Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
25 Ноябр, 2024   |   24 Жумадул аввал, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:00
Қуёш
07:23
Пешин
12:15
Аср
15:16
Шом
17:00
Хуфтон
18:18
Bismillah
25 Ноябр, 2024, 24 Жумадул аввал, 1446

Диний таълим соҳасидаги ислоҳотлар

13.09.2017   14427   7 min.
Диний таълим соҳасидаги ислоҳотлар

Бугунги кун давр талаби барча соҳалар каби диний соҳа вакиллари олдига ҳам бир қатор муҳим вазифа ва талабларни қўймоқда. Ана шундай янгиланиш ва ислоҳотларнинг  баъзилари Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институти (ТИИ)да амалга оширилаётганига гувоҳ бўлишингиз мумкин;

Махсус сиртқи бўлим;

Махсус сиртқи бўлим бу йил яъни 2017-2018 ўқув йилидан илк бор ўз фаолиятини бошлайди.  Бундан асосий мақсад Республикамизда фаолият олиб бораётган илмий-тадқиқот марказлари, масжид ва зиёратгоҳларнинг ўрта махсус билимга эга бўлган имом-хатиб, имом ноиби, зиёратгоҳ масъули каби мутахассисларини олий маълумотли кадрлар билан таъминлашдан иборат. Махсус сиртқи бўлимда ўқиш муддати 3 йилдан иборат бўлиб, унга ҳужжат топширмоқчи бўлганлар ўрта махсустаълим муассасасини тугатган, Ўзбекистон мусулмон идораси (ЎМИ) тизимида маълум муддат давомида фаолият олиб бораётган бўлиши талаб этилади. Махсус сиртқи бўлим талабалари учун ҳар томонлама қулай шарт-шароитлар яратиб берилади. Уларга ТИИнинг юқори малакали, узоқ йиллик тажрибага эга бўлган профессор-ўқитувчилари дарс беришлари кўзда тутилмоқда.  Талабалар институт махсус фан ва  ўқув аудиторияларидан, ахборот ресурс марказидаги дарсликлар,  манба ва адабиётлардан, компютер хоналаридан фойдаланишлари мумкин. Улар ўқув машғулотлари пайтида бепул тушлик билан таъминланадилар. Қисқа қилиб айтганда кундузги бўлим талабаларига қандай имтиёз ва шарт-шароитлар яратилган бўлса, махсус сиртқи бўлим талабалари ҳам улардан бемалол фойдаланишлари мумкин бўлади. Махсус сиртқи бўлимни тугатган талабаларга диний олий маълумот даражасидаги ТИИ дипломи берилади.

Қайта тайёрлаш курслари;

Ўзбекистон мусулмонлари идораси тизимида имом-хатиб, педагог-ўқитувчи вазифаларида фаолият олиб бораётган ўрта махсус диний маълумот билан биргаликда олий дунёвий маълумотга эга ўқитувчилар сони кўпчиликни ташкил этади. Ушбу мутахассислар тўлиқ олий диний маълумотга эга бўлишлари учун Тошкент ислом институтида диний мутахассисликка йўналтирилган 6 ойлик қайта тайёрлаш курслари ташкил этилиши ҳам режалаштирилган.

 Докторантура;

Замон талаблари ва хорижий тажрибалардан келиб чиққан ҳолда, ЎМИ диний таълим тизимини тўлиқ шакллантириш, таълимнинг узвийлигини таъминлаш мақсадида Республикамизда биринчи маротаба ТИИ да олий диний ўқув юртидан кейинги таълим – ислом фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) илмий даражасини беришни назарда тутувчи таянч докторантура ҳамда ислом фанлари бўйича фан доктори (Doctor of Science) илмий даражасини беришни назарда тутувчи докторантура тизими ташкил этилмоқда.

Бу орқали Республикамиздаги диний таълим муассасалари педагог ходимларининг илмий салоҳиятини янада ошириш ҳамда Ислом цивилизация маркази ва бир қатор илмий марказлар - Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази, Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот маркази, Ҳадис маркази ва Республикамиз вилоят марказларида ташкил этилаётган илмий марказларни малакали илмий ходимлар ва фан докторлари билан таъминлаш имкони яратилади.

