11 Январ, 2025, 11 Ражаб, 1446
11 Январ, 2025, 11 Ражаб, 1446
Алҳамдулиллаҳи роббил ъаламийн. Вассалату вассалам ала расулиҳи ва асҳабиҳий ажмаийн. Инсон деб аталмиш махлуқотни яратиб унга ўзининг каломи ила дунё ҳаётида яшашни ўргатиб, ҳалол ва ҳаромни англашга қалб кўзини ато этган Раббимизга чексиз ҳамду санолар бўлсин.
Юксак одоби ва тақвоси билан умматига ўрнак бўлиб, суннати ила таълим берган Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васалламга саловату саломлар бўлсин.
Ҳар қандай жамиятда ҳаром ишлар тақиқланган. Чунки ҳаромнинг юки оғир! Ислом шариатида ҳар қандай зулм ҳаром саналади. Кишининг молига, обрўсига ва шаънига тажовуз қилиш асло мумкин эмас. Кимки шундай қилса, унинг ўзи қаттиқ зарар топади.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Муфлис нималигини биласизми?” деб сўрадилар. Саҳобалар: “Эй Аллоҳнинг Расули, бизнингча, муфлис на дирҳами ва на матоси бўлмаган кимсадир”, дедилар. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Умматимнинг муфлиси шундай бир кимсаки, у қиёмат кунида рўза, намоз ва закоти билан келади. Аммо унга зулм қилган, бунинг молини еган, бошқасини урган, яна бировни сўккан. Бас, у ўтиради, бундан унга, бунинг яхшиликлари қасос қилиб олиб берилади. Агар унинг зиммасидаги хатолари адо қилинмасдан туриб яхшиликлари тугаб қолса, уларнинг гуноҳлари олиниб, бунинг зиммасига юклатилади, кейин эса жаҳаннамга отилади”, дедилар”.
Шундай инсонлар бўладики, ўзи аҳли илм. Ҳамма нарсани – оқу қорани билади. Аммо ўнга амал қилмагани ортидан Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло уни юз тубан судраб бориб, жаҳаннам ўчоғининг тубига улоқтиради. Ва яна мутакаббир олимни кибру ҳавоси учун шундай азоблайди. У ўзидан юқори мартабадаги кишиларни кўрса, қуллуқ қилиб пойига паёндоз ила пешвоз чиқади. Лекин мартабаси ўзидан паст бўлганларни кўрса мийиғида муомала қилиб, ўзига қуллуқ қилишидан умидвор бўлади. Бу ҳам ҳаром қилинган амаллар сарасига киради.
Бундай амал ўзи ва нафси учун қилинган иш бўлади, бундай ишни Аллоҳ таоло ёқтирмайди. Бунинг эвазига сен нима учун амал қилган бўлсанг ўшанинг розилигини топ ва ундан ёрдам сўра дейилади.
Аллоҳ таоло ана шундан, охирида шарманда бўлиб қолишга сабабчи бўладиган муомиладан барчамизни сақласин.
«Муфлис» сўзи араб тилидан олинган бўлиб, луғавий маъноси «фулус» (чақа) сўзи, сариқ чақага ҳам зор бўлиб, муҳтожликдан қийналиб қолган киши маъносини англатади,
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бу сўзни зарбулмасал қилиб умматига улкан сабоқ бўлиши учун таълим берганлар.
Бировнинг ҳақи учун жавобгарлик шунчалар оғир. Шунинг учун ундан жуда ҳам эҳтиёт бўлмоғимиз керак.
Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам бир муборак ҳадисида ушбу воқеани ҳикоя қилиб берганлар:
Бир одам уй сотиб олиб, унда яшай бошлайди. Бир куни уйида ўра қазиётган эди кутилмаганда бир катта кўза чиқиб қолди. Очиб қараса, олтинга тўла экан. Нима қилишини билмай ҳайрон бўлди-да, кўп бош қотиргандан сўнг шундай қарор қилди:
“Бу уйни менга сотган киши ерга шунча тилла кўмилганидан бехабар бўлган. Мен ундан тиллаларини эмас уйини сотиб олганман. Бу бойликни унга олиб бориб топширишим керак», деб идишни уй сотган кишининг олдига олиб борди. Бўлган воқеани айтиб: “Эй дўстим, бу идиш сизники. Мен сиздан фақат уйни сотиб олганман”, деди. Уйни сотган киши эса: “Мен уйдаги барча нарсани сотганман. Демак, бу олтинлар сенинг хаққинг”, деб хазинани олишдан бош тортди.
Иккови шундай тортишиб турганида олдидан бир киши ўтиб қолди. Унга воқеани тушунтириб, ўртадаги муаммони қандай ечишни ундан сўрадилар. Учинчи киши:
– Фарзандларингиз борми? – деб сўради.
