“Қадр” қадри улуғ, фазилати буюк қилинган кечадир. Аллоҳ таоло марҳамат қилади: “Албатта, Биз уни (Қуръонни «Лавҳул-маҳфуз»дан биринчи осмонга) Қадр кечасида нозил қилдик. (Эй, Муҳаммад!)ҚадркечасинимаэканиниСизга не ҳаманглатур?!Қадр кечаси минг ойдан яхшироқдир.У (кеча)да фаришталар ва Руҳ (Жаброил) Парвардигорларининг изни билан (йил давомида қилинадиган) барча ишлар (режаси) билан (осмондан ерга) тушарлар.У (кеча) то тонготгуничасаломатликдир” (Қадр, 1–5).
Бу кечада Қуръони карим «Лавҳул-маҳфуз»дан биринчи осмонга туширилди, Жаброил (алайҳиссалом) бошчилигида фаришталар ерга туширилади, бандаларнинг бир йиллик қадарлари – тақдирлари белгиланади. Шу сабабли ҳам мўмин-мусулмонлар бу кечани тоат ибодат билан ўтказишлари лозим. Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинган ҳадисда Набий (алайҳиссалом): “Ким Лайлатул Қадрни имон ва ихлос билан қоим бўлиб ўтказса, унинг ўтган гуноҳлари мағфират қилинур”, дедилар (Имом Бухорий, имом Муслим ва имом Термизий ривояти).
Ислом уламолар кечани қойим ўтказишнинг қандай бўлиши борасида батафсил тўхталиб ўтганлар. Бу кечада хуфтон ва бомдод намозини жамоат билан ўқиш, кечанинг қолган қисмида эса нафл намози ўқиш, Қуръони карим тиловати билан банд бўлиш лозим.
Агар бу амаллар имон ва ихлос билан адо этилса, гуноҳлар мағфират этилиши ваъда қилинмоқда ҳадиси шарифда.
Бу кечада қилинадиган ибодатларнинг ажри минг ой қилинадиган ибодатларга тенг экани ҳадисларда келтирилади. Бу ҳам уммати Муҳаммадга Аллоҳ таолонинг бир инъоми, марҳаматидир.
Қадрнинг Рамазон ойининг қайси кечасида экани ҳақида жуда кўплаб ривоятлар келтирилган. Оиша (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинган ҳадисда бундай дейилади: “Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Рамазоннинг охирги ўн кунлигида эътикоф ўтирар эдилар ва “Қадр кечасини Рамазоннинг охирги ўнлигидан изланглар” деб эдилар (Имом Термизий ривояти).
Имом Бухорий ва Имом Муслим келтирган саҳиҳ ҳадисда эса бундай дейилади: Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Қадр кечасини Рамазоннинг охирги ўн (кечаси)да изланглар: тўққиз кеча қолганда, етти кеча қолганда ва беш кеча қолганда”, дедилар.
Имом Абу Довуд ва Имом Аҳад қилган ривоятда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай деганлар: “Лайлатул Қадр йигирма еттинчи кечададир”.
Уламоларнинг иттифоқига кўра эса Рамазоннинг охирги ун кунлигининг тоқ кечаларининг баврчасини бедорликда ўтказиш фазилатли амал саналади. Бу кечаларда қилинган ибодатларга улкан ажрлар берилади, иншоаллоҳ!
Аслида эса ушбу муборак ойнинг ҳар бир кечасини муборак билиш янада фазилатлироқдир!
Аллоҳ таоло барчамизгна қадр кечасининг барокотидан тўлиқ улуш олишни насиби рўз айласин!
Нигора МИРЗАЕВА
Қўлни бўғимгача ювиш фойдалари
Маълумки, биз таҳоратни икки қўлимизни ювишдан бошлаймиз. Бунинг кўплаб фойдалари бор. Инсон қўли билан турли нарсаларни ушлайди, ўзгалар билан қўл бериб кўришади. Мана шу нарса бактериянинг тарқалиши ва унинг кўпайишига сабаб бўлади. Қўл орқали юқадиган касалликларга ич терлама, дизентерия (ичбуруғ) ва гастрит кабиларни мисол қилиб келтириш мумкин.
Исломда қўлни покиза сақлаш, тирноқларни вақтида олиб, озода бўлиб юриш ҳар бир мўмин-мусулмоннинг қатъий вазифаларидан саналади.
Қўл ювилганда, бармоқ учларидан нур чиқиб, қўл атрофида доира ҳосил қилади. Бунинг натижасида бизнинг ички энергиямиз ҳаракатга келади ва қўлларимиз тоза, чиройли кўриниш касб этади.
Оғизни чайиш (мазмаза) фойдалари.
Таҳоратда аввал қўлларни ювишнинг фойдаси жуда кўп. Агар қўллар яхшилаб ювилмаса, бактериялар оғиз орқали ошқозонга ўтиб, касаллик келтириб чиқаради.
Оғизни пок тутиш ҳам муҳим аҳамиятга эга. Унга ҳаво, озиқ-овқат ва бошқа сабаблар билан турли зарарли моддалар тушади. Агар булар вақтида тозаланмаса ёки мисвок билан покланмаса, оғизда кўплаб касалликлар, жумладан, милк ва тиш касалликлари келиб чиқади.
Таҳоратда мисвок ишлатиш суннати муаккада бўлиб, бу нарса тиббий нуқтаи назардан ҳам фойдалидир.
Замонавий илмий кашфиётлар мисвок ҳақида қуйидаги хулосаларга келди:
– арок дарахтидан олинадиган мисвок таркибида кўп миқдорда фторид бўлиб, бу модда тиш чиришининг олдини олишда катта аҳамиятга эга;
– мисвок эмал ва милкларга зарар бермаган ҳолда тишларни муваффақиятли тозалайди ва оқартиради;
– мисвок таркибидаги табиий антисептиклар оғиздаги зарарли микроорганизмларга қирон келтиради;
– мисвок таркибидаги фтор моддаси тишларнинг кариесга йўлқишининг олдини олади;
– хлор моддасига эга бўлгани сабабли тишлардан турли ранг ва доғларни кеткизади;
– ошловчи кислота (дубилъная кислота) милкни касалликлардан сақлайди;
– хлорид моддаси ҳар хил тошма ва доғларнинг кетишига ёрдам беради;
– мисвок таркибидаги силикат моддаси тишларни оқартиради;
– мисвокдаги баъзи моддалар оғиз саратони ва чиришнинг олдини олади;
– фарфор моддаси тишни чиритувчи бактериялардан ҳимоя қилади;
– мисвокдаги хушбўй ёғ сўлак ажралиб чиқишини (саливация ) кўпайтиради ва натижада ксеростомия касаллигининг олди олинади;
– мисвок умумий шамоллашнинг оддий давосидир;
– гингивит касаллигини камайтиради;
– арок дарахти экстракти билан оғиз чайилса, оғиздаги бактериялар 75% гача камайиши ўз тасдиғини топди. Мисвок билан тозалаганда ҳам шу натижага эришилади;
– милк қонашининг олдини олади;
– Мисрда олиб борилган изланишларда маълум бўлишича, мисвок билан оғиз тозалангач, унинг қолдиқлари икки кунгача (!) бактерияларни ўлдириш хусусиятини сақлаб қолар экан;
Одилхон қори Юнусхон ўғли