Қорилар мусобақаси:

Президентимиз Шавкат Мирзиёев жорий йил 1 сентябрь куни Ҳазрати Имом мажмуасидаги ташрифи чоғларида Қуръон мусобақаларини ўтказиш ҳақида ўзларининг таклиф ва тавсияларини берган эдилар. Дарҳақиқат, ҳозирда Қуръонни тўлиқ ёд олишни ўргатадиган таълим даргоҳи Тошкент ислом институтининг “Таҳфизул Қуръон” кафедраси Республикамизда ягона бўлиб турибди. Шундай бўлсада, қориларимиз жаҳон миқёсида ўтказилаётган мусобақаларда олий ўрин соҳиблари бўлмасаларда, Юртимиз шарафини муносиб ҳимоя қилиб келмоқдалар. Алломалар юрти, бухорийлар, термизийлар юртидан келган қорилар сифатида Эрон Ислом Республикаси, Иордания Ҳошимийлар қироллиги, Саудия Арабистони, Индонезия, Кувайт ва Россия Федерацияси каби мамлакатларда ислом институти ва ўрта махсус билим юрти талабалари шу кунга қадар иштирок этиб келишаётган эди. Худо хоҳласа, Ислом цивилизация маркази ташкил этилиши билан жаҳон миқёсидаги қорилар мусобақаси алломалар юртида ҳам ташкил этилади. Ўшанда мураттаб ва мужаввид қориларимиз аждодларига муносиб ворис сифатида юртимиз довруғини жаҳонга ёйишади, Қуръон тиловати таралаётган Юртда Яратганнинг баракотлари ёғилади, иншааллоҳ. Бундан ташқари Ислом цивилизация марказидаги конференциялар залида илмий-амалий, диний-марифий йўналишдаги халқаро конференциялар ўтказилади.

Онлайн дарслар;

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раҳбарияти кўрсатмаси ва бевосита раҳнамолигида “muslim uz.” порталида диний-маърифий онлайн дарслар ташкил  этилганлиги “жаҳолатга қарши маърифат” ғоясининг яна бир кўриниши бўлди. Тафсир, ақида, ҳадис, фиқҳ, ислом тарихи ва араб тили фанларидан юртимизнинг кўзга кўринган олимлари ва ТИИ ўқитувчилари динимиз асосларини халқимизга холисона етказиб беришда ўз билим ва салоҳиятларини аямаяптилар. Бу эса халқимизни дину диёнатни тўғри англайдиган, ёт ғояларга алданиб қолмайдиган, илм-маърифатли шахслар бўлиб тарбияланишларига хизмат қилади.

Яратилган шарт-шароитлар;

Яратганга чексиз шукроналар, сабабчи инсонларга миннаддорлик билдиришга арзигулик хушхабарлардан яна бири ТИИ ва ўрта махсус ислом билим юртларига берилган квоталар сони ошириб берилганидир. Мир Арааб олий мадрасасининг 2017-2018 ўқув йилида иш бошлагани қувончимизга қувонч қўшади. Бу ҳам келажакда олий ва ўрта маълумотга эга диний мутахассислар етарли даражада бўлишига олиб келади.

Шунингдек, Тошкент ислом институти ҳамда ўрта ислом таълим муассасалари ўқув режа ва фан дастурлари янада такомиллаштирилди. Унга кўра мутахассислик фанларининг соатлари кўпайтирилди. Бу эса диний ходимнинг ўз мутахассислиги бўйича кўпроқ ва чуқур илмга эга бўлган  етук кадр бўлиб етишишига олиб келади.

ТИИнинг ахборот ресурс марказида (АРМ) бугунги кунда 20 мингдан ошиқ диний, илмий, бадиий китоб ва дарсликлар, 1000 дан ортиқ электрон шаклдаги адабиётлар ва 200 дан ортиқ тошбосма ва қўлёзма манба ва адабиёт мавжуд. Бундан ташқари АРМда 800 дан ошиқ институт битирувчилари томонидан ёзилган битирув малакавий ишлари сақланади. АРМ доимий равишда профессор-ўқитувчилар ва талабалар хизматида.

