Шаъбоннинг сўнгги кунларида турибмиз. Ҳадемай, Рамазон ҳам кириб келади. Ҳаш-паш дегунча эса... муборак ой ҳам якунига етади. Биздан лозими – табаррук ойни қандай ўтказишимиз, биз ният қилган мазмунли амалларимизга улгуриб қолишимиздир.
Айни пайтда Рамазон ойида амалга оширадиган ишларимизни режалаштириш вақтидамиз. Бироқ кўпинча бу ҳаракатимиз зое кетади, Рамазон охирига етганда “ойлик ҳисобот”лар билан танишганда пешонамиз тиришади, “ҳеч нарсага улгура олмабманку”, деймиз.
Келинг, шу ҳолатнинг олдини олиш мақсадида, айрим жиҳатларга эътиборингизни қаратамиз. Бу маслаҳатлар сизга оз бўлса-да ёрдам берса, бошимиз осмонга етади...
Бу ойнинг фазилатларини санаб адоғига етиш мушкул. Бироқ, ҳар кимнинг ўз олий мақсад ва ниятлари мавжуд. Биз фақатгина оддий эслатмалар билан сизга ёрдам бермоқни ният қилдик холос.
Сўзимиз якунида оламларга раҳмат қилиб юборилган Пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.)нинг Шаъбоннинг сўнгги кунида айтган муборак сўзларини келтирамиз.
Салмон Форсий (р.а.)дан ривоят қилинган ҳадиси шарифда шундай дейилади: “Расулуллоҳ (с.а.в.) Шаъбоннинг сўнгги куни бизга хитоб қилиб айтадиларки:
-Эй инсонлар, сизларни буюк бир ой бағрига олаётир. Унда минг ойдан ҳам хайрли бўлган қадр кесачи бор. Аллоҳ бу ойда рўза тутишни фарз қилган. Тун ибодатини эса нафл санаган. Ким бу ойда бир савоб иш қилса, у савоблигидан ташқари, бир фарзни адо этган кимса, сингари бўлар. Бу сабр ойидир. Сабрнинг мукофоти эса жаннатдир. Бу лутф ойидир. Бу ойда мўминнинг ризқи ортади. Ким бу ойда рўзадорларга ифтор қилиб берса, бир қулни озод қилганчалик савоб олади. Гуноҳлари афв этилади...
- Ким ишониб ва савобидан умид қилиб рўза тутса, Аллоҳ унинг ўтмишдаги ва келажакдаги гуноҳларини афв этади. Аллоҳ буюрадики: “Одамзотнинг ҳар амали ўзи учундир, лекин рўза мустасно. У Мен учундир. Бунинг мукофотини Мен ўзим бераман!”
Менинг умматимга аввалгиларга берилмаган беш хислат берилди:
Шарифа ҒАНИЕВА
“Зиё” студияси муҳаррири
Илгари мусулмонлар айрим уламоларни улуғлаб, “Шайхул Ислом” (Ислом дини шайхи), “Фахрул Ислом” (Ислом дини фахри), “Ҳужжатул Ислом” (Ислом дини ҳужжати), “Нажмул уламо” (Уламолар юлдузи), “Муфтий сақолайн” (Инсу-жин муфтийси), “Лисонул мутакаллимийн” (Мутакаллимларнинг сўзловчи тили) каби унвонлар билан атаганлар. Бундай аташ асло муболаға бўлмаган. Балки у муҳтарам уламолар ҳақиқатдан ушбу унвонларга лойиқ бўлганлар. Масалан, “Шамсул аимма” (Имомлар қуёши) унвони берилган Сарахсий раҳматуллоҳи алайҳ ўн икки минг рисолани ёд олгани нақл қилинган.
Абу Мансур Мотуридийни яқиндан таниган уламолар ва шогирдлари томонидан у зотнинг мартабаларини намоён этувчи кўплаб унвонлар берилган:
– Имомул ҳудо (Тўғри йўлга бошловчи);
– Муваттиду ақоиди аҳлис сунна (Аҳли сунна ақидалари асосчиси).
Абу Мансур Мотуридийнинг мазкур унвонлари ҳам асло муболаға эмас, балки у зот ҳақиқатан шу мартабага лойиқ зот бўлганлар.
Уламолар айтадиларки, Ҳужжатул Ислом (Ислом дини ҳужжати) дейилганда фақат Имом Ғазолий тушунилганидек, Имомул ҳудо (тўғри йўлга бошловчи) дейилганда ҳам фақат Имом Мотуридий тушунилади.
Абдулқодир Абдур Раҳим,
Имом Бухорий номидаги Тошкент Ислом институти
катта ўқитувчиси.