-муҳитни асраш масаласига бағишладик. Энди бу ташаббуслар кенг ёйилиши, айниқса, ёшларимизга чуқур сингиши зарур. Ҳар бир хонадон, ҳар бир корхона табиатни асрашга ҳисса қўшиши керак”, деган фикрлари бугун барчамизни ҳаракатга ундамоқда.
Дарҳақиқат, динимизда ҳам бу хайрли анъанага тарғиб қилинган. Аллоҳ таоло инсонни ердан яратар экан, унинг зиммасига яна шу қайтадиган жойи – ерни обод қилиш вазифасини юклади. Бу борада Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “У сизларни тупроқдан пайдо қилди ва унга сизни ободлиги учун қўйди” (“Ҳуд” сураси, 61-оят). Бошқа ояти каримада: “Ерни яроқли қилиб қўйгандан кейин унда бузғунчилик қилмангиз!” (“Аъроф” сураси, 56-оят), дейилади.
Аллоҳ таоло ушбу икки ояти каримада ер ва уни ўраб турган табиатни асраб-авайлашга, ундан оқилона фойдаланишга буюради. Шунинг баробарида унга зарар етказишнинг ҳар қандай туридан қайтаради.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ўз умматларига деҳқончилик, хусусан, кўчат экишга ундаб, бундай деганлар: “Агар қиёмат бўлиб қолса ва биронтангизнинг қўлингизда хурмо дарахти бўлса, бас, уни экиб олсин” (Имом Бухорий ва Имом Аҳмад ривояти).
Шунингдек, Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда: “Ким Аллоҳга ишониб ва савоб умид қилиб қаровсиз ерни обод қилса, Аллоҳ унинг ишига ёрдам ва барака беради”, дейилган.
Абу Дардо розийаллоҳу анҳу ривоят қилади: “Бир киши Дамашқ кўчаларининг биридан ўтаётса, кўча экаётган одамга кўзи тушибди ва унга: “Нега бу ишни қилаяпсиз, ахир сиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг саҳобаларидансиз-ку?” дебди. Шунда у киши: “Сен шошма, мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ким бир кўчат экса, ундан одам ёки Аллоҳ яратган махлуқотлардан биронтаси еса, бунинг эвазига ўша (кўчат эккан банда)га садақа бўлади”, деб айтганларини эшитганман”, дебди”, (Имом Аҳмад ривояти).
Демак, кўчат экиш савобли амаллар сирасига киради. Кўчат экиш ва уни парваришлаш киши дунёдан ўтиб, амал саҳифаси ёпилганидан сўнг ҳам, унинг ҳаққига муттасил равишда савоб бориб туришига сабаб бўлар экан.
Шундай экан, бизлар ҳам бу эзгу ишдан четда қолмайлик, ободончилик ва фаровонлик йўлида қўлимиздан келган чораларни кўрайлик. Ортимиздан доғ эмас, гўзал боғлар қолсин!
Мусохон АББОСИДДИНОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг
Наманган вилоят вакили,
вилоят бош имом-хатиби