ТИИда 2017-2018 ўқув йили учун ўқув аудиториялар сони етарли даражада кўпайтирилди, аудиторияларда дарс ўтиш учун барча қулайлик ва шарт-шароитлар яратилган .

 

Битирувчиларни иш билан таъминланганлик даражаси;

Тошкент ислом институти битирувчиларини иш билан таъминлаш борасида ЎМИнинг Кадрлар бўлими билан доимий ҳамкорлик олиб борилмоқда. Ҳамкорлик доирасида институт битирувчилари ЎМИ ва унинг жойларидаги вакилликлари, ЎМИ тасарруфидаги масжид ва таълим муассасаларида  ўз фаолиятларини олиб бормоқдалар. Шунингдек, институт битирувчи талабалари магистратура ва иккинчи мутахассислик йўналишларида ҳам таҳсил олаётганлари бор.

Бугунги кунда барча ТИИ ни битирган мутахассислар тўлиқ иш билан таъминланган.

Яратгандан умид қилган сўраймизки, Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институти устоз ва талабалари яратилган  бу имкониятлардан унумли фойдаланишади, илм ва тажрибаларини кишилар диёнати,  Ватан равнақи, Юрт ободлиги, халқ фаровонлиги учун сарфлайдилар ва келажакда аждодларига муносиб ворислар бўлиб етишадилар.

ТИИ ўқув ва илмий ишлар

бўйича проректори

 Ибодулла Аҳроров

 

 

 

 

Ўзбекистон янгиликлари
Бошқа мақолалар

Аллоҳ таолонинг гўзал исмлари (1 қисм)

21.11.2024   2188   8 min.
Аллоҳ таолонинг гўзал исмлари (1 қисм)

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

ЭН ГЎЗАЛ ИСМЛАР АЛЛОҲНИКИДИР
 

Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Аллоҳнинг чиройли исмлари бор. У билан дуо қилинглар” (Аъроф сураси, 180-оят).

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ таолонинг тўқсон тўққизта – бир кам юзта исми бор. Ким уларни ихсо қилса (ёд олса), жаннатга киради. Аллоҳ тоқдир, тоқни яхши кўради”, дедилар (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).

Уламоларимиз ушбу хадисда келган “ихсо” калимасини факатгина ёдлаш эмас, балки “унинг маъноларини билиб, тафаккур килиш ва унга мувофиқ гўзал хулқ билан хулқланиш лозим”, деганлар.

Лекин бу исм-сифатлар араб тилида бўлгани учун маъноларини англаб, тафаккур килиш бизга кийинчилик туғдиради. Шунинг учун хам уларнинг маъноларини билиш ва уни сиз азизларга етказиш максадида маърифат гулшанига сафар килишга карор килдик.

 

АЛЛОҲ ТАОЛОНИНГ ГЎЗАЛ ИСМЛАРИ:

اللهُ

1. Аллоҳ.

Бутун оламларни яратган Холиқ, барча махлуқот ва мавжудот сиғинадиган ягона маъбуд Исми Зотидир. У Зотдан бошқага нисбатан бу исм ишлатилмайди.


الرَّحْمَنُ

2. Ар-Раҳмон.

Бу сифат фақат Аллоҳга хос бўлиб, барчага кофирга ҳам, мўминга ҳам меҳрибон ва неъмат берувчи маъносини англатади. Раҳмон сифатини Аллоҳ таолодан бошқа ҳеч кимга нисбатан ишлатиб бўлмайди.

 

الرَّحِيمُ

3. Ар-Раҳийм.

Бу сифат хосроқ бўлиб, қиёмат куни фақат мўминларга раҳм қилувчи маъносини англатади.

 

المَلِكُ

4. Ал-Малик.

Мулк (ҳақиқий подшолик) Уникидир. Ундан ўзга эга йўқ. Шунинг учун бандалар фақат Унга ибодат қилишлари лозим.

 

القُدُّوسُ

5. Ал-Қуддус.

Барча айблардан холи, нолойиқ сифатлардан пок. Мутлақ поклик Аллоҳнинг ўзигагина хосдир.

 

السَّلَامُ

6. Ас-Салом

Барча нуқсонлардан саломат. Шунингдек, тинчлик, хотиржамлик ва роҳат берувчи.