Бири: – Ҳа, менинг ўғлим бор, – деди
Иккинчиси эса: – Менинг қизим бор, - деб жавоб берди.
Учинчи киши: – Унда қуда бўлинглар-да хазинани фарзандларингга харж қилинглар, – деди.
Бу фикр иккисига ҳам маъқул бўлди.
Ана ўша инсонлар ҳатто ер остидан топиб олинган молнинг ҳам юки оғирлигидан қаттиқ қўрққан ва тақвода мустаҳкам бўлган инсонлардан экани кўриниб турибди.
Барчамизни Аллоҳ ҳаром қилган ишлардан чекинишимиз ва Ўзи буюрган амалларни қилишимизга муваффақ айласин.
Интернет материаллари асосида Марҳамат тумани
бош имом-хатиби Мухторжон ШАРОФУДДИНОВ тайёрлади.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Оиша онамиз розияллоҳу анҳонинг барча сифатлари ҳам камолот сифатларига дахлдор эканига шубҳа бўлиши мумкин эмас. У кишининг буюк ҳаётларини диққат билан ўрганган уламолар Оиша онамиз розияллоҳу анҳода бошқаларда бўлмаган қирқта комилалик сифатлари бор эканини таъкидлайдилар. Ана шунинг учун ҳам бу ҳақда бир-икки оғиз сўз айтмоқни раво кўрдик.
Оиша онамиз розияллоҳу анҳонинг камолот сифатлари ҳақида сўз юритар эканмиз, бу сифатлар рўйхатининг бошида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ворид бўлган ҳадиси шарифлар туришини айтиб ўтмоғимиз лозим. У зот Оиша онамиз розияллоҳу анҳо ҳақларида ажойиб мадҳларни айтганлар.
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Эй Оиша! Мана бу Жаброил, у сенга салом айтмоқда», дедилар.
«Ва алайҳиссалому ва роҳматуллоҳи ва барокатуҳу! Эй Аллоҳнинг Расули, сиз мен кўрмаган нарсани кўрасиз», дедим».
Жаброил алайҳиссалом бу дунёда пайғамбарлардан бошқа кимга салом айтганлар?
Жаброил алайҳиссалом бу дунёда пайғамбарлардан бошқа биргина инсонга – Оиша онамиз розияллоҳу анҳога салом айтганлар.
Мана шу улуғ мақомнинг ўзи бир оламга татийди.
Абу Мусо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Эркаклардан кўпчилик баркамол бўлдилар. Аёллардан Марям Имрон қизи ва Фиръавннинг аёли Осиёдан бошқаси баркамол бўлмади.
Оишанинг бошқа аёллардан устунлиги сарийднинг бошқа таомлардан устунлигига ўхшайдир», дедилар».
Иккисини Бухорий, Муслим ва Термизий ривоят қилганлар.
Ушбу ҳадиси шарифда аслида аёлларнинг, хусусан, Марям онамиз, Осиё онамиз ва Оиша онамизнинг бошқа аёллардан устун бўлган фазллари ҳақида сўз боради.
«Эркаклардан кўпчилик баркамол бўлдилар».
Эркаклардан баркамол бўлганлар рўйхатининг аввалида Пайғамбар алайҳиссаломлар турадилар. Улардан бошқа баркамол эркаклар ҳам бор. Бу ҳақиқат ҳаммага маълум.
«Аёллардан Марям Имрон қизи ва Фиръавннинг аёли Осиёдан бошқаси баркамол бўлмади».
Бу икки улуғ зотнинг баркамол бўлганликлари Қуръони каримда уларнинг биргаликда, хос зикр қилинишларидан ҳам билиб олинади.
Аллоҳ таоло «Таҳрим» сурасида:
«Аллоҳ иймон келтирганларга Фиръавннинг хотинини мисол қилиб келтирди. Ўшанда у: «Роббим! Менга Ўз ҳузурингда, жаннатда бир уй бино қилгин. Менга Фиръавндан ва унинг ишидан нажот бергин ва менга золим қавмдан нажот бергин», деб айтди», деган (11-оят).
Фиръавннинг хотини ўша пайтдаги энг катта подшоҳнинг аёли эди. Емак-киймакда тўкин эди. Нимани хоҳласа, шуни қилиши мумкин эди. Қасрларда, турли неъматлар ичида фароғатда яшашига қарамасдан, у кофир ва золим эрига ҳамда қавмига қарши чиқди. Аллоҳга иймон келтирди. Аллоҳдан жаннатда уй қуриб беришини сўради. Бу ҳол эса дунё ҳою ҳавасидан устун келишнинг олий мисолидир.
Мўминларнинг иккинчи мисоли Марям бинти Имрондир.
«Ва фаржини пок сақлаган Имрон қизи Марямни (мисол келтирди). Бас, унга Ўз руҳимиздан пуфладик ва У Роббининг сўзларини ҳамда китобларини тасдиқ қилди ва итоаткорлардан бўлди» (12-оят).
