Муборак рамазон ойининг қутлуғ кунларида хайрия тадбирлари ўтказиш, эҳтиёжманд кишиларни ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш, оила ва маҳаллаларда меҳр-оқибат муҳитини мустаҳкамлаш бўйича кенг қамровли фаолият кўрсатиш барчамизнинг олдимизга қўйган мақсадимиздир. Зеро, рамазон ойи рўза тутиш билан бир қаторда бағрикенглик, бирдамлик, тинчлик-осойишталикка сабаб бўлувчи меҳр-мурувват ойидир. Бу ойда қилинадиган меҳр-мурувватга Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам чорлаб: “Эҳсонларнинг афзали рамазон ойида қилинганидир”, деб марҳамат этганлар (Имом Термизий ривояти).
Яна бир ҳадиси муборакда рамазон ойида қилинган хайр-саховатлар бошқа ойларда қилинган хайр-саховатлардан афзаллигини билдириб, Ибн Аббос розияллоҳу анҳу: “Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам инсонларнинг сахийси эдилар. Айниқса, муборак рамазон ойида, Жаброил алайҳиссалом билан учрашганларида яна ҳам сахий бўлиб кетар эдилар”, деганлар.
Ривоятларнинг бирида Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам рўза ойини “сабр ойи” деб номлаган бўлсалар бошқа бир ривоятда рамазони шариф инсоннинг ирода ва сабрининг ярми эканини таъкидлаб: “Рўза сабрнинг ярмидир”, деганлар (Имом Термизий ривояти).
Рамазон ойининг моҳиятида мужассам бўлган инсонийлик, маънавий поклик, шукроналик фазилатлари ҳар бир инсоннинг қалбидан жой олиши таҳсинга лойиқ. Шу маънода, қалблари таскинга муҳтож, эҳтиёжи чекланганларга эътибор қаратишдан кўра аъло фазилат бўлмаса керак.
Айнан шу неъматларга ҳамоҳанг вилоятимиздаги барча масжидларда таровеҳ ва хатми Қуръонлар бошлаб юборилди. Намозхонлар масжидларда қориларнинг Қуръон ўқиб беришларини мароқ билан тингламоқдалар. Қайси бир масжидга назар солсангиз муборак рамазон ойи шукуҳи давом этмоқда. Ана шу неъматлар ичида энг улуғларидан бири тинчлик ва осойишталик неъматидир. Тинчлик ва хотиржамлик бўлган юртда ривожланиш ва тараққиёт бўлади. Ибодатлар тинч ва осойишталик ила адо этилади. Фарзандларимизнинг қувноқ овозлари жаранглайди.
Абдулҳай ТУРСУНОВ,
“Ҳидоя” ўрта махсус ислом билим юрти маънавий-маърифий масалалар бўйича мудир ўринбосари
Cавол: Бир одам аёлига талоқ берган, кейин яқинларига ўша инсоннинг сеҳрлангани маълум бўлибди. Сеҳр қилинган кишининг талоғи ўтадими?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Аслида талоқ тушиши учун эрнинг ақл-ҳуши жойида бўлиши шарт. Шунинг учун фуқаҳоларимиз мажнун (ақли заиф), уйқудаги ва беҳуш кишининг талоғи ўтмаслигини таъкидлашган. Худди шунингдек, сеҳр сабабидан ақли жойида бўлмаса, феъл-атвори ўзининг мувозанатидан ташқарида бўлсаю хотинини талоқ қилса, талоғи тушмайди. Агар сеҳр қилинган кишининг ақл-ҳуши жойида бўлиб, ўзининг ҳатти-ҳаракатларини онгли равишда бажараётган бўлса, унинг талоғи тушади. Замондош ҳанафий уламолар сеҳр қилинган кишининг тасарруфи (талоқ, савдо каби ишлари) ҳақида бундай деганлар:
إن فقد عقله فهو غير مكلّف، وإلّا فيكون مكلّفاً
“Агар сеҳр қилинган киши ақл-ҳушини йўқотган бўлса, мукаллаф эмас (яъни талоғи ўтмайди). Аксинча - ақли жойида бўлса, мукаллаф саналади (яъни қилган ишларига жавобгар бўлади)” ("Арийжуз зуҳр” китоби).
Демак, саволда сўралган ҳолатда кишининг талоғи тушиши ақли жойида ёки жойида эмаслигига боғлиқ бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.