Рўзадорлик мўминниг қалқонидир. Барча динларда ҳатто илоҳий бўлмаган динларда ҳам рўза тутишлик мавжуд. Аммо, Ислом динида рўза тутиш қонун-қоидалари бошқа динларникидан фарқ қилади. Ислом тарихидан маълумки, Қуръони Карим Рамазон ойида нозил бўлган. Шунинг боисидан ҳурмат қозонган бу ойда мўминлар учун яна бир туҳфа - рўза фарз қилиниб ўн икки ой ичидан Рамазон ойи энг шарафли ой саналади.
Рамазони шарифда рўза тутишга қодир бўлган бахтли мўминлар зикр билан ҳам машғул бўлишса ажрлар дўли остида қолишликлари табиийдир. Рўзадор инсон еб-ичиш, жинсий яқинлик қилиш кабилардан тийилиши билангина рўза ибодатини тўкис адо этди деган хулоса келиб чиқмайди. Ёлғон гапириш, ғийбат қилиш, жанжаллашиш, чақимчилик каби иллатлардан холи бўлсагина рўза тўла адо этилган бўлиб ҳисобланади. Хўш бу иллатлардан инсон ўзини қандай тўлақонли ҳимоя этиши ёки тия олиши мумкин? Уларнинг давоси аниқ агар рўзадор зикр билан банд бўлса, ана ўшанда уни ҳеч қандай юқорида номи зикр қилинган иллатлар йўлдан оздира олмайди.
«Зикр» луғатда эслаш, ёдга олиш, гапириш маъноларини англатади. Истелоҳда эса, Аллоҳ таолони ёд этишга зикр дейилади. Аллоҳ таолонинг исми зотини, сифатларини ёд этиш, ҳукмлари ҳақида гапириш, Қуръон тиловат қилиш, Роббга илтижо қилиш, дуо қилиш, Уни улуғлаш, Унга ҳамд айтиш, тавҳид калимасини айтиш, неъматларига шукр қилиш кабилар зикр ҳисобланади.
Расулуллоҳ (саллалоҳу алайҳи ва саллам) айтдилар: «Сизга амалларингизнинг энг яхшиси, энг тозаси, даражаларингизни энг кўп кўтарадигани, сизлар учун тиллаю кумушни инфоқ қилишдан ҳам афзали, душманларингизга йўлиқиб, улар билан жанг қилишингиздан ҳам яхшисини айтайми?» Саҳобалар: «Ҳа, айтинг», дейиишди. У зот: «Аллоҳнинг зикри», дедилар (Имом Аҳмад ва Имом Термизий ривояти).
Зикр билан қалб маънавий озуқа олади, меҳр-муравватга тўлади, маъсиятдан йироқ бўлади шунинг билан биргаликда яхшиликка ошно бўлади.
Ибодатлар (намоз, рўза, закот, ҳаж) зикр қилувчига оғир кечмайди. Зикр ибодатларнинг энг афзали бўлиши билан бирга энг осони ҳамдир. Шайтонлар занжирбанд бўлган ойда рўзадорнинг зикр қилиши энг маҳбуб амаллардандир. Бу муборак ойда дуолар ижобати, тавбалар қабул бўлиши, гуноҳлар авфи учун белбоғлашлигимиз, қалбларимизни зикр ила поклашимиз лозим. Рўза ибодатини адо этаётган айни вақтимизда кам сармоя сарфлаб кўп даромад оладиган ва тез бойийдиган тижоратчининг ҳолатидамиз. Шунинг учун ҳар сонияси олтиндан қиммат бўлган рўзадор ҳолимизда фурсатни қўлдан бой бермайлик.
Абу Ҳурайра (разияллоҳу анҳу) Набий (саллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан ривоят қиладилар: “Бир қавм ўтириб Аллоҳни зикр қилса, уларни фаришталар ўраб олишади ва раҳмат қоплайди. Устиларига хотиржамлик тушади. Аллоҳ уларни Ўзининг ҳузуридагилар, яъни фаришталар билан эслайди”.
Яна бир юқорида номлари зикр қилинган саҳобадан ривоят қилинган ҳадиси-шарифда: “Аллоҳ дуоингизни қабул қилишига қаттиқ ишониб дуо қилинг. Ва билингки, албатта, Аллоҳ ғофил ва бепарво қалбдан дуони қабул қилмас”, дейилади. Бундан кўриниб турибдики, дуони шунчаки эмас хушу ва хузуъ ила, дуо одобларига риоя этиб, ҳабибимиз Расулуллоҳ (саллаллоҳу алайҳи ва саллам)га саловотлар айтиб қаттиқ ишонч ила чин дилдан дуо қилсак ижобат бўлади иншаалоҳ.
Ҳазрат Али (разияллоҳу анҳу) Расулуллоҳ (саллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан ривоят қиладилар: “Тоинки Муҳаммадга ва Муҳаммаднинг оиласига саловот юбормагунларингизча дуоларингиз Аллоҳдан тўсилиб тураверади”.