Имроннинг қизи Марям Аллоҳга соф эътиқодда бўлганлар ва ўзларини ҳам соф тутганлар. Яҳудийлар туҳмат қилганларидек, нопок бўлмаганлар. Аллоҳ таоло Жаброил фаришта орқали ана шу пок жасадга ўз руҳидан «пуф» дейиши билан Ийсо алайҳиссаломни ато қилган.
«Оишанинг бошқа аёллардан устунлиги сарийднинг бошқа таомлардан устунлигига ўхшайдир».
Энди Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг завжаи мутоҳҳаралари – Оиша онамизнинг фазллари ҳақида сўз кетмоқда. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам у кишининг бошқа аёллардан фазлларини сарийд деб номланадиган таомнинг ўша вақтдаги бошқа таомлардан устунлигига ўхшатмоқдалар.
Ўша пайтда Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам ва саҳобаи киромлар яшаб турган жамиятнинг шароити ва таомилига кўра, сарийд бошқа таомлардан афзал таом ҳисобланар эди.
Худди шунга ўхшаб, Оиша онамиз ҳам бошқа аёллардан афзал эдилар.
Бу дунёда ким ушбу мақомга сазовор бўлибди?!
Ушбу мақомга бу дунёда фақат Оиша онамиз розияллоҳу анҳо сазовор бўлдилар.
Термизий ва Бухорий Амр ибн Ос розияллоҳу анҳудан ривоят қиладилар:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам мени Зотус-Салосил аскарига бошлиқ қилдилар. Қайтиб келганда:
«Эй Аллоҳнинг Расули, одамларнинг қайсиниси сиз учун энг маҳбубдир?» дедим.
«Оиша», дедилар.
«Эркаклардан-чи?» дедим.
«Унинг отаси», дедилар.
«Сўнгра ким?» дедим.
«Сўнгра Умар», дедилар ва бир неча одамларни санадилар. Бас, мени охирларида қилиб қўймасинлар, деб, сукут сақладим».
Аллоҳнинг Расули учун одамларнинг қайсиниси энг маҳбуб экан?
Аллоҳнинг Расули учун одамлар ичида Оиша онамиз розияллоҳу анҳо энг маҳбуб эканлар.
Бу дунёда ким ушбу мақомга сазовор бўлибди?
Ушбу мақомга бу дунёда Оиша онамиз розияллоҳу анҳо сазовор бўлибдилар.
Имом Абу Яъло «Муснад»ларида Оиша онамиз розияллоҳу анҳодан ривоят қиладилар:
«Менга ҳеч бир аёлга берилмаган тўққиз нарса берилган:
– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам менга уйланишга амр қилинганларида Жаброил алайҳиссалом суратимни олиб тушиб, у зотга кўрсатган.
– У зот менга бокира ҳолимда уйланганлар. Мендан бошқага бокира ҳолида уйланмаганлар.
– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бошлари менинг қучоғимда турган ҳолда вафот этдилар.
– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам менинг уйимда дафн қилиндилар.
– Фаришталар менинг уйимни ўраб олган эдилар. У зотга мен у кишининг кўрпаларида турганимда ваҳий нозил бўлар эди. У зот мени ўзларидан узоқлаштирмас эдилар.
– Мен у зотнинг халифалари ва сиддиқларининг қизиман.
– Менинг оқловим осмондан нозил бўлган.
– Мен покнинг ҳузурида пок яратилганман.
– Менга мағфират ва карамли ризқ ваъда қилинган».
Имом Қуртубий ўз тафсирларида Оиша онамиз розияллоҳу анҳонинг камолот сифатлари ҳақида сўз юритар эканлар, жумладан, қуйидагиларни айтганлар:
«Баъзи аҳли таҳқиқлар айтурлар:
«Юсуф алайҳиссалом фаҳш ишда туҳмат қилинганида Аллоҳ у кишини бешикдаги гўдакнинг тили билан оқлади.
Марям фоҳишаликда туҳмат қилинганида Аллоҳ у кишини ўғиллари Ийсо алайҳиссаломнинг тили билан оқлади.
Оиша фаҳш ишда туҳмат қилинганида Аллоҳ у кишини Қуръон билан оқлади. Аллоҳ у киши учун гўдакнинг оқлашини ёки набийнинг оқлашини раво кўрмади. Аллоҳ у кишини туҳматдан Ўз каломи ила оқлади».
Аллоҳ таоло бу дунёда кимни туҳматдан Ўз каломи ила оқлабди?
Аллоҳ таоло бу дунёда фақат Оиша онамиз розияллоҳу анҳони туҳматдан Ўз каломи ила оқлаган.
"Нубувват хонадони хонимлари" китобидан.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 