 

المُؤْمِنُ

7. Ал-Мўмин.

Иймон ва омонлик берувчи.

 

المُهَيمِنُ

8. Ал-Муҳаймин.

Ҳамма нарсани қамраб олувчи. Аллоҳ бандаларнинг барча ҳолатларига гувоҳ бўлиб туради. Ундан ҳеч нарса махфий қолмайди.

 

العَزِيز

9. Ал-Азиз.

Барчанинг устидан ғолиб. Ундан бирор нарса ғолиб келолмайди.

 

الْجَبَّارُ

10. Ал-Жаббор.

Яратганларининг ишларини ислоҳ этувчи, нуқсонларини тузатувчи.

 

المُتَكَبِّرُ

11. Ал-Мутакаббир.

Кибриёси ва улуғлиги беҳад. Ҳамма нарсадан улуғ.

 

الخَالِقُ

12. Ал-Холиқ.

Оламдаги ҳамма нарсани ўз хоҳишига кўра яратувчи, мутлақ вужудга келтирувчи.


الْبَارِئُ

13. Ал-Бориъ.

Йўқдан пайдо қилувчи, вужудга келтирувчи.

 

المُصَوِّرُ

14. Ал-Мусаввир.

Маҳлуқотларнинг сувратини шакллантирувчи, ҳар бир нарсага ўзига хос суврат берувчи.

 

الغَفَّارُ

15. Ал-Ғаффор.

Бандаларининг айбини ўз фазли ила кечиб юборувчи, мағфират қилувчи.


القَهَّارُ

16. Ал-Қаҳҳор.

Барча махлуқотларини ўз ҳукмига юритиб ва қудрати ила бўйсундириб турувчи.


الوَهَّابُ

17. Ал-Ваҳҳоб.

Неъматларни беҳисоб берувчи.

 

الرَزَّاقُ

18. Ар-Раззоқ.

Кўплаб ризқ берувчи.


الفَتَّاحُ

19. Ал-Фаттоҳ.

Кўплаб нарсаларни очувчи. Ўз раҳмати хазинасини бандаларга очувчи.
 

العَلِيمُ

20. Ал-Алийм.

Ҳар бир нарсани билувчи. Бўлган ва бўладиган, аввалги ва охирги, зоҳир ва ботин нарсаларнинг барчасини билувчи.

 

القَابِض

21. Ал-Қобиз.

Руҳларни қабз қилувчи. Хоҳлаган кишисининг ризқини қабз қилувчи. Қалбларни қабз қилувчи.


البَاسِط

22. Ал-Босит.

Хоҳлаган бандасининг ризқини, (руҳини) қалбини кенг қилувчи.


الخَافِض

23. Ал-Хофиз.

Пасайтирувчи. Кофир ва фосиқларнинг мартабасини хор-зор қилиб пасайтиради.

 

الرَافِع

24. Ар-Рофиъ.

Кўтарувчи. Мўмин ва тақводорларнинг мартабасини азизу мукаррам қилиб кўтаради.


المُعِزُّ

25. Ал-Муъизз.

Азиз қилувчи. Кимни хоҳласа тўғри йўлга солиб азиз қилади.

 

المُذِلُّ

26. Ал-Музилл.

Хор қилувчи. Кимни хоҳласа хор қилади.


السَّمِيعُ

27. Ас-Самийъ.

Ҳар бир нарсани эшитувчи.
 

البَصِيرُ

28. Ал-Басийр.

Ҳар бир нарсани кўрувчи.

 

الحَكَم

29. Ал-Ҳакам.

Адолатли ҳукм қилувчи.


العَدْل

30. Ал-Адл.

Мутлақ адолат қилувчи.

 

اللَّطِيفُ

31. Ал-Латийф.

Ўта лутф кўрсатувчи. Барча нарсаларнинг нозик ва дақиқ жойларигача билувчи.

 

الخَبِيرُ

32. Ал-Хобийр.

Ҳамма нарсадан ўта хабардор.

 

الحَلِيمُ

33. Ҳалийм.

Ғазаби қўзимайдиган ва иқоб қилишга шошилмайдиган.
 

Даврон НУРМУҲАММАД