Муборак моҳи рамазонда саловот айтишлик ҳам рўзадор учун айни фойдали ҳолатдир. Дуолар ижобатининг сабабчисидир.
Салмон Форсий (разияллоҳу анҳу) Расулуллоҳ (саллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан ривоят қиладилар: “Албатта, Аллоҳ таоло ҳаёли ва сахий зотдир. У зот бандаси Унга икки қўлини кўтарса, уларни бўш қайтаришдан уялади”.
Шундай муборак бир ойда рўза ибодатини тўкис адо этмоғлигимиз, қалбларимизни ислоҳ қилиб зикрда бардавом бўлмоғлигимиз барчамизга насиб этсин! Амаллар тарозисида қилган зикрларимиз тоши оғир келишлигини Аллоҳ таоло тақдир айласин, Иншааллоҳ!
“Жўйбори Калон” аёл-қизлар
ўрта махсус ислом билим юрти
ўқитувчиси Мунира Хўжаева
Сўнгги пайтларда “Мазҳаб нимага керак?”, “Ўзимиз Қуръон ва суннатдан ҳукм олсак бўлмайдими?” дегувчи тоифаларга раддиялар берадиган китобларга юртимизда эҳтиёж катта эди. Алҳамдулиллаҳ, ана шу эҳтиёж ажойиб асарлар билан тўлдириб бориляпти.
Яқинда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари Ҳомиджон қори Ишматбековнинг “Ислом фиқҳи асослари. Тўрт мазҳаб имомлари” китоби чоп этилди.
Муаллиф ёзади: “Кейинги йилларда мавжуд мазҳабларни инкор этиб, уларни бидъатга чиқариб, мўмин-мусулмонлар фикрини чалғитишга уринаётган бузғунчи тоифаларнинг ғаразли ташвиқот-тарғиботларига алданиб қолиш ҳолатлари ёшларимиз ўртасида кузатилмоқда. Гўёки мазҳаблар Қуръон ва суннатга хилоф ва улардан йироқ деган даъво билан мазҳабга эргашишдан қайтаришга уринмоқдалар. Ушбу китобда мавжуд тўрт мазҳабнинг айнан Қуръон ва суннатга асослангани ва динимизнинг замонлар оша юзага келадиган муаммоларни ҳал қилишда айнан мазҳаб уламолари жорий қилган усул ва қоидаларга асосланиши ҳам баён этилган”.
Устозлардан бири Қуръон ва суннатни юқори кучланишга эга электр энергиясига қиёслаган. Тасаввур қилинг, уйингизга розетка бўла туриб, чой қайнатиш учун тефални юқори кучланишга эга электр энергиясига уламайсиз-ку, шундайми? Мабодо, шундай қилинса, оқибат қандай бўлиши ҳаммага аён. Бугун “Қуръон ва суннат турганда нега мазҳабга эргашишимиз керак?” дейдиган тоифаларнинг қилаётган ишларини худди юқоридаги ҳолатга ўхшатиш мумкин.
Араб тилини чала-чулпа билиб олиб, Қуръон илмларидан бехабар, шариатни тушунмайдиган кимсалар бир ёки бир нечта рисолани ўқиб олиб, ўзларича Қуръондан ҳукм олишга ошиқишлари жуда катта хатодир.
Иш ўз устасига топширилиши исбот талаб қилмайдиган ҳақиқатдир. Ҳ. Ишматбеков ана шу масалаларга ҳам эътибор қаратиб, ҳатто саодат асрида ҳам Набий алайҳиссалом саҳобаларнинг гапларига қулоқ солганларини келтирган.
Бадр куни жанг бошланишидан олдинроқ Набий алайҳиссалом ижтиҳод қилдилар. У зот саҳобалари билан жанг қилиш учун бир жойни белгилаб, ўша ерга тушдилар. Саҳобалардан бири Ҳаббоб ибн Мунзир Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга: “Бу жойни сизга Аллоҳ тайин қилиб бердими, ундан бошқа жойга кўчиш мумкин эмасми? Ёки бу ерни ўзингиз душманга ҳийла қўллаш учун танладингизми?” деб сўрайди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Йўқ, Аллоҳ эмас, ўзим душманга ҳийла қўллаш учун бу ерни танладим”, дейдилар. Шунда Ҳаббоб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга бошқа жойни кўрсатиб, ўша ерда туриш ғалаба қозонишга янада қулайроқ бўлишини маслаҳат беради. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унинг маслаҳатини олиб, у кўрсатган ерга кўчиб ўтишади, натижа ғалаба қозониш билан якунланади.
Хуллас, “Ислом фиқҳи асослари” китобини ҳар бир мўмин-мусулмон ўқиб чиқиши шарт бўлган китоблар сирасига киритиш мумкин.
Т.НИЗОМ