Гилос жуда ҳам ширин ва фойдали мева эканлиги ҳеч кимга сир эмас. Кўпинча уни янги узиб олингани истеъмол қилинади, чунки ундан пишириб тайёрланган мураббо ва бошқа кўринишлардаги пишириқларда гилос ўзининг мазаси ва фойдали хусусиятларини йўқотади.
Гилос мураббосининг ширинлиги олча мураббосидан қолишмаса ҳам, уй бекалари гилосдан камдан-кам ҳолда мураббо тайёрлашади.
Фойдали хоссаларидан ташқари гилосда битта катта камчилик бор
— гилосни ҳаддан ташқари кўп истеъмол қилингач, организмда ортиқча суюқлик ҳазм бўлмай тўхтаб қолиши мумкин, натижада эртасига эрталаб инсон ўз танасида шиш пайдо бўлганини кузатиши мумкин.
Гилоснинг худди ана шу “камчилиги” сабабидан ҳомиладор аёлларни гилосни кўп миқдорда истеъмол қилишдан қайтаришади.
Инсон соғлиғи учун учун гилоснинг асосий фойдалари:
1. Гилос қабзият муаммосини ҳал қилади.
Чунки бу мева истеъмол қилингач, танада ичаклар фаолиятини тезлаштириб юргизади ва оқибатда модда алмашинуви меъёрда бўлиши таъминланади.
Шифокорлар пишиқчилик мавсумида мева ва сабзавотларни меъёрида тўйиб истеъмол қилишни тавсия этишади, бундан гилос истисно этилмайди, чунки унинг таркибида жуда кўп миқдорда организмни турли инфекциялардан ҳимоя қилувчи ва янги иммун ҳужайралари ўсиб чиқишига сабаб бўлувчи витаминлар мавжуд.
3. КУНИГА 2-3 МАҲАЛ БИР ҚИСМДАН ГИЛОС ИСТЕЪМОЛ ҚИЛИШ ИНСОН ҚОН ТАРКИБИДА ХОЛЕСТЕРИН МИҚДОРИНИ СЕЗИЛАРЛИ КАМАЙТИРАДИ, шунингдек, холестерин тугунчалари пайдо бўлишининг олдини олади.
Пишиқчиликда гилосни мунтазам истемол қилиб юриш артерия босимини бир меъёрда бўлиб туришига ёрдам беради.
Жалолиддин Нуриддинов тайёрлади
25 май 2017 йил
Савол: Баъзи емакхонлар таом етказиб беришни кечиктиргани учун буюртмадан ташқари қўшимча таом тақдим этар экан. Шу иш жоизми? Агар рекламада қўшимча бепул таом бериш эмас, балки етказиб берилган таомнинг пулини олмаслик айтилган бўлса, ҳукм қандай бўлади?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
1. Таомга буюртма бериш битими шариатдаги истисноъ, яъни буюртма асосида маълум маҳсулотни тайёрлаб бериш шартномасига тўғри келади. Агар саволдаги шарт фақат рекламада акс этиб, буюртма жараёнида алоҳида бундай шарт қўйилмаса, сотувчи тарафидан берилган бу ваъда жоиз ҳисобланади ва унга вафо қилиши керак бўлади.
Агар буюртма беришда етказиб бериш кечикиши сабабли қўшимча таом бериш шарти қўйилса, бу шартноманинг бир қисмига айланади. Битимдаги бундай шарт молиявий жарима саналади. Маҳсулот тайёрлаб бериш (истисноъ) битимида сотувчига нисбатан молиявий жарима қўллашга рухсат этилади.
Демак, қўшимча бепул таом бериш ваъда кўринишида бўлса ҳам, шартномада акс этган бўлса ҳам жоиз экан.
2. Етказиб бериш кечикса, буюртма қилинган таомнинг пулини олмаслик фақат рекламада акс этиб, буюртма жараёнида бундай шарт қўйилмаса, бу ҳам сотувчи тарафидан берилган ваъда бўлади ва жоиз ҳисобланади. Аммо буюртма бериш жараёнида юқоридаги шарт қўйилса, бу шартноманинг бир қисмига айланади. Шартномада эса буюртма суммасидан воз кечиш шартини қўйиш дуруст эмас.
Демак, буюртма қилинган таомнинг пулини олмаслик ваъда кўринишида бўлса жоиз, битимда шарт қилинса, жоиз эмас. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази